ประมวลกฎหมายพระศาสนจักร

บรรพ 1 กฎเกณฑ์ทั่วไป

มาตรา 1 มาตราต่างๆ ในประมวลกฎหมายนี้ใช้บังคับเฉพาะพระศาสนจักรลาตินเท่านั้น

มาตรา 2 ประมวลกฎหมายนี้ส่วนใหญ่มิได้กำหนดกฎเกณฑ์เกี่ยวกับพิธีกรรมต่างๆ ด้วยเหตุนี้จึงให้ยึดถือกฎเกณฑ์พิธีกรรมที่ใช้กันอยู่ในปัจจุบันเว้นไว้แต่ว่ากฎเกณฑ์ทางพิธีกรรมนั้นขัดกับมาตราต่างๆ ในประมวลกฎหมายนี้

มาตรา 3 มาตราต่างๆ ในประมวลกฎหมายมิได้เพิกถอนสนธิสัญญา (Pacts) ต่างๆทั้งหมด ทั้งไม่ลิดรอนบางส่วนที่สันตะสำนักได้ทำไว้กับนานาชาติหรือกับองค์กรทางการเมืองอื่นๆ ด้วยเหตุนี้ข้อตกลงต่างๆ เหล่านั้นจึงยังคงมีผลบังคับใช้ในปัจจุบัน แม้จะมีข้อกำหนดในประมวลกฎหมายนี้ที่ขัดแย้งกับสนธิสัญญาเหล่านั้นก็ตาม

มาตรา 4 สิทธิที่ได้มา และเช่นเดียวกันสิทธิพิเศษที่สันตะสำนักได้มอบให้แก่บุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคลตั้งแต่อดีตจนถึงปัจจุบันและสิทธินั้นยังมีการใช้อยู่โดยมิได้ถูกเพิกถอนไปให้ถือว่าสิทธินั้นยังคงมีอยู่โดยไม่เปลี่ยนแปลงเว้นแต่เมื่อมีการเพิกถอนสิทธินั้นอย่างชัดแจ้งโดยมาตราต่างๆในประมวลกฎหมายนี้

มาตรา 5 วรรค 1 ประเพณีสากลหรือเฉพาะถิ่นที่ยังคงใช้อยู่ในปัจจุบัน แต่ขัดกับกฎของมาตราต่างๆเหล่านี้ และที่ซึ่งมาตราต่างๆของประมวลกฎหมายนี้ประณามให้ยกเลิกประเพณีดังกล่าวทั้งหมด และห้ามรื้อฟื้นนำมาใช้อีกในอนาคต และประเพณีอื่นๆก็ให้ยกเลิกด้วย เว้นไว้แต่ว่าประมวลกฎหมายนี้ระบุเป็นอย่างอื่นไว้ชัดเจนหรือประเพณีที่ปฏิบัติสืบทอดกันมานานนับร้อยปี หรือนานมากจนมิอาจจดจำระยะเวลาได้ ซึ่งในกรณีนี้อาจจำยอมให้ใช้ต่อไปได้ หากผู้ใหญ่ผืทรงอำนาจ (ordinary) เห็นว่าไม่อาจเพิกถอนได้ เพราะสภาพแวดล้อมของสถานที่และบุคคลที่เกี่ยวข้อง

วรรค 2 ประเพณีสากลหรือเฉพาะถิ่นยังคงใช้กันอยู่โดยไม่เกี่ยวกับกฎหมายนี้ (praeter ius)

มาตรา 6 วรรค 1 เมื่อประมวลกฎหมายนี้มีผลบังคับใช้ ให้เพิกถอนสิ่งต่อไปนี้

1.       ประมวลกฎหมายพระศาสนจักรที่ประกาศใช้เมื่อปี 1917

2.       กฎหมายอื่นๆ ไม่ว่าสากลหรือเฉพาะที่ขัดแย้งกับกฎเกณฑ์ในประมวลกฎหมายนี้ เว้นไว้แต่ว่ามีการระบุไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้งสำหรับกฎหมายเฉพาะถิ่น

3.       กฎหมายอาญาทั้งหมด ทั้งที่เป็นสากล และเฉพาะถิ่นที่ออกโดยสันตะสำนัก เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายนั้นยังคงรักษาไว้ในประมวลกฎหมายนี้เอง

4.       กฎหมายทางวินัยสากลอื่นๆ ด้วย ที่ประมวลกฎหมายนี้ได้นำมาเรียบเรียงใหม่ทั้งหมด

วรรค 2 ในส่วนที่มาตราต่างๆ ในประมวลกฎหมายนี้ ตราตามกฎหมายฉบับเดิม ให้ตีความตามธรรมเนียมปฏิบัติของกฎหมายฉบับเดิม

ลักษณะ 1 กฎหมายพระศาสนจักร

มาตรา 7 กฎหมายมีขึ้นเมื่อมีการประกาศใช้

มาตรา 8 วรรค 1 กฎหมายพระศาสนจักรสากลประกาศใช้เป็นกฎหมายโดยการพิมพ์ในหนังสือทางการของสันตะสำนัก “Acta Apostolicae Sedis” เว้นไว้แต่ว่ามีการกำหนดใช้รูปแบบอื่นในการประกาศเป็นกรณีเฉพาะกฎหมายต่างๆมีผลบังคับใช้ก็ต่อเมื่อผ่านไปแล้วนับจากวันที่ปรากฎในหนังสือทางการของสันตะสำนักฉบับพิเศษเว้นไว้แต่ว่าตามลักษณะของกฎหมายนั้น มีผลบังคับใช้ทันทีหรือเมื่อกฎหมายนั้นมีข้อกำหนดพิเศษอย่างแจ้งชัดให้มีผลก่อนหรือหลังระยะเวลาที่กำหนดไว้ตามปกติ

วรรค 2 กฎหมายพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นประกาศใช้ตามที่ผู้ออกกฎหมายกำหนด และให้มีผลบังคับใช้หลังจากหนึ่งเดือน นับจากวันประกาศใช้ เว้นไว้แต่ว่าได้กำหนดระยะเวลาเป็นอย่างอื่นในตัวบทกฎหมายเอง

มาตรา 9 กฎหมายใช้กับเรื่องในอนาคต มิใช่เรื่องในอดีต เว้นไว้แต่ว่ามีการระบุไว้ในกฎหมายเป็นการเฉพาะสำหรับเรื่องในอดีต

มาตรา 10 เฉพาะกฎหมายที่ระบุให้การกระทำเป็นโมฆะหรือให้บุคคลเป็นผู้ไร้ความสามารถอย่างชัดแจ้งเท่านั้นเป็นกฎหมายว่าด้วยโมฆะกรรมหรือว่าด้วยบุคคลไร้ความสามารถ

มาตรา 11 กฎหมายที่เป็นของพระศาสนจักรโดยเฉพาะใช้บังคับผู้ที่ได้รับศีลล้างบาปในพระศาสนจักรคาทอลิกหรือผู้ที่พระศาสนจักรรับเข้ามา และเป็นผู้ที่สามารถใช้เหตุผลได้อย่างเพียงพอ และเป็นผู้มีอายุครบ 7 ปี บริบูรณ์ เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายระบุไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้ง

มาตรา 12 วรรค 1 ทุกคนที่อยู่ภายใต้กฎหมายสากล (Universal laws) ต้องปฏิบัติตามกฎหมายสากลเหล่านั้น ไม่ว่าจะอยู่ที่ใดก็ตาม

วรรค 2 อย่างไรก็ตาม ทุกคนที่อยู่จริงๆ ในเขตแดนบางแห่งได้รับการยกเว้นจากกฎหมายสากลที่ไม่มีผลบังคับใช้ในเขตแดนนั้น

วรรค 3 กฎหมายที่ตราไว้เฉพาะถิ่น ใช้บังคับผู้ที่อยู่ภายใต้กฎหมายนั้น และผู้ซึ่งมีภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนา (quasi-domicile) ในถิ่นนั้น และยังอาศัยอยู่ในถิ่นนั้นจริงๆ โดยคงไว้ซึ่ง มาตรา 13

มาตรา 13 วรรค 1 ต้องไม่สันนิษฐานว่ากฎหมายเฉพาะถิ่นเป็นกฎหมายติดตัวบุคคลแต่เป็นกฎหมายสำหรับพื้นที่ เว้นไว้แต่ว่าเป็นอย่างอื่นอย่างแจ้งชัด

วรรค 2 ผู้เดินทางไม่ขึ้นต่อ

1.       กฎหมายเฉพาะของถิ่นตนเองขณะที่มิได้อยู่ในถิ่นนั้นเว้นแต่ว่าการละเมิดกฎหมายนั้นก่อให้เกิดความเสียหายในถิ่นของตนเองหรือเว้นแต่ว่าเป็นกฎหมายติดตัวบุคคล

2.       กฎหมายของถิ่นที่ตนปรากฎตัวอยู่เว้นแต่เป็นกฎหมายที่ตราเพื่อความเป็นระเบียบเรียบร้อยของสาธารณะหรือที่กำหนดระเบียบปฏิบัติเกี่ยวกับนิติกรรม หรือที่เกี่ยวกับอสังหาริมทรัพย์ที่อยู่ในพื้นที่นั้น

วรรค 3 พวกเร่ร่อนต้องขึ้นกับกฎหมายทั้งสากล และเฉพาะถิ่นที่มีผลบังคับในถิ่นที่ผู้นั้นปรากฎตัวอยู่

มาตรา 14 แม้เป็นกฎหมายเกี่ยวกับโมฆะกรรมหรือบุคคลผู้ไร้ความสามารถกฎหมายไม่บังคับหากมีความสงสัยเกี่ยวกับตัวบทกฎหมายกับข้อเท็จจริงผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจสามารถยกเว้นได้โดยมีเงื่อนไขว่าหากมีปัญหาเกี่ยวกับเรื่องที่มีการสงวนไว้ก็เป็นเรื่องที่ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจให้การยกเว้น เคยให้การยกเว้น

มาตรา 15 วรรค 1 ความไม่รู้ หรือความเข้าใจผิดเกี่ยวกับกฎหมายว่าด้วยการเป็นโมฆะ (Invalidating laws) หรือว่าด้วยการไร้ความสามารถ (Incapacitating laws) ไม่เป็นอุปสรรคต่อผลของกฎหมายนั้นเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายได้ระบุไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้ง

วรรค 2 ห้ามสันนิษฐานว่ามีความไม่รู้หรือความเข้าใจผิดเกี่ยวกับกฎหมาย เกี่ยวกับการลงโทษ เกี่ยวกับพฤติกรรมของตนเอง หรือเกี่ยวกับพฤติกรรมที่เป็นที่รู้จักกัน โดยทั่วไปของผู้อื่นพฤติกรรมของผู้อื่นที่ยังไม่เป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไปให้สันนิษฐานได้จนกว่าจะมีการพิสูจน์ได้ผลตรงกันข้าม

มาตรา 16 วรรค 1 ผู้ที่มีอำนาจตีความกฎหมายคือผู้ตรากฎหมาย และผู้ที่ได้รับมอบอำนาจตีความจากผู้ตรากฎหมายนั้นเอง

วรรค 2 การตีความอย่างเป็นทางการที่กระทำในรูปแบบของกฎหมายมีผลบังคับใช้เช่นเดียวกับตัวบทกฎหมายเอง และต้องมีการประกาศใช้หากเป็นเพียงการชี้แจงความหมายของคำที่ชัดแจ้งในตัวเองอยู่แล้วเท่านั้นก็ให้มีผลย้อนหลังด้วย แต่หากเป็นการตีความแคบลงหรือให้กว้างขึ้นหรือเป็นการขจัดความสงสัยก็ไม่มีผลย้อนหลัง

วรรค 3 อย่างไรก็ตาม การตีความในรูปแบบคำตัดสินของขบวนการยุติธรรม (judicial decision) หรือในรูปแบบการบริหารในกรณีเฉพาะ (administrative act) ไม่มีผลบังคับเช่นกฎหมายและผูกมัดเฉพาะบุคคลและมีผลเฉพาะเรื่องที่มีการตีความเท่านั้น

มาตรา 17 ต้องเข้าใจกฎหมายพระศาสนจักรตามความหมายเฉพาะของคำโดยพิจารณาจากตัวบท และบริบทของกฎหมายนั้นหากความหมายยังเป็นที่สงสัย และคลุมเครืออยู่ให้เทียบดูจากกฎหมายอื่นที่มีข้อความในลักษณะเดียวกัน ถ้าหาเทียบได้พร้อมทั้งพิจารณาจุดประสงค์และที่มาของกฎหมายรวมทั้งจากเจตนารมณ์ของผู้ตรากฎหมายด้วย

มาตรา 18 กฎหมายที่กำหนดการลงโทษหรือจำกัดเสรีภาพในการใช้สิทธิ์หรือบรรจุข้อยกเว้นจากกฎหมาย ให้ตีความอย่างเคร่งครัด (strict interpretation)

มาตรา 19 เว้นไว้แต่ว่าเป็นคดีอาญา หากไม่มีข้อกำหนดชัดแจ้งของกฎหมายสากลหรือกฎหมายเฉพาะถิ่น หรือประเพณีในกรณีเฉพาะบางกรณีให้ตัดสินคดีนั้นๆ ตามแนวกฎหมายที่ตราไว้สำหรับเรื่องที่คล้ายคลึงกัน ตามหลักทั่วๆ ไปของกฎหมาย โดยยึดหลักธรรมของพระศาสนจักร (Canonical Equity) หลักนิติศาสตร์(jurisprudence) และหลักปฏิบัติขององค์กรปกครองส่วนกลางของพระศาสนจักร (Roman Curia) รวมทั้งความคิดเห็นส่วนใหญ่ และสม่ำเสมอของผู้คงแก่เรียนทั้งหลาย

มาตรา 20 กฎหมายที่ออกมาภายหลัง เพิกถอนกฎหมายที่ออกมาก่อนทั้งหมดหรือลิดรอนบางส่วน ถ้ามีการระบุไว้อย่างชัดแจ้งเช่นนั้น หรือถ้าขัดกับกฎหมายที่ออกมาก่อนโดยตรงหรือถ้าเป็นการเรียบเรียงใหม่เกี่ยวกับเนื้อหาของกฎหมายที่ออกมาก่อนทั้งหมดแต่กฎหมายสากล ไม่ลิดรอนกฎหมายเฉพาะถิ่นหรือกฎหมายพิเศษเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายนั้นได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้ง

มาตรา 21 ในกรณีสงสัย ห้ามสันนิษฐานว่ากฎหมายที่มีอยู่ก่อนถูกยกเลิกแต่ให้นำกฎหมายที่ออกมาภายหลังเข้าหากฎหมายที่มีอยู่ก่อนและผสมผสานให้กลมกลืนกันเท่าที่เป็นไปได้

มาตรา 22 กฎหมายบ้านเมือง (Civil law) ส่วนที่พระศาสนจักรให้ยึดถือนั้น ให้นำมาปฏิบัติในกฎหมายพระศาสนจักรพร้อมกับผลอันเดียวกันตราบเท่าที่ไม่ขัดกับกฎพระเจ้า (Divine law) และเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายพระศาสนจักรได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

ลักษณะ 2 ประเพณี (Custom)

มาตรา 23 เฉพาะประเพณีที่กลุ่มคริสตชนนำมาใช้ และได้รับการรับรองจากผู้ตรากฎหมายแล้วเท่านั้น มีผลบังคับเป็นกฎหมายตามมาตราต่อไปนี้

มาตรา 24 วรรค 1 ไม่มีประเพณีใดที่ขัดแย้งต่อกฎพระเจ้า จะมีผลบังคับเป็นกฎหมายได้

ววรค 2 ไม่มีประเพณีใดที่ขัดแย้งหรือที่อยู่นอกกฎหมายพระศาสนจักร (praeter ius) จะมีผลบังคับเป็นกฎหมายดื้เว้นแต่เป็นประเพณีที่ชอบด้วยเหตุผล อย่างไรก็ตามประเพณีที่ถูกกฎหมายประณามอย่างชัดแจ้ง ไม่เป็นประเพณีที่ชอบด้วยเหตุผล

มาตรา 25 ไม่มีประเพณีใดมีผลบังคับเป็นกฎหมาย เว้นแต่ว่าเป็นประเพณีที่ยึดถือกันมาโดยมีเจตนาว่าจะนำเข้ามาเป็นกฎหมายโดยกลุ่มชนที่อย่างน้อยมีความสามารถที่จะรับกฎหมายได้

มาตรา 26 เว้นไว้แต่ว่าประเพณีที่ขัดแย้งกับกฎหมายพระศาสนจักรที่มีผลใช้บังคับอยู่ หรือที่อยู่นอกกฎหมายพระศาสนจักร (praeter ius) จะมีผลบังคับใช้เป็นกฎหมายได้ก็ต่อเมื่อมีการถือปฏิบัติอย่างต่อเนื่อง โดยถูกต้องตามกฎหมายมาเป็นเวลา 30 ปีเต็มแล้วเท่านั้น เป็นประเพณีที่ได้รับการรับรองเป็นพิเศษจากผู้มีอำนาจตรากฎหมาย เฉพาะประเพณีที่ปฎิบัติสืบสืบกันมานานนับร้อยปี หรือนานมากจนจำระยะเวลาได้เท่านั้น สามารถอยู่เหนือมาตราซึ่งระบุข้อความที่ห้ามถือเป็นประเพณีต่อไปในอนาคต

มาตรา 27 ประเพณีเป็นตัวตีความกฎหมายที่ดีที่สุด

มาตรา 27 โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดมาตรา 5 ประเพณีไม่ว่าจะขัดแย้งหรืออยู่นอกกฎหมาย ถูกยกเลิกโดยประเพณีหรือข้อกฎหมายที่ขัดแย้ง แต่ว่าหากกฎหมายไม่ระบุอย่างชัดแจ้งถึงประเพณีเหล่านั้น กฎหมายไม่ยกเลิกประเพณีที่ปฏิบัติกันมานานนับร้อยปีหรือจนจำไม่ได้ ทั้งกฎหมายสากลก็ไมยกเลิกประเพณีเฉพาะถิ่นเช่นกัน

ลักษณะ 3 กฤษฎีกาทั่วไป และคำแนะนำต่างๆ

มาตรา 29 อาศัยกฤษฎีกาทั่วไป (General Decree) ซึ่งผู้มีอำนาจตรากฎหมายออกกฎเกณฑ์ทั่วไปเพื่อใช้กับกลุ่มชนที่มีความสามารถรับกฎหมายได้ กฤษฎีกาเหล่านั้นเป็นกฎหมายอย่างแท้จริง และอยู่ภายใต้ข้อกำหนดของมาตราต่างๆ ที่เกี่ยวกับกฎหมาย

มาตรา 30 ผู้ที่มีอำนาจบริหารเพียงอย่างเดียวไม่สามารถออกกฤษฎีกาทั่วไปตามมาตรา 29 ได้ เว้นไว้แต่ว่าในกรณีเฉพาะได้รับอำนาจนั้นอย่างชัดแจ้งจากผู้มีอำนาจตรากฎหมายตามข้อกำหนดของกฎหมาย โดยต้องได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขต่างๆ ที่กำหนดไว้ในการมอบอำนาจนั้นก่อน

มาตรา 31. วรรค 1 กฤษฎีกาทั่วไปทางด้านบริหารกำหนดอย่างชัดเจนขึ้นถึงวิธีในการนำกฎหมายมาใช้หรือเร่งรัดให้ปฏิบัติตามกฎหมาย ผู้มีอำนาจบริหารสามารถออกกฤษฎีกาเช่นว่านี้ได้ภายในขอบเขตของอำนาจแห่งตน

วรรค 2 เกี่ยวกับการประกาศใช้ และช่วงระยะเวลาก่อนที่จะมีผลบังคับ ของกฤษฎีกาตามวรรค 1 นั้นให้ปฏิบัติตามที่ระบุไว้ในข้อกำหนดมาตรา 8

มาตรา 32 กฤษฎีกาทั่วไปทางด้านบริหารบังคับผู้ซึ่งต้องถือกฎหมายกฤษฎีกาเหล่านั้นกำหนดวิธีการนำกฎหมายมาใช้หรือเร่งรัดให้ปฏิบัติตามกฎหมาย

มาตรา 33 วรรค 1 กฤษฎีกาทั่วไปด้านบริหาร แม้เมื่อพิมพ์ไว้ในหนังสือรวบรวม (Directories) หรือในเอกสารชื่ออื่นก็ไม่ลิดรอนกฎหมาย และข้อกำหนดใดๆ ของกฤษฎีกาเหล่านั้นขัดแย้งต่อกฎหมายก็ไม่มีผลใช้บังคับ

วรรค 2 กฤษฎีกาที่ว่านี้หยุดมีผลบังคับเมื่อผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจเพิกถอนอย่างชัดแจ้งหรือโดยปริยาย และเมื่อกฎหมายที่กฤษฎีกาออกเพื่อไปปฏิบัติสิ้นสุดลงแต่กฤษฎีกามิได้สิ้นสุดลงพร้อมกับการหมดอำนาจของผู้ออกกฤษฎีกาเว้นไว้แต่ว่ามีการระบุตรงกันข้ามอย่างชัดแจ้ง

มาตรา 34 วรรค 1 คำแนะนำต่างๆ กล่าวคือที่อธิบายข้อกำหนดของกฎหมาย และขยายความพร้อมกับกำหนดวิธีการในการนำกฎหมายไปใช้ มีไว้เพื่อประโยชน์สำหรับผู้มีหน้าที่เอาใจใส่ให้นำกฎหมายไปปฏิบัติ และบังคับเขาในการใช้กฎหมายนั้นผู้มีอำนาจทางด้านบริหารสามารถออกคำแนะนำอย่างถูกต้องตามกฎหมายได้ภายในขอบเขตอำนาจแห่งตน

วรรค 2 ระเบียบ (Regulation) ต่างๆ ที่มีอยู่ในข้อแนะนำไม่ลิดรอนกฎหมาย และถ้ามีระเบียบข้อใดที่ไม่สามารถปรับเข้ากับกฎเกณฑ์ต่างๆ ของกฎหมายได้ ถือว่าไม่มีผลบังคับ

วรรค 3 คำแนะนำต่างๆหยุดมีผลบังคับไม่เพียงแต่เมื่อผู้มีอำนาจออกคำแนะนำเหล่านั้นหรือผู้มีอำนาจเหนือกว่า ได้เพิกถอนอย่างชัดเจนหรือโดยปริยายก็ตาม แต่ยังหยุดมีผลบังคับ หากตัวบทกฎหมายที่คำแนะนำออกมาเพื่ออธิบาย และวิธีการปฏิบัตินั้นสิ้นสุดลง

ลักษณะ 4 บทบัญญัติเฉพาะส่วน

หมวด 1 กฎเกณฑ์ทั่วไป

มาตรา 35 ผู้มีอำนาจในด้านบริหารสามารถออกบทบัญญัติเฉพาะส่วนการบริหารภายในขอบเขตอำนาจของตน ซึ่งอาจเป็นรูปของกฤษฎีกาหรือคำสั่ง (precept) หรือหนังสือตอบ (rescript) ก็ได้ โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดมาตรา 76 วรรค 1

มาตรา 36 วรรค 1 ต้องเข้าใจบทบัญญัติการบริหารตามความหมายเฉพาะของคำและวิธีการพูดที่ใช้กันทั่วไป บทบัญญัติที่เกี่ยวกับคดีความการภาคทัณฑ์หรือการลงโทษ การจำกัดสิทธิของบุคคล การละเมิดสิทธิที่ได้มาของผู้อื่นหรือขัดกับกฎหมายที่ตราไว้เพื่อประโยชน์ส่วนบุคคลในกรณีสงสัยให้ตีความบทบัญญัติที่กล่าวมานี้อย่างเคร่งครัดส่วนบทบัญญัติการบริหารอื่นๆ ให้ตีความอย่างกว้างๆ

วรรค 2 ต้องไม่นำบทบัญญัติการบริหารไปใช้กับกรณีอื่นๆ นอกเหนือจากที่ได้ระบุไว้จริง

มาตรา 37 บทบัญญัติการบริหารซึ่งเกี่ยวกับเรื่องภายนอก (external forum) ให้ทำเป็นลายลักษณ์อักษร ในทำนองเดียวกันถ้าบทบัญญัติการบริหารออกมาในรูปแบบที่ต้องมีผู้นำไปปฏิบัติการปฏิบัตินั้นต้องบันทึกไว้เป็นลายลักษณ์อักษร

มาตรา 38 บทบัญญัติการบริหาร แม้เป็นเรื่องหนังสือตอบที่ให้โดย (rescript) ความคิดของผู้ออกเอง (MOTU PROPRIO) ไม่มีผลในส่วนที่ไปละเมิดสิทธิที่ได้มาของผู้อื่นหรือไปขัดต่อกฎหมายหรือขัดต่อประเพณีที่ได้รับการรับรองแล้วเว้นไว้แต่ว่าผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจจะเพิ่มข้อความที่ลิดรอนเข้าไปอย่างชัดแจ้ง

มาตรา 39 เงื่อนไขที่ผูกไว้กับบทบัญญัติการบริหารถือว่ามีผลทางนิติกรรมก็ต่อเมื่อมีข้อความต่อไปนี้ ถ้าเว้นไว้แต่ว่า โดยมีเงื่อนไขว่า ระบุไว้

มาตรา 40 ผู้ปฏิบัติการตามบทบัญญัติการบริหารไปปฏิบัติกระทำหน้าที่ก่อนได้รับหนังสือ และการตรวจสอบความถูกต้อง และความครบถ้วน ให้ถือการกระทำนั้นเป็นโมฆะเว้นไว้แต่ว่า ผู้มีอำนาจผู้ซึ่งออกหนังสือได้แจ้งให้ทราบล่วงหน้าแล้วถึงหนังสือนั้น

มาตรา 41 ผู้ปฏิบัติการตามบทบัญญัติการบริหารซึ่งได้รับมอบหน้าที่ให้ปฏิบัติการเท่านั้นไม่สามารถปฏิเสธที่จะปฏิบัติการได้ เว้นไว้แต่ว่าเป็นที่ประจักษ์ชัดว่าบทบัญญัตินั้นเป็นโมฆะ หรือไม่สามารถปฏิบัติตามได้เพราะมีสาเหตุอื่นที่สำคัญหรือยังมิได้มีการปฏิบัติตามเงื่อนไขที่ติดกับบทบัญญัติการบริหารนั้น อย่างไรก็ตาม หาก ปรากฏว่า การปฏิบัติตามบทบัญญัติการบริหารไม่ถูกกาละเทศะหรือสถานที่ให้ผู้ปฏิบัติการระงับการปฏิบัติไว้ก่อน เมื่อเกิดกรณีต่างๆ เหล่านี้ให้ผู้ปฏิบัติการแจ้งต่อผู้ใหญ่ผู้ซึ่งออกบทบัญญัตินั้นทันที

มาตรา 42 ผู้ปฏิบัติการตามบทบัญญัติการบริหารต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ที่ได้รับมอบหมายหากว่ามิได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขที่จำเป็นดังที่กำหนดไว้ในหนังสือมอบอำนาจ และมิได้รักษาพิธีการตามขั้นตอนอันจะขาดเสียมิได้การปฏิบัตินั้นก็เป็นโมฆะ

มาตรา 43 ผู้ปฏิบัติการตามบทบัญญัติการบริหารสามารถใช้วิจารณญาณที่รอบคอบของตนให้ผู้อื่นปฏิบัติหน้าที่แทนได้ เว้นไว้แต่ว่า มีการห้ามตั้งผู้แทนหรือผู้ปฏิบัติการได้รับการเลือกเพราะคุณสมบัติส่วนตัวหรือบุคคลผู้ปฏิบัติการแทนได้รับการกำหนดตัวไว้ก่อนแล้ว อย่างไรก็ตามในกรณีเหล่านี้ผู้ปฏิบัติการอาจมอบอำนาจให้ผู้อื่นเตรียมการแทนได้

มาตรา 44 ผู้สืบตำแหน่งต่อจากผู้ปฏิบัติการสามารถปฏิบัติการตามบทบัญญัติการบริหารด้วย เว้นไว้แต่ว่าผู้ปฏิบัติการได้รับเลือก เพราะคุณสมบัติส่วนตัว

มาตรา 45 หากผู้ปฏิบัติการปฏิบัติการตามบทบัญญัติการบริหารผิดพลาดในเรื่องใดๆ ก็ตาม ก็สามารถดำเนินการนั้นใหม่ได้

มาตรา 46 บทบัญญัติการบริหารมิได้สิ้นสุดลงพร้อมกับการหมดวาระของผู้ที่ออกบทบัญญัตินั้น เว้นไว้แต่ว่า กฎหมายได้ระบุไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้ง

มาตรา 47 การเพิกถอนบทบัญญัติการบริหาร โดยวิธีการออกบทบัญญัติการบริหารใหม่โดยผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจมีผลบังคับจากขณะเมื่อมีการแจ้งบทบัญญัติใหม่อย่างถูกต้องต่อผู้ได้รับมอบอำนาจ

หมวด 2 กฤษฎีกา และคำสั่งปัจเจก

มาตรา 48 กฤษฎีกาปัจเจก คือบทบัญญัติการบริหารที่ออกโดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจบริหาร ซึ่งในกฤษฎีกานั้นผู้ใหญ่ได้ให้มีคำชี้ขาดหรือข้อกำหนดสำหรับเฉพาะกรณีตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย คำชี้ขาดหรือข้อกำหนดนั้นโดยธรรมชาติของมันแล้ว มิได้หมายความว่ามีการร้องขอจากผู้หนึ่งผู้ใดมาก่อน

มาตรา 49 คำสั่งปัจเจกเป็นกฤษฎีกาซึ่งกำหนดโดยตรง และถูกต้องตามกฎหมายให้บุคคลผู้หนึ่งหรือหลายคนโดยเจาะจงให้กระทำหรือละเว้นบางอย่างเป็นต้น เพื่อเร่งรัดให้ปฏิบัติตามกฎหมาย

มาตรา 50 ก่อนออกกฤษฎีกาปัจเจก ผู้ใหญ่ควรเสาะหาข้อมูล และหลักฐานที่จำเป็น และให้รับฟังผู้ที่อาจเสียสิทธิ์เท่าที่ทำได้ด้วย

มาตรา 51 กฤษฎีกาต้องออกเป็นลายลักษณ์อักษร ในกรณีของกฤษฎีกาที่เป็นคำชี้ขาด ต้องให้เหตุผลของการออกกฤษฎีกานั้น อย่างน้อยแบบสรุปความ

มาตรา 52 กฤษฎีกาปัจเจกมีผลบังคับเฉพาะเรื่องที่เกี่ยวข้อง และให้ใช้กับบุคคลที่กฤษฎีกานั้นออกให้เท่านั้นกฤษฎีกานี้บังคับบุคคลเหล่านี้ทุกแห่งหน เว้นแต่เป็นที่ประจักษ์ชัดว่าเป็นอย่างอื่น

มาตรา 53 หากกฤษฎีกาขัดแย้งกันกฤษฎีกาพิเศษจะอยู่เหนือกฤษฎีกาทั่วไปในเรื่องที่กล่าวถึงโดยเฉพาะ ถ้าหากเป็นกฤษฎีกาพิเศษเท่ากันหรือทั่วไปเท่ากันกฤษฎีกาที่ออกมาภายหลังแก้ไขกฤษฎีกาที่ออกมาก่อนในส่วนที่ขัดแย้งกัน

มาตรา 54 วรรค 1 กฤษฎีกาปัจเจกที่มอบให้แก่ผู้ปฏิบัติการนำไปปฏิบัติมีผลทันทีเมื่อมีการปฏิบัติการ มิฉะนั้นก็ให้มีผลตั้งแต่ผู้ใหญ่ผู้ออกกฤษฎีกานั้นแจ้งให้แก่บุคคลนั้นทราบ

วรรค 2 กฤษฎีกาปัจเจกมีผลบังคับก็ต่อเมื่อมีการแจ้งในรูปแบบของเอกสารที่ถูกต้องตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 55 โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 37 และมาตรา 51 เมื่อมีเหตุผลที่สำคัญยิ่งยวดเป็นอุปสรรคต่อการมอบกฤษฎีกาที่เป็นลายลักษณ์อักษร ให้ถือว่ามีการแจ้งกฤษฎีกาแก่ผู้รับแล้ว หากมีการอ่านกฤษฎีกานั้นแก่ผู้รับต่อหน้าเสมียนศาลหรือพยาน 2 คน และให้ทุกคน ณ ที่นั้นเซ็นชื่อรับรองข้อบันทึกว่าได้มีการอ่านกฤษฎีกานั้นแล้ว

มาตรา 56 ให้ถือว่ามีการแจ้งกฤษฎีกาแก่ผู้รับแล้วหากมีการออกหมายเรียกอย่างถูกต้องให้มารับหรือมาฟังกฤษฎีกาแม้ว่าผู้นั้นจะมิได้มาปรากฏตัวเพื่อรับหมายหรือปฏิเสธการเซ็นชื่อรับกฤษฎีกาโดยมิได้มีเหตุอันควร

มาตรา 57 วรรค 1 ทุกครั้งที่ต้องออกกฤษฎีกาตามที่บัญญัติไว้ในกฎหมายหรือผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย ยื่นคำร้องหรืออุธรณ์ให้ได้มาซึ่งกฤษฎีกาอย่างถูกต้องตามกฎหมายผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจควรออกให้ภายใน 3 เดือน นับแต่ได้รับคำร้องหรืออุธรณ์นั้นเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายได้กำหนดระยะเวลาไว้เป็นอย่างอื่น

วรรค 2 เมื่อกำหนดระยะเวลาล่วงเลยไปแล้ว หากยังไม่มีการออกกฤษฎีกา ให้สันนิษฐานว่า เป็นการตอบปฏิเสธไม่ให้ยื่นอุธรณ์ต่อไป

วรรค 3 คำตอบที่สันนิษฐานว่าเป็นการปฏิเสธมิได้ทำให้ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจพ้นจากพันธะในการออกกฤษฎีกานั้นและยังต้องชดใช้ค่าเสียหายที่อาจเกิดขึ้นตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 128

มาตรา 58 วรรค 1 กฤษฎีกาปัจเจกสิ้นสุดการมีผลบังคับโดยการเพิกถอนอย่างถูกต้องจากผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจ โดยการสิ้นสุดลงของกฎหมายที่กฤษฎีกาออกมาเพื่อให้มีการปฏิบัติการ

วรรค 2 คำสั่งปัจเจก ที่มิได้ออกเป็นหนังสืออย่างถูกต้องตามกฎหมาย สิ้นสุดลงพร้อมกับการหมดอำนาจของคำสั่งนั้น

หมวด 3 หนังสือตอบ

มาตรา 59 วรรค 1 หนังสือตอบเป็นบัญญัติการบริหารที่ออกเป็นลายลักษณ์อักษรโดยผู้ใหญ่ผู้ปฏิบัติที่มีอำนาจซึ่งหนังสือตอบนี้โดยธรรมชาติแล้วเป็นการให้สิทธิพิเศษการยกเว้นหรือความดีความชอบอื่น ๆ ตามคำขอของผู้ใดผู้หนึ่ง

วรรค 2 ข้อกำหนดที่บัญญัติสำหรับหนังสือตอบใช้ได้เช่นกันสำหรับการให้ด้วยวาจาเรื่องการให้อนุญาตหรือการให้ความดีความชอบ เว้นไว้แต่ว่าเป็นที่ประจักษ์ชัดว่าเป็นอย่างอื่น

มาตรา 60 ทุกคนที่มิได้ถูกห้ามขออย่างแจ้งชัด สามารถขอหนังสือตอบใดๆ ก็ได้

มาตรา 61 เว้นไว้แต่ว่า เป็นที่ประจักษ์ชัดเป็นอย่างอื่นหนังสือตอบสามารถขอแทนกันได้ แม้โดยมิได้รับความยินยอมจากผู้นั้น และมีผลก่อนการยอมรับของผู้นั้น โดยคงไว้ซึ่งข้อความที่ที่ตรงกันข้าม

มาตรา 62 หนังสือตอบที่มิได้กำหนดให้มีผู้ปฏิบัติการ มีผลทันทีที่มีหนังสือออกไป หนังสือตอบอื่น ๆ มีผลจากขณะเมื่อปฏิบัติการ

มาตรา 63 วรรค 1 การอำพรางหรือการปิดบังความจริง (Subreption) ทำให้หนังสือตอบเป็นโมฆะหากความจริงเหล่านั้นตามกฎหมายตามรูปแบบ และตามธรรมเนียมปฏิบัติของพระศาสนจักรจะต้องแสดงเพื่อให้มีผลตามกฎหมายมิได้รับการปฏิบัติ ยกเว้นเกี่ยวกับหนังสือตอบการให้ความดีความชอบที่มาจากความคิดของผู้ออกเอง

วรรค 2 การแสดงข้อความอันเป็นเท็จ (Obreption) มีผลทำให้หนังสือตอบเป็นโมฆะหากเหตุผลในการเสนอไม่มีความเป็นจริงแม้แต่ข้อเดียว

วรรค 3 เหตุผลในการออกหนังสือตอบประเภทที่ไม่มีผู้ปฏิบัติการจะต้องเป็นจริงขณะที่ออกหนังสือตอบสำหรับหนังสือตอบประเภทอื่นต้องเป็นจริงขณะปฏิบัติการ

มาตรา 64 โดยคงไว้ซึ่งอำนาจของหน่วยงานทางศีลอภัยในเรื่องภายใน ความดีความชอบที่หน่วยงานใดหน่วยงานหนึ่งในองค์การปกครองส่วนกลางของพระศาสนจักร (Roman Curia) ปฏิเสธแล้ว หน่วยงานอื่น ๆหรือผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจอื่นที่ต่ำกว่าพระสันตะปาปาไม่สามารถให้ได้อย่างมีผลตามกฎหมาย เว้นแต่ว่าหน่วยงานแรกที่รับเรื่องให้ความยินยอมก่อน

มาตรา 65 วรรค 1 โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดในวรรค 2 และ 3 ห้ามผู้ใดทำการร้องขอความดีความชอบจากผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจอื่นในเรื่องที่ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจของตนได้ปฏิเสธไปแล้ว เว้นไว้แต่ว่าได้มีการกล่าวถึงการปฏิเสธก่อนแล้วแม้ว่าได้มีการกล่าวถึงการปฏิเสธแล้วก็ตามผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจคนที่สองก็ไม่ควรให้ความดีความชอบหากมิได้รับทราบเหตุผลของการปฏิเสธจากผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจคนแรกเสียก่อน

วรรค 2 ความดีความชอบที่ถูกปฏิเสธโดยอุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชไปแล้วอุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชอื่นที่ขึ้นต่อพระสังฆราชองค์เดียวกันไม่สามารถมอบความดีความชอบนั้นได้อย่างมีผลตามกฎหมายแม้จะได้รับเหตุผลของการปฏิเสธจากอุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชผู้ปฏิเสธมาก่อนแล้วก็ตาม

วรรค 3 ความดีความชอบที่ถูกปฏิเสธโดยอุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชไปแล้ว หลังจากนั้นได้รับความดีความชอบนั้นจากพระสังฆราชสังฆมณฑลโดยมิได้กล่าวถึงการถูกปฏิเสธมาก่อน ให้ถือเป็นโมฆะแต่ความดีความชอบที่เคยถูกปฏิเสธโดยพระสังฆราชสังฆมณฑลแล้วไม่สามารถขอรับอย่างมีผลตามกฎหมายจากอุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชหากมิได้รับความยินยอมจากพระสังฆราชผู้นั้นก่อนแม้ว่าจะมีการกล่าวถึงการถูกปฏิเสธมาก่อนก็ตาม

มาตรา 66 หนังสือตอบไม่กลายเป็นโมฆะเนื่องจากมีการผิดพลาดเรื่องชื่อผู้รับหรือผู้ออกหรือผิดพลาดเรื่องสถานที่ที่ผู้นั้นอาศัยอยู่ หรือผิดเนื้อหาของเรื่องขอแต่ว่าในการวินิจฉัยของผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจนั้นไม่สงสัยเกี่ยวกับตัวบุคคลหรือเกี่ยวกับเรื่องที่พิจารณา

มาตรา 67 วรรค 1 หากมีการได้รับหนังสือตอบ 2 ฉบับขัดแย้งในเรื่องเดียวกันให้หนังสือตอบพิเศษอยู่เหนือหนังสือตอบทั่วไปในเรื่องต่าง ๆ เหล่านั้นที่มีกล่าวถึงโดยเฉพาะ

วรรค 2 หากเป็นหนังสือตอบที่มีลักษณะพิเศษเท่ากัน หรือทั่วไปเท่ากันให้หนังสือตอบฉบับที่ออกก่อนอยู่เหนือฉบับที่ออกหลังเว้นไว้แต่ว่ามีการระบุไว้อย่างชัดถึงฉบับแรกในฉบับหลังหรือเว้นแต่เมื่อผู้ขอหนังสือตอบฉบับแรกมิได้นำมาใช้เพราะเจตนาหลอกลวงหรือเพราะการเพิกเฉยอย่างเห็นได้ชัด

วรรค 3 เมื่อมีการสงสัยว่าหนังสือตอบนั้นเป็นโมฆะหรือไม่ ควรมีการตรวจสอบกับผู้ออกหนังสือตอบนั้น

มาตรา 68 หนังสือตอบของสันตะสำนักที่ไม่มีการกำหนดผู้ปฏิบัติการ ต้องส่งให้แก่ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจของบุคคลผู้ได้รับหนังสือตอบเฉพาะเมื่อมีกำหนดไว้ให้ทำเช่นนั้นในหนังสือตอบนั้นเท่านั้นหรือเมื่อหนังสือตอบนั้นเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับส่วนรวมหรือเมื่อเป็นเรื่องที่ต้องมีการพิสูจน์เงื่อนไขที่ติดมาว่าได้รับการปฏิบัติครบถ้วนแล้ว

มาตรา 69 เมื่อไม่มีการกำหนดเวลาที่แน่นอนในการส่งมอบหนังสือตอบจะส่งหนังสือตอบแก่ผู้ปฏิบัติการเมื่อใดก็ได้ขอแต่ว่าอย่าให้มีการหลอกลวงหรือคดโกง

มาตรา 70 หากในหนังสือตอบมีการมอบให้ผู้ปฏิบัติการทำหน้าที่ให้ความดีความชอบ ผู้ปฏิบัติการสามารถให้หรือปฏิเสธความดีความชอบนั้นตามวิจารณญาณที่รอบคอบ และมโนธรรมของตน

มาตรา 71 ไม่มีผู้ใดถูกผูกมัดให้ใช้หนังสือตอบที่มอบให้เพื่อผลประโยชน์ตามลำพังของตนเอง เว้นไว้แต่ว่าผู้นั้นถูกผูกมัดให้ใช้จากแหล่งอื่นโดยข้อบังคับของกฎหมาย

มาตรา 72. เมื่อหนังสือตอบที่สันตะสำนักมอบให้หมดอายุลงพระสังฆราชประจำสังฆมณฑลสามารถต่ออายุได้เพียงครั้งเดียวเมื่อมีเหตุผลสมควร แต่ต้องไม่เกิน 3 เดือน

มาตรา 73 ไม่มีหนังสือตอบใดถูกยกเลิกโดยกฎหมายที่ขัดแย้ง เว้นไว้แต่ว่ามีการระบุไว้เป็นอย่างอื่นในตัวบทกฎหมายเอง

มาตรา 74 แม้ว่าบุคคลใดจะสามารถใช้ความดีความชอบที่ได้รับมาทางวาจาเท่านั้นเป็นการภายใน (internal forum) ผู้นั้นจำต้องพิสูจน์ให้เห็นเป็นการภายนอก (external forum) เมื่อมีการขอให้พิสูจน์โดยถูกต้องตามกฎหมาย

มาตรา 75 หากหนังสือตอบมีเรื่องสิทธิพิเศษ หรือการยกเว้น จะต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดของมาตราต่าง ๆ ต่อไปนี้ด้วย

หมวด 4 สิทธิพิเศษ

มาตรา 76 วรรค 1 สิทธิพิเศษหรือเอกสิทธิ์ที่มอบให้ โดยทางบทบัญญัติพิเศษไม่ว่าแก่บุคคลธรรมดาหรือนิติบุคคล สิทธิพิเศษสามารถมอบให้โดยผู้ตรากฎหมายรวมทั้งผู้มีอำนาจปฏิบัติการด้วย ซึ่งได้รับมอบอำนาจนี้จากผู้ตรากฎหมาย

วรรค 2 สิทธิพิเศษที่มีการครอบครองนานนับร้อยปี หรือนานจนจำไม่ได้ ทำให้สันนิษฐานได้ว่าได้มีการมอบสิทธิพิเศษแล้ว

มาตรา 77 ให้ตีความสิทธิพิเศษตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 36 วรรค 1 แต่ต้องตีความให้ผู้รับสิทธิพิเศษได้รับเอกสิทธิ์บางอย่างจริง ๆ เสมอ

มาตรา 78 วรรค 1 ให้สันนิษฐานว่า สิทธิพิเศษคงอยู่ตลอดไป เว้นไว้แต่ว่ามีการพิสูจน์เป็นตรงกันข้าม

วรรค 2 สิทธิพิเศษส่วนบุคคล กล่าวคือ สิทธิพิเศษที่ติดตัวบุคคลสิ้นสุดเมื่อผู้นั้นถึงแก่กรรม

วรรค 3 สิทธิพิเศษที่เป็นทรัพย์สิ่งของ สิ้นสุดลงเมื่อสิ่งนั้นหรือสถานที่นั้นถูกทำลายลงโดยสิ้นเชิงแต่สิทธิ์พิเศษที่เป็นสถานที่ยังคงกลับคืนได้อีกหากมีการบูรณะขึ้นมาใหม่ภายใน 50 ปี

มาตรา 79 สิทธิพิเศษสิ้นสุดลงเมื่อผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจเพิกถอน ตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 47 โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดในมาตรา 46

มาตรา 80 วรรค 1 ไม่มีสิทธิพิเศษใดสิ้นสุดลงด้วยการสละสิทธิ เว้นไว้แต่ว่าผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจยอมรับการสละสิทธิ์นั้นแล้ว

วรรค 2 บุคคลธรรมดาใดๆ ก็ตาม สามารถสละสิทธิ์พิเศษที่ตนได้รับมาเพื่อประโยชน์บุคคลผู้นั้นเท่านั้น

วรรค 3 สิทธิพิเศษที่มอบให้แก่นิติบุคคลหรือที่มอบให้เพราะศักด์ศรีของสถานที่หรือของสิ่งของก็ตามปัจเจกบุคคลไม่สามารถสละสิทธิพิเศษนั้นได้ทั้งนิติบุคคลก็ไม่มีอำนาจสละสิทธิพิเศษที่ได้รับนั้นหากการสละสิทธิพิเศษนั้นเกิดผลเสียแก่พระศาสนจักรหรือแก่ผู้อื่น

มาตรา 81 เมื่อผู้ให้สิทธิพิเศษหมดอำนาจลง สิทธิพิเศษนั้นหาสิ้นสุดลงไม่เว้นไว้แต่ว่า สิทธิพิเศษนั้นให้ไว้โดยมีข้อความระบุว่า “ตามความพึงพอใจของเรา” (ad beneplacitum nostrum) หรือข้อความอื่นที่มีใจความคล้ายคลึงกัน

มาตรา 82 การไม่ใช้สิทธิพิเศษหรือการใช้สิทธิพิเศษในทางตรงข้าม ที่ไม่ก่อให้เกิดภาระแก่ผู้อื่น ก็ไม่ทำให้สิทธิพิเศษนั้นสิ้นสุดลง ถ้าก่อให้เกิดภาระแก่ผู้อื่น สิทธิพิเศษนั้นก็สูญไป โดยสิทธิครอบครองที่ชอบด้วยกฎหมาย

มาตรา 83 วรรค 1 สิทธิพิเศษสิ้นสุดลงเมื่อเวลาที่กำหนดผ่านพ้นไปหรือเมื่อครบจำนวนครั้งที่ได้ให้ไว้ โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดในมาตรา 142 วรรค 2

วรรค 2 สิทธิพิเศษสิ้นสุดลงเช่นกันหากในกาลต่อมาสถานการณ์เปลี่ยนไปจนสิทธิพิเศษนั้นกลับกลายเป็นผลร้ายหรือการใช้สิทธิพิเศษนั้นกลับกลายเป็นไม่ชอบด้วยกฎหมายตามการวินิจฉัยของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจ

มาตรา 84 ผู้ใดก็ตามที่ใช้อำนาจที่ได้รับจากสิทธิพิเศษในทางที่ผิดก็สมที่จะเสียสิทธิพิเศษนั้นดังนั้นผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจอาจเรียกสิทธิพิเศษที่ตนเองเป็นผู้มอบคืนหากผู้รับมอบนำไปใช้ในทางที่ผิดอย่างร้ายแรงทั้งที่ได้รับการตักเตือนแล้วแต่ไร้ผล อย่างไรก็ตามหากสันตะสำนักเป็นผู้มอบสิทธิพิเศษนั้นผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจต้องแจ้งให้สันตะสำนักทราบด้วย (Apostolic See)

หมวด 5 การยกเว้น

มาตรา 85 การยกเว้นหรือการผ่อนผันตามกฎหมายพระศาสนจักรเท่านั้นในกรณีเฉพาะผู้มีอำนาจบริหารสามารถออกให้ยกเว้นได้ตามอำนาจที่ตนมีเช่นเดียวกันผู้ที่ได้รับมอบอำนาจอย่างแจ้งชัดหรือโดยปริยายก็สามารถกระทำได้ตามตัวบทกฎหมายหรือในฐานะผู้กระทำการแทนโดยชอบด้วยกฎหมาย

มาตรา 86 กฎหมายที่กำหนดองค์ประกอบหลักของสถาบันหรือนิติกรรมไม่สามารถยกเว้นให้ได้

มาตรา 87 วรรค 1 ทุกครั้งที่วินิจฉัยว่าการยกเว้นจะทำให้เกิดคุณประโยชน์ด้านจิตใจต่อบรรดาคริสตชนพระสังฆราชสังฆมณฑลสามารถยกเว้นกฎหมายทางวินัยทั้งที่เป็นสากล และเฉพาะถิ่นซึ่งออกโดยผู้มีอำนาจสูงสุดของพระ ศาสนจักรเพื่อใช้บังคับในเขตสังฆมณฑลของตน หรือใช้บังคับกับผู้อยู่ในปกครองของตนอย่างไรก็ตาม พระสังฆราชสังฆมณฑลไม่สามารถให้การยกเว้นกฎหมายว่าด้วยการพิจารณาความหรือกฎหมายอาญาหรือกฎหมายที่อำนาจการยกเว้นถูกสงวนไว้เป็นพิเศษสำหรับสันตะสำนักหรือผู้มีอำนาจอื่น

วรรค 2 หากการร้องเรียนไปยังสันตะสำนักเป็นการลำบาก และขณะเดียวกันจะมีอันตรายก่อให้เกิดผลเสียร้ายแรงอันเกิดจากความล่าช้าผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจสามารถยกเว้นจากกฎหมายทางวินัยที่ระบุมาข้างต้นแม้ว่าการยกเว้นจะสงวนสิทธิ์ไว้กับสันตะสำนักก็ตามขอแต่ว่าเป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการยกเว้นที่สันตะสำนักเคยให้ซึ่งมีกรณีแวดล้อมเดียวกัน โดยยังต้องยึดถือตามบทบัญญัติในกฎหมายมาตรา 291

มาตรา 88 ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจประจำท้องถิ่นสามารถยกเว้นจากกฎหมายสังฆมณฑล และกฎหมายที่ออกโดยสภาระดับชาติหรือสภาแขวงหรือโดยสภาพระสังฆราชเมื่อวินิจฉัยแล้วว่าการยกเว้นนั้นจะก่อให้เกิดผลดีต่อ คริสตชน

มาตรา 89 พระสงฆ์เจ้าอาวาสก็ดี และพระสงฆ์อื่นก็ดี หรือสังฆานุกรก็ดีหาได้สามารถให้การยกเว้นจากกฎหมายสากลหรือท้องถิ่นไม่เว้นแต่ว่าผู้นั้นได้รับมอบอำนาจอย่างชัดแจ้ง 90 วรรค 1 ห้ามออกข้อยกเว้นจากกฎหมายพระศาสนจักรโดยปราศจากเหตุผลอันสมควร และถูกต้องโดยมิได้คำนึงถึงกรณีแวดล้อมของเรื่อง และความหนักเบาของกฎหมายมิฉะนั้นการยกเว้นนั้นจะไม่ถูกต้องตามกฎหมาย และเป็นโมฆะ เว้นไว้แต่ว่าเป็นการออกโดยผู้ออกกฎหมายนั้น หรือผู้ใหญ่ของผู้ออกกฎหมายนั้นเอง

วรรค 2 เมื่อมีความสงสัยเกี่ยวกับการมีเหตุผลเพียงพอหรือไม่ การยกเว้นนั้นให้ถือว่าถูกต้องตามกฎหมาย และมีผลบังคับใช้

มาตรา 91 ผู้มีอำนาจออกข้อยกเว้น สามารถให้การยกเว้นได้แม้ว่าเขาจะอยู่นอกเขตปกครองของตน เขาสามารถให้การยกเว้นแก่ผู้อยู่ใต้อำนาจซึ่งอยู่นอกเขตปกครองของตนด้วย และยังสามารถให้การยกเว้นแก่ผู้เดินทางที่ขณะนั้นอยู่ในเขตการปกครองของตน รวมทั้งให้การยกเว้นแก่ตนเองด้วยเว้นแต่จะมีข้อกำหนดตรงกันข้ามกำหนดไว้อย่างชัดแจ้ง

มาตรา 92 ต้องตีความอย่างเคร่งครัด มิใช่เฉพาะการให้การยกเว้น ตามกฎหมายมาตรา36 วรรค 1 เท่านั้นแต่ต้องตีความอย่างเคร่งครัดเกี่ยวกับอำนาจในการให้การยกเว้นเฉพาะกรณีด้วย

มาตรา 93 ข้อยกเว้นซึ่งได้นำไปใช้อย่างต่อเนื่องกันมาสิ้นสุดลงในทำนองเดียวกับสิทธิพิเศษ และยังสิ้นสุดลงเพราะเหตุจูงใจของในการยกเว้นนั้นสิ้นสุดลงอย่างสิ้นเชิง

ลักษณะ 5 บทบัญญัติ และกฎระเบียบ

มาตรา 94 วรรค 1 บทบัญญัติตามความหมายของคำคือระเบียบแบบแผนที่ตราไว้สำหรับการรวมตัวของบุคคลหรือทรัพย์สินตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย ซึ่งโดยระเบียบนี้กำหนดจุดประสงค์ ธรรมนูญการปกครองและวิธีการปฏิบัติไว้

วรรค 2 บทบัญญัติอันว่าด้วยการรวมตัวของบุคคลใช้บังคับเฉพาะสมาชิกที่ถูกต้องตามกฎหมายเท่านั้นส่วนบทบัญญัติอันว่าด้วยการรวมตัวของทรัพย์สินใช้บังคับเฉพาะผู้ที่ดูแลจัดการเท่านั้น

วรรค 3 ข้อกำหนดของบทบัญญัติซึ่งออก และประกาศใช้ด้วยอำนาจนิติบัญญัติถูกควบคุมโดยข้อกำหนดแห่งมาตราต่างๆ ที่เกี่ยวกับกฎหมาย

มาตรา 95 กฎระเบียบคือกฎเกณฑ์ หรือบรรทัดฐาน ซึ่งจะต้องปฏิบัติในการชุมนุมของบุคคลไม่ว่าการชุมนุมนั้นถูกเรียกมาโดยอำนาจของพระศาสนจักรหรือการรวมตัวอย่างอิสระของคริสตชน และในการเฉลิมฉลองอื่นๆ กฎระเบียบเหล่านี้กำหนดธรรมนูญ การควบคุม และขั้นตอนของการชุมนุม

วรรค 2 กฎระเบียบเหล่านี้บังคับทุกคนที่มีส่วนร่วมในการชุมนุมหรือการเฉลิมฉลอง

ลักษณะ 6 บุคคลธรรมดา และนิติบุคคล

หมวด 1 สถานภาพของบุคคลธรรมดาตามกฎหมายพระศานจักร

มาตรา 96 โดยทางศีลล้างบาปผู้หนึ่งผู้ใดรวมเข้าเป็นหนึ่งเดียวกับพระศาสนจักรของพระคริสตเจ้า และได้รับสถาปนาให้เป็นบุคคลในพระศาสนจักร

มาตรา 97 วรรค 1 บุคคลผู้ซึ่งมีอายุครบ 18 ปีบริบูรณ์ เป็นผู้ใหญ่ ต่ำกว่าอายุนั้นให้ถือว่าเป็นผู้เยาว์

วรรค 2 ก่อนอายุครบ 7 ขวบเต็ม ผู้เยาว์ถือว่าเป็นทารก และให้ถือว่าไร้ความสามารถ เมื่ออายุครบ 7 ขวบเต็มให้ถือว่าเป็นผู้สามารถใช้เหตุผล

มาตรา 98 วรรค 1 ผู้ใหญ่สามารถใช้สิทธิของตนได้อย่างเต็มที่

วรรค 2 ผู้เยาว์ใช้สิทธิของตนได้โดยให้อยู่ในอำนาจของบิดามารดาหรือผู้ปกครองทั้งนี้มีข้อยกเว้นให้เมื่อเป็นเรื่องที่ผู้เยาว์ได้รับยกเว้นโดยกฎพระเจ้าหรือกฎหมายพระศาสนจักรให้ไม่ต้องอยู่ภายใต้อำนาจของพวกเขาเกี่ยวกับเรื่องการกำหนดตัวผู้ปกครอง อำนาจของผู้ปกครองให้ถือตามกฎหมายบ้านเมืองเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายพระศาสนจักรกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นหรือเมื่อมีเหตุผลสมควรในบางกรณีพระสังฆราชสังฆมณฑลสามารถแต่งตั้งผู้ปกครองคนอื่นได้

มาตรา 99 ผู้ใดก็ตามที่ขาดการใช้เหตุผลเป็นนิจให้ถือเป็นผู้ไร้ความสามารถ และให้ถือเสมือนเป็นทารก

มาตรา 100 บุคคลที่เป็นผู้อยู่ประจำถิ่นคือผู้ที่อาศัยอยู่ในสถานที่ทีนมีภูมิลำเนาอยู่ ผู้พักอาศัยชั่วคราวคือผู้ที่อาศัยในสถานที่ที่ตนมีกึ่งภูมิลำเนาอยู่ผู้เดินทางคือผู้ที่อยู่นอกเขตภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาโดยที่ตนยังครอบครองภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาของตนอยู่ผู้เร่ร่อนคือผู้ที่ไม่มีทั้งภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาเลยไม่ว่าที่ใด

มาตรา 101 วรรค 1 ถิ่นกำเนิดของบุตร รวมทั้งผู้เข้าศาสนาใหม่ด้วยคือถิ่นที่บิดามารดาของบุตรมีภูมิลำเนาอยู่ในขณะที่บุตรเกิดหรือในกรณีที่บิดามารดาไม่มีภูมิลำเนาก็ใช้กึ่งภูมิลำเนาแทนกันได้หากบิดามารดามิได้มีภูมิลำเนาหรือกึ่งูมิลำเนาเดียวกันก็ให้ใช้ภูมิลำเนาขอผู้เป็นมารดาของบุตรนั้น

วรรค 2 ในกรณีที่เป็นบุตรของผู้เร่ร่อนก็ให้ถือสถานที่บุตรเกิดเป็นถิ่นของบุตรในกรณีที่บุตรเกิดมาแล้วถูกทอดทิ้งก็ให้ถือสถานที่ที่พบบุตรคนนั้นเป็นถิ่นกำเนิด

มาตรา 102 วรรค 1 ภูมิลำเนาได้มาโดยที่บุคคลอาศัยอยู่ในเขตสังฆตำบลหรืออย่างน้อยในสังฆมณฑลโดยมีเจตนาจะอยู่ถาวร ถ้าไม่มีเหตุจำต้องออกไปหรืออยู่ต่อเนื่องกันเป็นเวลา 5 ปีเต็ม

วรรค 2 กึ่งภูมิลำเนาได้มาโดยที่บุคคลอาศัยอยู่ในเขตสังฆตำบลหรืออย่างน้อยในเขตสังฆมณฑล โดยมีเจตนาจะอยู่อย่างน้อย 3 เดือน ถ้าไม่มีเหตุจำต้องออกไปหรืออยู่ต่อเนื่องกันเป็นเวลา 3 เดือนเต็ม

วรรค 3 ภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาที่ตั้งอยู่ในเขตวัดใดเรียกว่าภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาสังฆตำบล เมื่อตั้งอยู่ในเขตสังฆมณฑลแม้ว่าจะมิได้อยู่ในเขตวัดโดยเฉพาะให้ถือว่าเป็นภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาสังฆมณฑล

มาตรา 103 สมาชิกของสถาบันนักพรต และสมาชิกคณะชีวิตธรรมทูตได้มาซึ่งภูมิลำเนาตามสถานที่ตั้งของบ้านที่เขาสังกัดอยู่ กึ่งภูมิลำเนาได้มาโดยการอาศัยอยู่ในบ้านทั้งนี้ตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 102 วรรค 2

มาตรา 104 คู่สามีภรรยามีภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาร่วมกันได้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งอาจมีภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาของตนได้เมื่อมีการแยกกันอยู่โดยถูกต้องตามกฎหมายหรือเมื่อมีเหตุอันควร

มาตรา 105 วรรค 1 ผู้เยาว์จำเป็นต้องถือภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาของผู้ที่ตนอยู่ใต้ปกครองเมื่อผู้เยาว์พ้นวัยทารกแล้ว สามารถมีกึ่งภูมิลำเนาของตนเองได้และผู้ใดที่เป็นอิสระตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายบ้านเมืองสามารถมีภูมิลำเนาของตนเองได้

วรรค 2 ผู้ใดก็ตาม นอกเหนือจากเหตุผลการเป็นผู้เยาว์แล้วยังมีเหตุผลอื่น ซึ่งกฎหมายกำหนดให้อยู่ภายใต้การดูแลของผู้อื่นให้ถือเอาภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาของผู้ปกครองหรือผู้พิทักษ์

มาตรา 106 ภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาสูญเสียไปโดยการออกจากที่นั่นด้วยความตั้งใจจะไม่กลับมาอีก โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดมาตรา 105

มาตรา 107 วรรค 1 แต่ละบุคคลมีพระสงฆ์เจ้าอาวาส และผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจของตน ทั้งตามภูมิลำเนา และกึ่งภูมิลำเนาได้

วรรค 2 พระสงฆ์เจ้าอาวาสหรือผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจของผู้เร่ร่อนคืออำนาจของท้องที่ที่ผู้เร่ร่อนอาศัยอยู่ขณะนั้น

วรรค 3 พระสงฆ์เจ้าอาวาสของผู้ซึ่งมีเพียงแต่ภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาสังฆมณฑลคือพระสงฆ์เจ้าอาวาสของสถานที่ที่ผู้นั้นอาศัยอยู่ขณะนั้น

มาตรา 108 วรรค 1 การร่วมสายโลหิตนับจากสาย และระดับชั้น

วรรค 2 ในสายตรงมีจำนวนระดับชั้นได้มากเท่ากับจำนวนรุ่นหรือจำนวนคน โดยไม่นับผู้เป็นบรรพบุรุษร่วม

วรรค 3 ในสายขนานมีจำนวนระดับชั้นได้มากเท่ากับจำนวนคนทั้งหมดในสองสายรวมกัน โดยไม่นับผู้เป็นบรรพบุรุษร่วม

มาตรา 109 วรรค 1 ความเกี่ยวดองเกิดขึ้นจากการแต่งงานที่ถูกต้องแม้ยังมิได้มีเพศสัมพันธ์กันก็ตามความเกี่ยวดองมีอยู่ระหว่างชายกับญาติทางสายโลหิตฝ่ายหญิง และระหว่างหญิงนั้นกับญาติทางสายโลหิตของฝ่ายชาย

วรรค 2 ให้นับว่าผู้ที่เป็นญาติทางสายโลหิตของฝ่ายชายมีความเกี่ยวดองกับฝ่ายหญิงในสาย และระดับชั้นเดียวกันและโดยนัยกลับกัน

มาตรา 110 เด็กที่ได้รับอุปการะเป็นบุตรบุญธรรมตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายบ้านเมืองถือว่าเป็นบุตรของบุคคลผู้รับเขาเป็นบุตรบุญธรรม

มาตรา 111 วรรค 1 เด็กที่เกิดจากบิดามารดาที่สังกัดในพระศาสนจักรลาตินให้นับเข้าอยู่ในพระศาสนจักรนั้นโดยการรับศีลล้างบาปหรือถ้าบิดาหรือมารดามิได้สังกัดในพระศาสนจักรลาติน และทั้งสองได้ตกลงเลือกให้เด็กนั้นรับศีลล้างบาปในพระศาสนจักรลาตินให้นับเด็กนั้นเข้าในพระศาสนจักรลาติน โดยทางศีลล้างบาป แต่ถ้าไม่มีการตกลงกันให้นับเด็กนั้นเข้าในพระ ศาสนจักรตามจารีตที่บิดาสังกัดอยู่

วรรค 2 ผู้ที่จะรับศีลล้างบาปซึ่งมีอายุครบ 14 ปีบริบูรณ์สามารถเลือกอย่างอิสระที่จะรับศีลล้างบาปในพระศาสนจักรลาตินหรือในพระศาสนจักรอื่น ที่มีจารีตเป็นของตนเอง (Sui iuris) และในกรณีนี้บุคคลผู้นั้นสังกัดอยู่ในพระ ศาสนจักรที่ตนเลือก

มาตรา 112 วรรค 1 หลังจาการรับศีลล้างบาป บุคคลต่อไปนี้ เป็นสมาชิกในพระศาสนจักรที่มีจารีตเป็นของตนเอง

1.       ผู้ที่ได้รับอนุญาตจากสันตะสำนัก

2.       คู่บ่าวสาวผู้ซึ่งประกาศในขณะแต่งงานหรือเมื่อแต่งงานแล้วว่าจะเปลี่ยนไปอยู่ในพระศาสนจักรที่มีจารีตเป็นของตน (Sui iuris) ของอีกฝ่ายหนึ่ง แต่เมื่อการแต่งงานสิ้นสุดลงแล้วผู้นั้นก็มีอิสระสามารถกลับไปอยู่ในพระศาสนจักรลาตินได้ตามเดิม

3.       บุตรของบิดามารดาตามข้อ 1 และข้อ 2 ที่มีอายุต่ำกว่า 14 ปีบริบูรณ์และเช่นเดียวกันบุตรของฝ่ายคาทอลิกที่แต่งงานแบบต่างนิกายที่ได้โอนอย่างถูกต้องตามกฎหมายไปสังกัดพระศาสนจักรจารีตอื่นแต่เมื่อบุคคลผู้นั้นมีอายุครบ 14 ปีบริบูรณ์อาจกลับมาสังกัดพระศาสนจักรลาตินได้

วรรค 2 ประเพณีรับศีลศักดิ์สิทธิ์ ตามจารีตของพระศาสนจักรอื่นที่มีจารีตเป็นของตนเอง (Sui iuris) ไม่ว่าจะนานเท่าใดก็ตามมิทำให้บุคคลนั้นเป็นสมาชิกของพระศาสนจักรนั้น

หมวด 2 นิติบุคคล

มาตรา 113 วรรค 1 พระศาสนจักรคาทอลิก และสันตะสำนักมีธรรมชาติเป็นนิติบุคคลโดยกฎพระเจ้าเอง

วรรค 2 ในพระศาสนจักร นอกจากมีบุคคลธรรมดาแล้วยังมีนิติบุคคลด้วยซึ่งต้องอยู่ภายใต้กฎหมายพระศาสนจักรในเรื่องหน้าที่ และสิทธิอันสอดคล้องตามธรรมชาติของบุคคลนั้น

มาตรา 114 วรรค 1 นิติบุคคลถูกตั้งขึ้นโดยข้อกำหนดของกฎหมายหรือโดยการอนุญาตให้แบบพิเศษโดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจที่ด้วยการออกกฤษฎีกานิติบุคคลเหล่านั้นเกิดจากการรวมตัวของบุคคลหรือสิ่งของโดยมีจุดมุ่งหมายที่สอดคล้องกับพันธะกิจของพระศาสนจักร และจุดประสงค์อยู่เหนือจุดประสงค์ของปัจเจกบุคคลซึ่งรวมกันเป็นนิติบุคคล

วรรค 2 จุดประสงค์ของการรวมตัวกันตามวรรค 1 ให้เข้าใจว่าเป็นจุดประสงค์เกี่ยวกับงานด้านกิจเมตตา ด้านการแพร่ธรรมหรือด้านการกุศลไม่ว่าจะเป็นเรื่องฝ่ายวิญญาณหรือฝ่ายกายก็ตาม

วรรค 3 ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรต้องไม่อนุญาตให้ความเป็นนิติบุคคลแก่ใครเว้นแต่จะให้แก่การรวมตัวของบุคคลหรือของทรัพย์สินซึ่งสามารถทำให้บรรลุเป้าหมายที่เป็นประโยชน์อย่างแท้จริง และโดยที่ พิจารณาอย่างรอบคอบแล้วเห็นว่ามีปัจจัยเพียงพอที่คาดได้ว่าจะบรรลุเป้าหมาย ตามที่กำหนดไว้

มาตรา 115 วรรค 1 นิติบุคคลในพระศาสนจักรหมายถึงการรวมตัวกันของกลุ่มบุคคลหรือทรัพย์สิน

วรรค 2 การรวมตัวกันของกลุ่มบุคคลไม่สามารถก่อตั้งขึ้นได้หากมิได้ประกอบด้วยบุคคลอย่างน้อย 3 คน การรวมตัวกันนี้ถือเป็นคณะบุคคลต่อเมื่อสมาชิกของคณะบุคคลกำหนดกิจกรรมของคณะโดยมีส่วนในการตัดสินใจร่วมกัน ไม่ว่าจะมีสิทธิในการตัดสินใจเท่าเทียมกันหรือไม่ก็ตามทั้งนี้ให้เป็นไปตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายและบทบัญญัติของคณะบุคคลนั้นเองมิฉะนั้นจะไม่ถือว่าเป็นคณะบุคคล

วรรค 3 การรวมตัวของทรัพย์สินหรือมูลนิธิอิสระประกอบด้วยทรัพย์สิ่งของไม่ว่าจะเป็นฝ่ายจิตหรือฝ่ายวัตถุโดยมีบุคคลธรรมดาคนหนึ่งหรือหลายคนตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย และตามบทบัญญัติของคณะบุคคลนั้น

มาตรา 116 วรรค 1 นิติบุคคลสาธารณะคือ การรวมตัวของกลุ่มบุคคลหรือทรัพย์สินซึ่งก่อตั้งขึ้นโดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรภายในขอบเขตที่กำหนดไว้สำหรับนิติบุคคลสาธารณะนี้ในนามของพระศาสนจักร เพื่อทำหน้าที่เฉพาะที่ได้รับมอบหมายให้สำเร็จไปโดยมุ่งความดีส่วนรวม ตามข้อกำหนดของกฎหมาย นิติบุคคลอื่นถือเป็นส่วนบุคคล

วรรค 2 นิติบุคคลสาธารณะมีสถานภาพเป็นบุคคลโดยกฎหมายเองหรือโดยกฤษฎีกาพิเศษที่ออกให้อย่างชัดแจ้งโดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจนิติบุคคลส่วนบุคคลมีสถานภาพเป็นบุคคลเพียงแต่การออกกฤษฎีกาพิเศษเท่านั้นที่ออกให้อย่างชัดแจ้งโดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจ

มาตรา 117 ไม่มีการรวมตัวของบุคคลหรือสิ่งของใดๆ ที่มีจุดมุ่งหมายเพื่อได้รับความเป็นนิติบุคคลสามารถได้รับความเป็นนิติบุคคลได้เว้นไว้แต่ว่าผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจได้ให้การรับรองบทบัญญัติของนิติบุคคลนั้นแล้ว

มาตรา 118 บุคคลที่ได้รับการรับรู้ว่ามีอำนาจนี้โดยกฎหมายสากลหรือกฎหมายเฉพาะหรือบทบัญญัติของนิติบุคคลเท่านั้นเป็นตัวแทนนิติบุคคลสาธารณะ และสามารถดำเนินการในนามของนิติบุคคลสาธารณะนั้นได้บุคคลที่ได้รับอำนาจนี้โดยบทบัญญัติ เป็นตัวแทนนิติบุคคลส่วนบุคคล

มาตรา 119 เกี่ยวกับการกระทำที่เป็นหมู่คณะ เว้นไว้แต่ว่า กฎหมายหรือบทบัญญัติได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

1.       หากเป็นเรื่องการเลือกตั้งการดำเนินการนั้นมีผลตามกฎหมายเมื่อผู้ที่ต้องถูกเรียกเข้าประชุมส่วนใหญ่อยู่ในที่ประชุมนั้นการเลือกตั้งจะมีผลตามกฎหมายต้องได้รับการรับรองโดยคะแนนเสียงเกินกึ่งหนึ่งของผู้เข้าร่วมประชุม หลังจากการลงคะแนนผ่านไป 2 ครั้งแล้วยังไม่ได้ผล ให้เลือกระหว่างผู้ที่ได้รับคะแนนสูงสุด 2 คนถ้าหากว่าผู้ได้รับคะแนนสูงสุด (คะแนนเท่ากัน) มีเกินกว่า 2 คนให้เลือกระหว่างผู้ที่มีอาวุโสกว่า 2 คน หลังจากการลงคะแนนผ่านไป 3 ครั้งถ้าคะแนนยังคงเท่ากันให้ถือว่า ผู้มีอาวุโสกว่าได้รับเลือก

2.       หากเป็นเรื่องอื่นๆการดำเนินการมีผลตามกฎหมายเมื่อผู้ที่ต้องถูกเรียกเข้าประชุมส่วนใหญ่อยู่ในที่ประชุมนั้นการลงคะแนนเสียงจะมีผลตามกฎหมายต้องได้รับการรับรองโดยคะแนนเสียงเกินกึ่งหนึ่งของผู้เข้าร่วมประชุม หลังจากการลงคะแนนผ่านไป 2 ครั้งแล้วยังคงได้รับคะแนนเท่ากัน ผู้เป็นประธานสามารถใช้สิทธิ์ออกเสียงตัดสินได้

3.       หากเป็นเรื่องที่เกี่ยวข้องกับสมาชิกแต่ละคน ต้องได้รับการรับรอง

มาตรา 120 วรรค 1 นิติบุคคลโดยธรรมชาติของมันแล้วเป็นสิ่งถาวร กระนั้นก็ดีนิติบุคคลจะสิ้นสุดลง หากผู้มีอำนาจเป็นผู้ยกเลิกตามกฎหมายหรือหยุดดำเนินการเป็นเวลา 100 ปี ยิ่งกว่านั้น นิติบุคคลส่วนบุคคลสิ้นสุดลงหากการรวมตัวนั้นสลายลงตามกฎเกณฑ์ของบทบัญญัติหรือผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจวินิจฉัยว่า ตัวมูลนิธิเอง สิ้นสุดลงตามกฎเกณฑ์ของบทบัญญัติของมูลนิธินั้น

วรรค 2 หากแม้เหลือสมาชิกของคณะนิติบุคคลเพียงคนเดียว และการรวมตัวของกลุ่มบุคคล ยังไม่สิ้นสุดลงตามบทบัญญัติของนิติบุคคลนั้นการบริหารสิทธิทั้งหมดของกลุ่มบุคคลตกเป็นของสมาชิกผู้นั้น

มาตรา 121 หากการรวมตัวกัน ไม่ว่าของกลุ่มบุคคลหรือของทรัพย์สินซึ่งเป็นนิติบุคคลสาธารณะการรวมตัวกันดังกล่าวนั้นก่อให้เกิดการรวมตัวอีกอันหนึ่งซึ่งในตัวของมันเองมีความเป็นนิติบุคคลด้วยนิติบุคคลใหม่นี้ได้รับทรัพย์สิ่งของ และสิทธิตกทอดมาซึ่งเป็นของนิติบุคคลที่มีอยู่ก่อน และต้องรับข้อผูกมัดซึ่งนิติบุคคลเหล่านั้นรับภาระอยู่ด้วยอย่างไรก็ตามต้องเคารพต่อจุดมุ่งหมายของผู้ตั้งและผู้บริจาค และสิทธิที่ได้รับมาแล้วโดยเฉพาะอย่างยิ่งเกี่ยวกับเรื่องการแบ่งปันทรัพย์สิ่งของ และการปฏิบัติตามข้อผูกมัดต่างๆ

มาตรา 122 หากการรวมตัวกัน ซึ่งมีความเป็นนิติบุคคลสาธารณะจำเป็นต้องแบ่งออกเพื่อให้ส่วนหนึ่งไปรวมกับนิติบุคคลอีกนิติบุคคลหนึ่งหรือเมื่อส่วนที่แยกออกมาได้ถูกตั้งขึ้นเป็นนิติบุคคลสาธารณะต่างหากเป็นหน้าที่ของผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรซึ่งมีอำนาจแบ่งแยกก่อนอื่นหมดต้องรักษาจุดมุ่งหมายของผู้ตั้ง และผู้บริจาคสิทธิที่ได้รับมา และบทบัญญัติที่ได้รับการรับรองแล้วหลังจากนั้นต้องเอาใจใส่เป็นการส่วนตัวหรือโดยผ่านผู้บริหารในเรื่องต่อไปนี้

1.       ทรัพย์สิ่งของที่เป็นของส่วนรวม ซึ่งสามารถแบ่งแยกได้ทั้งทรัพย์สินหรือสิทธิตกทอดมาตลอดจนหนี้สินและข้อผูกมัดอื่นๆ ต้องถูกแบ่งระหว่างนิติบุคคลทั้งหลายที่เกี่ยวข้องในสัดส่วนที่เหมาะสมอย่างเสมอภาคและยุติธรรมโดยคำนึงถึงสภาพแวดล้อมและความต้องการของแต่ละนิติบุคคลบุคคล

2.       การใช้ประโยชน์และสิทธิ เอาผลประโยชน์ของทรัพย์สินส่วนรวม ซึ่งแบ่งแยกไม่ได้ ก็เป็นผลประโยชน์แต่ละนิติบุคคล และพันธะที่ติดตามกับผลประโยชน์นั้น ก็ตกแก่แต่ละนิติบุคคลด้วย ต้องกำหนดในลักษณะเดียวกันโดยยึดถือสัดส่วนที่เหมาะสมอย่างเสมอภาคและยุติธรรม

มาตรา 123 เมื่อนิติบุคคลสาธารณะสิ้นสภาพลงต้องแบ่งปันทรัพย์สิ่งของสิทธิตกทอดมา  และพันธะทั้งหลายตามหลักเกณฑ์ของกฎหมายและตามบทบัญญัติ ถ้าไม่มีกฎหมายหรือธรรมนูญบ่งชี้ไว้สิ่งเหล่านี้ก็ตกทอดแก่นิติบุคคลที่เหนือกว่าอันดับต่อไปโดยยังต้องยึดถือตามเจตนารมณ์ของผู้ตั้ง ผู้บริจาคและตามสิทธิที่ได้รับมาแล้ว เมื่อนิติบุคคลส่วนบุคคลสิ้นสภาพลงต้องแบ่งปันทรัพย์สินและพันธะตามบทบัญญัติของนิติบุคคลนั้นเอง

ลักษณะ 7 นิติกรรม

มาตรา 124 วรรค 1 นิติกรรมจะถูกต้องตามกฎหมายก็ต่อเมื่อกระทำโดยผู้มีความสามารถทำนิติกรรมได้และนิติกรรมนั้นต้องรวมองค์ประกอบต่างๆ ที่จำเป็นในการทำนิติกรรมเช่นเดียวกันต้องรวมพิธีการ และสิ่งจำเป็นที่กฎหมายกำหนดเพื่อความถูกต้องของนิติกรรม

วรรค 2 นิติกรรมที่กระทำอย่างถูกต้องตามองค์ประกอบภายนอกให้สันนิษฐานว่ามีผลตามกฎหมาย

มาตรา 125 วรรค 1 การกระทำของบุคคลที่กระทำขึ้นเพราะถูกบังคับจากภายนอกโดยไม่อาจขัดขืนได้ให้ถือว่ายังไม่มีการกระทำ

วรรค 2 การกระทำที่กระทำขึ้น เพราะความหวาดกลัวอย่างมากซึ่งเกิดจากการข่มขู่อย่างอยุติธรรมหรือเพราะการฉ้อฉลถือว่ามีผลตามกฎหมายเว้นไว้แต่ว่า กฎหมายระบุไว้เป็นอย่างอื่น แต่การกระทำนั้นเพิกถอนได้โดยการตัดสินของผู้พิพากษาเมื่อมีการยื่นคำร้องจากผู้เสียหายหรือจากผู้สืบทอดตามกฎหมายของผู้เสียหายหรือจากผู้มีหน้าที่ (ex officio)

มาตรา 126 การกระทำที่กระทำขึ้นเพราะความเขลาหรือความหลงผิดที่เกี่ยวข้องกับองค์ประกอบสำคัญที่เป็นแก่นแท้ของการกระทำนั้น หรือที่เป็นเงื่อนไขที่ขาดเสียมิได้ (sine qua non) ถือเป็นโมฆะ มิฉะนั้น ถือว่าถูกต้องตามกฎหมาย เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายระบุไว้เป็นอย่างอื่น อย่างไรก็ตามการกระทำที่กระทำขึ้นเพราะความเขลาหรือความหลงผิดเป็นโอกาสให้เพิกถอนได้ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 127 วรรค 1 เมื่อกฎหมายกำหนดให้การกระทำบางอย่างที่ผู้ใหญ่ต้องขอความเห็นชอบหรือคำแนะนำของคณะหรือกลุ่มบุคคลก่อนก็ต้องเรียกประชุมคณะหรือกลุ่มบุคคลตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 166 เว้นไว้แต่ว่าในกรณีที่ต้องขอคำแนะนำเท่านั้นกฎหมายเฉพาะถิ่นหรือกฎหมายพิเศษกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น อย่างไรก็ตามการกระทำดังกล่าวจะถูกต้องตามกฎหมายต่อเมื่อมีความเห็นชอบโดยเสียงเกินกึ่งหนึ่งของผู้เข้าประชุมหรือขอความเห็นของผู้เข้าประชุมทั้งหมด

วรรค 2 เมื่อกฎหมายกำหนดให้ผู้ใหญ่เพื่อที่จะกระทำการบางอย่างต้องได้รับความเห็นชอบหรือคำแนะนำของบุคคลบางคนเป็นรายบุคคล ดังต่อไปนี้

2.1 ถ้าต้องรับความเห็นชอบให้ถือว่าการกระทำของผู้ใหญ่เป็นโมฆะ หากผู้ใหญ่ผู้นั้นมิได้ขอความเห็นชอบจากบุคคลเหล่านั้น หรือกระทำตรงข้ามกับความเห็นของบุคคลเหล่านั้นหรือบุคคลใดบุคคลหนึ่ง

2.2 ถ้าต้องขอคำแนะนำให้ถือว่าการทำของผู้ใหญ่เป็นโมฆะหากผู้ใหญ่ไม่ฟังคำแนะนำจากบุคคลเหล่านั้นถึงแม้ว่าไม่มีข้อผูกมัดให้ถือตามคำแนะนำของเขาเหล่านั้น แม้จะมีคำแนะนำเป็นเอกฉันท์ก็ตาม กระนั้นก็ดีผู้ใหญ่ไม่ควรกระทำตรงข้ามกับคำแนะนำ เป็นต้น เมื่อมีความเห็นพ้องต้องกันเว้นไว้แต่ว่ามีเหตุผลที่เหนือกว่าตามการตัดสินของผู้ใหญ่

วรรค 3 ทุกคนที่ต้องให้ความเห็นชอบหรือคำแนะนำมีหน้าที่ต้องให้ความเห็นอย่างจริงใจและหากเป็นเรื่องสำคัญต้องรักษาความลับอย่างรอบคอบและผู้ใหญ่สามารถเรียกร้องให้ถือความลับนั้น

มาตรา 128 ผู้ใดก็ตามที่ทำนิติกรรมอันก่อให้เกิดความเสียหายแก่ผู้อื่นโดยผิดกฎหมายหรือกระทำการอื่นใดโดยมีเจตนาร้ายหรือทำผิดต่อผู้อื่น ต้องชดเชยความเสียหายที่เกิดขึ้นนั้น

ลักษณะ 8 อำนาจการปกครอง

มาตรา 129 วรรค 1 บุคคลที่ได้รับศีลบวช สามารถใช้อำนาจการปกครอง ตามข้อกำหนดของกฎหมายเป็นอำนาจที่พระเป็นเจ้าทรงสถาปนาขึ้นในพระ ศาสนจักร และยังเรียกอีกอย่างหนึ่งว่าอำนาจตัดสิน

วรรค 2 คริสตชนที่เป็นฆราวาส สามารถมีส่วนร่วมในการใช้อำนาจนี้ ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 130 อำนาจปกครอง ตามปกติใช้สำหรับขอบเขตภายนอกแต่บางครั้งมีการใช้เฉพาะขอบเขตภายในเท่านั้นซึ่งผลจากการกระทำปรากฎในขอบเขตภายนอกด้วย แต่กฎหมายไม่รับรู้ ยกเว้นกฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น สำหรับบางกรณี

มาตรา 131 วรรค 1 อำนาจปกติของการปกครองเป็นอำนาจที่ผูกติดกับตำแหน่งโดยตัวบทกฎหมายเองอำนาจที่ได้รับมอบหมายเป็นอำนาจที่มอบให้แก่ตัวบุคคลเองแต่มิใช่มอบให้เพราะตำแหน่ง

วรรค 2 อำนาจปกติของการปกครองอาจเป็นอำนาจเฉพาะตน หรือในฐานะผู้แทน

วรรค 3 ผู้ที่อ้างว่าเป็นผู้ได้รับมอบอำนาจมีหน้าที่พิสูจน์การได้รับมอบอำนาจนั้น

มาตรา 132 วรรค 1 อำนาจให้ปฏิบัติเป็นประจำถูกควบคุมโดยข้อกำหนดเกี่ยวกับอำนาจที่ได้รับมอบ (delegated power)

วรรค 2 อย่างไรก็ตามเว้นไว้แต่ว่าได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้งในการมอบอำนาจให้ปฏิบัติหรือเว้นไว้แต่ว่าผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจได้รับเลือกเพราะคุณสมบัติส่วนตัวของตนอำนาจให้ปฏิบัติเป็นประจำที่มอบให้แก่ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจจะไม่สิ้นสุดลงเมื่อผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจนั้นหมดอำนาจแม้ว่าเมื่อผู้นั้นเริ่มใช้อำนาจไปแล้วก็ตามแต่อำนาจให้ปฏิบัตินั้นจะตกไปยังใครไม่ว่าที่สืบตำแหน่งปกครองแทน

มาตรา 133 วรรค 1 ผู้ได้รับมอบอำนาจทำการเกินอำนาจที่ได้รับมอบไม่ว่าเกี่ยวกับเรื่องราวหรือบุคคลใดๆ ให้ถือว่าการกระทำนั้นเป็นโมฆะ

วรรค 2 ผู้ได้รับมอบอำนาจที่ปฏิบัติในเรื่องที่ได้รับมอบหมายในวิธีการอื่นนอกเหนือจากที่กำหนดในคำสั่งไม่ถือว่าได้กระทำการเกินขอบเขตของคำสั่งเว้นไว้แต่ว่าผู้มอบอำนาจได้ระบุวิธีการปฏิบัตินั้น เพื่อให้มีผลตามกฎหมาย

มาตรา 134 วรรค 1 ตำแหน่งผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจในทางกฎหมายนั้นนอกเหนือจากพระสันตะปาปาแล้วหมายถึงบรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑล และผู้อื่นซึ่งแม้จะเป็นผู้รักษาการชั่วคราวก็ตามได้รับมอบให้ปกครองพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นหรือหมู่คณะที่มีฐานะเทียบเท่าตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 368 รวมทั้งผู้ซึ่งมีอำนาจบริหารทั่วไปตามปกติ ในพระศาสนจักรและหมู่คณะดังกล่าวซึ่งได้แก่ อุปสังฆราช (Vucars general) และผู้ช่วยพระสังฆราช (episcopal vicar) และเช่นเดียวกันสำหรับสมาชิกของคณะ ยังหมายถึงอธิการใหญ่(major superiors) ของสถาบันนักบวชที่เป็นสมณะที่ขึ้นต่อสันตะสำนัก และของคณะชีวิตธรรมทูตที่เป็นสงฆ์ที่สังกัดกับสันตะสำนัก ผู้ซึ่งอย่างน้อยที่สุดมีอำนาจบริหารปกติ

วรรค 2 ตำแหน่งผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจประจำท้องถิ่นหมายถึงผู้ที่กล่าวไว้ในวรรค 1 ยกเว้น อธิการของสถาบันนักพรตและคณะชีวิตธรรมทูต (societies of aposstolic life)

วรรค 3 อะไรก็ตามที่ระบุว่าเป็นอำนาจบริหารของพระสังฆราชสังฆมณฑลก็หมายถึงพระสังฆราชสังฆมณฑลและผู้อื่นที่มีอำนาจเทียบเท่าตามมาตรา 381 วรรค 2 เท่านั้น โดยไม่รวมถึงอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราชเว้นไว้แต่ว่าเมื่อได้รับการมอบหมายเป็นพิเศษ

มาตรา 135 วรค 1 อำนาจปกครองจำแนกเป็นอำนาจนิติบัญญัติ อำนาจบริหาร และอำนาจตุลาการ

วรรค 2 ให้ใช้อำนาจนิติบัญญัติตามวิธีการที่ได้ระบุไว้ในกฎหมาย และผู้มีอำนาจนิติบัญญัติที่มีตำแหน่งต่ำกว่าผู้มีอำนาจสูงสุดในพระศาสนจักรไม่สามารถมอบอำนาจให้ผู้อื่นอย่างมีผลตามกฎหมายเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้งกฎหมายใดที่ขัดแย้งกับกฎหมายที่อยู่ในระดับที่สูงกว่าจะไม่สามารถตราให้มีผลตามกฎหมายได้โดยผู้ตรากฎหมายที่อยู่ในระดับที่ต่ำกว่า

วรรค 3 ให้ใช้อำนาจตุลาการซึ่งเป็นของผู้พิพากษาหรือคณะผู้พิพากษาตามวิธีการที่ได้ระบุไว้ในกฎหมายและเป็นอำนาจที่ไม่สามารถมอบให้ทำแทนกันได้เว้นแต่ว่าเป็นการกระทำเพื่อเป็นการเตรียมการประกาศหรือการตัดสิน

วรรค 4 เกี่ยวกับเรื่องการใช้อำนาจบริหารนั้นให้ปฏิบัติตามข้อกำหนดของมาตราต่างๆ ต่อไปนี้

มาตรา 136 บุคคลใด บุคคลหนึ่งสามารถใช้อำนาจบริหารกับผู้อยู่ใต้ปกครองได้แม้ว่าผู้ใช้อำนาจนั้นจะอยู่นอกเขตปกครองของตน และแม้ว่าผู้อยู่ใต้ปกครองอยู่นอกเขตปกครองของผู้นั้นก็ตามเว้นไว้แต่ว่าเป็นเรื่องแจ้งชัดเป็นอย่างอื่นจากธรรมชาติของเรื่องหรือจากข้อกำหนดของกฎหมายผู้นั้นยังสามารถใช้อำนาจนี้กับผู้เดินทางซึ่งขณะนั้นอยู่ในเขตปกครองของตนในเรื่องที่เกี่ยวกับการให้ประโยชน์หรือการบังคับใช้ไม่ว่ากฎหมายสากลหรือกฎหมายเฉพาะถิ่นที่พวกเขาต้องปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายมาตรา 13 วรรค 2 ข้อ 2

มาตรา 137 วรรค 1 อำนาจบริหารปกติสามารถมอบให้ผู้อื่นทำการแทนได้ทั้งเฉพาะกรณี และทุกกรณีเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้ง

วรรค 2 อำนาจบริหารที่สันตะสำนักมอบให้สามารถมอบต่อให้ผู้อื่นทำการแทนได้ไม่ว่าจะเป็นเฉพาะกรณี หรือทุกกรณี เว้นไว้แต่ว่าอำนาจทำการแทนได้มาเพราะคุณสมบัติส่วนตัวหรือเว้นไว้แต่ว่ามีการสั่งห้ามไว้อย่างชัดแจ้งมิให้มอบอำนาจต่อ

หากว่าได้รับมอบให้ใช้ได้ทุกกรณีก็สามารถมอบต่อได้เป็นกรณีถ้าหากว่าได้รับมอบให้ใช้เฉพาะกรณีหรือเฉพาะกรณีที่เจาะจงก็มอบต่อไม่ได้ยกเว้นผู้มอบอำนาจระบุไว้อย่างชัดแจ้งว่ามอบต่อได้

วรรค 4 อำนาจที่ได้รับช่วงมาไม่สามารถมอบช่วงต่อไปอีก เว้นไว้แต่ว่าผู้มอบอำนาจ ระบุไว้อย่างชัดแจ้งว่ามอบต่อได้

มาตรา 138. อำนาจบริหารปกติและอำนาจที่ได้รับมอบแบบใช้ได้ทุกกรณีให้ตีความอย่างกว้างๆส่วนอำนาจอื่นทั้งหลายให้ตีความอย่างเคร่งครัด อย่างไรก็ตามให้เข้าใจว่าผู้ที่ได้รับมอบอำนาจก็ได้รับมอบสิ่งอื่นที่จำเป็นในการใช้อำนาจนั้นด้วย

มาตรา 139 วรรค 1 เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นการที่บุคคลใดบุคคลหนึ่งเข้าหาผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจแม้ว่าผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจนั้นจะมีอำนาจ

วรรค 2 กระนั้นก็ตามผู้มีอำนาจต่ำกว่าก็ไม่ควรไปเกี่ยวข้องกับกรณีที่ได้ยื่นต่อผู้มีอำนาจสูงกว่าแล้ว ยกเว้นมีเหตุผลสำคัญ และเร่งด่วนซึ่งในกรณีเช่นนี้ผู้มีอำนาจต่ำกว่าควรแจ้งให้ผู้มีอำนาจสูงกว่าทราบทันที

มาตรา 140 วรรค 1 เมื่อมีการมอบอำนาจแก่หลายบุคคลแบบเป็นกลุ่ม (in solidum) เพื่อทำกิจการเดียวกัน บุคคลแรกที่ทำกิจการนั้นก็กันผู้อื่นมิให้ทำกิจการดังกล่าวเว้นไว้แต่ว่าต่อมาภายหลังผู้นั้นมีอุปสรรคขัดขวางหรือไม่ปรารถนาจะทำกิจการนั้นต่อไป

วรรค 2 เมื่อมีการมอบอำนาจให้หลายบุคคลทำการในลักษณะเป็นคณะทุกคนต้องดำเนินการตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 119 เว้นไว้แต่ว่าได้มีการระบุไว้ในคำสั่งให้เป็นอย่างอื่น

วรรค 3 อำนาจบริหารที่มอบให้แก่หลายบุคคลให้สันนิษฐานว่าเป็นการมอบอำนาจให้แบบเป็นกลุ่ม (in solidum)

มาตรา 141 หากมีหลายบุคคลได้รับมอบอำนาจต่อเนื่องกันเป็นลำดับ ผู้ได้รับมอบอำนาจก่อน ทั้งยังไม่ถูกเรียกอำนาจคืนควรเป็นผู้ปฏิบัติ

มาตรา 142 วรรค 1 อำนาจที่ได้รับมอบสิ้นสุดลง เมื่อปฏิบัติตามคำสั่งแล้ว ; เมื่อครบกำหนดเวลา หรือเมื่อปฏิบัติครบตามจำนวนกรณีที่มอบหมายให้เมื่อจุดหมายของการมอบอำนาจหมดไป ; เมื่อผู้มอบอำนาจได้เรียกอำนาจคืน และได้แจ้งการเรียกคืนนั้นแก่ผู้รับมอบอำนาจโดยตรงรวมทั้งเมื่อผู้รับมอบอำนาจได้สละสิทธิ์และผู้มอบอำนาจได้รับรู้และยอมรับการสละสิทธิ์นั้นแล้ว

วรรค 2 อย่างไรก็ตามการปฎิบัติตามอำนาจที่ได้รับมอบซึ่งเป็นการปฏิบัติเกี่ยวกับเรื่องภายใน (Internal forum) เท่านั้น ถ้าหากว่า ได้ปฏิบัติโดยมิได้ตั้งใจ หลังจากครบกำหนดเวลาไปแล้วให้ถือว่ามีผลตามกฎหมาย

มาตรา 143 วรรค 1อำนาจปกติที่ติดอยู่กับตำแหน่งจบสิ้นลงพร้อมกับการพ้นจากตำแหน่ง

วรรค 2 เว้นไว้แต่ว่า กฎหมายระบุไว้เป็นอย่างอื่น อำนาจปกติให้พักไว้ถ้าหากว่าการไล่ออกหรือการปลดจากตำแหน่งอยู่ระหว่างการอุทรณ์อย่างถูกต้องตามกฎหมายหรือเมื่อการร้องเรียน

มาตรา 144 วรรค 1 หากเป็นความหลงผิดทั่วไปร่วมกันในเรื่องข้อเท็จจริงหรือเรื่องข้อกฎหมายเช่นเดียวกันความสงสัยที่มีมูลน่าเป็นไปได้เกี่ยวกับกฎหมายและข้อเท็จจริงพระศาสนจักรชดเชยอำนาจบริหารในการปกครองทั้งเกี่ยวกับเรื่องภายนอกและภายใน

วรรค 2 กฎเกณฑ์เดียวกันนี้ให้ใช้กับการใช้อำนาจให้ปฏิบัติตามที่ระบุไว้ในมาตรา 883,966 และ 1111 วรรค 1 ด้วย

ลักษณะ 9 ตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักร

มาตรา 145 วรรค 1 ตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรคือหน้าที่ใดๆ ที่ตั้งขึ้นโดยกฎพระเจ้าหรือกฎหมายพระศาสนจักรในลักษณะที่มั่นคงการปฎิบัติหน้าที่นี้เพื่อจุดประสงค์ฝ่ายจิต

วรรค 2 หน้าที่ และสิทธิเฉพาะของตำแหน่งหน้าที่แต่ละอย่างในพระศาสนจักร

หมวด 1 การแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักร

มาตรา 146 ตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรไม่สามารถได้มาอย่างถูกต้อง โดยปราศจากการแต่งตั้งตามกฎหมายพระศาสนจักร

มาตรา 147 การแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรเกิดขึ้นโดยการมอบให้อย่างอิสระของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรหรือโดยการแต่งตั้งจากผู้มีอำนาจเดียวกัน ในกรณีที่มีการเสนอก่อนการแต่งตั้ง หรือโดยการรับรอง หรือการยอมรับจากผู้มีอำนาจเดียวกัน ในกรณีที่มีการเลือกตั้งหรือร้องขอมาก่อนทหรือในที่สุดจากการเลือกตั้งปกติและการยอมรับจากผู้ที่ได้รับเลือกในกรณีที่การเลือกตั้งไม่ต้องมีการรับรอง

มาตรา 148 ผู้ซึ่งมีอำนาจแต่งตั้ง เปลี่ยนแปลงและยกเลิกตำแหน่งหน้าที่ ก็มีอำนาจในการแต่งตั้งหน้าที่ต่างๆนั้นด้วย เว้นไว้แต่ว่ากฏหมายได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

มาตรา 149 วรรค 1 บุคคลที่จะได้รับการแต่งตั้งให้รับตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรต้องเป็นผู้อยู่ในสหพันธ์ของพระศาสนจักร ทั้งเป็นผู้เหมาะสม กล่าวคือต้องมีคุณสมบัติต่างๆ ที่จำเป็นในการปฏิบัติหน้าที่นั้นตามกฎหมายสากลหรือตามกฎหมายเฉพาะถิ่น หรือตามกฎหมายของการก่อตั้งนั้น

วรรค 2 การแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรแก่ผู้ที่ขาดคุณสมบัติที่ต้องมีให้ถือเป็นโมฆะเฉพาะในกรณีที่คุณสมบัตินั้นได้มีการระบุไว้อย่างชัดแจ้งในกฎหมายสากลหรือกฎหมายเฉพาะถิ่นหรือกฎหมายของการก่อตั้งว่าจำเป็นต้องมีเพื่อให้มีผลตามกฎหมายมิฉะนั้นให้ถือว่าการแต่งตั้งนั้นมีผล แต่ก็สามารถเพิกถอนได้โดยคำสั่งของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจหรือโดยคำพิพากษาของศาลด้านบริหาร

วรรค 3 การแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่โดยติดสินบน (Simoniacal provision) ถือว่าเป็นโมฆะโดยกฎหมายเอง

มาตรา 150 ตำแหน่งหน้าที่ที่ควบติดกับการดูแลวิญญาณอย่างครบถ้วนที่ต้องมีศีลบรรพชาเป็นสงฆ์ในการปฏิบัติหน้าที่นี้ไม่สามารถมอบให้อย่างถูกต้องแก่ผู้ที่ยังมิได้รับศีลบรรพชาเป็นสงฆ์

มาตรา 151 การแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่ที่ควบติดกับการดูแลวิญญาณ ต้องไม่ผลัดไปโดยปราศจากเหตุผลที่หนักแน่น

มาตรา 152 ต้องไม่มอบตำแหน่งหน้าที่ที่เข้าด้วยกันไม่ได้ 2อย่างหรือมากกว่านั้นแก่ผู้ใด กล่าวคือตำแหน่งหน้าที่ที่ไม่สามารถปฏิบัติได้ในเวลาเดียวกัน โดยบุคคลเดียวกัน

มาตรา 153 วรรค 1 การมอบตำแหน่งหน้าที่ที่ยังไม่ว่างลงในทางกฎหมายเป็นโมฆะในตัวเอง ทั้งไม่กลับมาเป็นถูกต้องโดยการว่างลงในเวลาต่อมา

วรรค 2 แต่หากเป็นตำแหน่งหน้าที่ที่กฎหมายกำหนดระยะเวลาสิ้นสุดของการปฏิบัติหน้าที่ไว้ ก็สามารถทำการแต่งตั้งได้ภายใน 6 เดือนก่อนการสิ้นสุดวาระลงและให้มีผลตั้งแต่วันที่ตำแหน่งนั้นว่างลง

วรรค 3 การสัญญาให้ตำแหน่งหน้าที่ ไม่ว่าจะโดยผู้ใดก็ตามมิได้มีผลในทางกฎหมาย

มาตรา 154 ตำแหน่งหน้าที่ที่ว่างลงตามกฎหมายซึ่งอาจยังมีผู้ครอบครองโดยผิดกฎหมายสามารถมอบให้ได้ ขอแต่ให้มีการประกาศอย่างถูกต้องว่าการครอบครองนั้นไม่ชอบด้วยกฎหมายและต้องมีการกล่าวถึงการประกาศนี้ในเอกสารการแต่งตั้ง

มาตรา 155 บุคคลผู้มอบตำแหน่งหน้าที่แทนผู้ที่ละเลยหน้าที่หรือมีข้อขัดขวางจะอ้างเหตุนี้ว่าตนเป็นผู้มีอำนาจเหนือผู้ที่ได้รับมอบตำแหน่งหน้าที่นั้นไม่ได้แต่สถานะทางกฎหมายของผู้ได้รับมอบอำนาจนั้นให้ถือเหมือนกับได้รับการแต่งตั้งตามกฎเกณฑ์ปกติของกฎหมาย

มาตรา 156. การแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่ใดๆ ให้ทำเป็นลายลักษณ์อักษร

ส่วน 1 การแต่งตั้งอย่างเสรี

มาตรา 157 เว้นไว้แต่ว่า กฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้งเป็นอำนาจของพระสังฆราชสังฆมณฑลในการแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่ต่างๆ ของพระศาสนจักรในเขตปกครองของตนโดยเสรี

ส่วนที่ 2 การเสนอชื่อ

มาตรา 158 วรรค 1 การเสนอชื่อผู้รับตำแหน่งในพระศาสนจักร ต้องเสนอโดยผู้มีสิทธิ์ในการเสนอชื่อ ต่อผู้มีอำนาจที่มีสิทธิ์ในการแต่งตั้งบุคคลในตำแหน่งนั้น และยิ่งกว่านั้น การเสนอชื่อต้องกระทำภายใน 3 เดือน นับจากวันที่ได้รับแจ้งว่าตำแหน่งว่างลง เว้นไว้แต่ว่ามีกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

วรรค 2 หากสิทธิการเสนอชื่อผู้รับตำแหน่ง เป็นสิทธิของคณะหรือกลุ่มบุคคลใด บุคคลที่จะถูกเสนอชื่อให้ปฏิบัติตามข้อกำหนดของมาตรา 165-179

มาตรา 159 อย่าเสนอชื่อผู้ไม่เต็มใจรับตำแหน่ง เพราะเหตุนี้เมื่อได้สอบถามความสมัครใจของผู้ที่จะถูกเสนอชื่อแล้ว สามารถเสนอชื่อเขาได้ เว้นไว้แต่ว่าผู้นั้นได้ปฏิเสธภายใน 8 วันทำการ

มาตรา 160 วรรค 1 ผู้มีสิทธิในการเสนอชื่อผู้รับตำแหน่ง สามารถเสนอชื่อผู้รับเลือกหนึ่งคนหรือหลายคน โดยจะเสนอคราวเดียวกันหรือเสนอเป็นลำดับก็ได้

วรรค 2 ห้ามเสนอชื่อตนเอง อย่างไรก็ตาม คณะหรือกลุ่มบุคคลสามารถเสนอชื่อสมาชิกในกลุ่มของตนได้

มาตรา 161 วรรค 1 เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดเป็นอย่างอื่น ผู้ที่ได้เสนอชื่อผู้ใดผู้หนึ่งไปแล้ว ต่อมาพบว่าเป็นผู้ไม่เหมาะสม สามารถเสนอชื่อผู้อื่นได้อีกเพียงครั้งเดียว และต้องกระทำภายในหนึ่งเดือน

วรรค 2 หากผู้ได้รับการเสนอชื่อปฎิเสธหรือถึวแก่กรรมก่อนการรับตำแหน่ง ผู้มีสิทธิเสนอชื่อสามารถใช้สิทธิได้อีกภายใน 1 เดือน หลังจากที่ได้รับแจ้งถึงการปฎิเสธหรือการถึงแก่กรรมนั้น

มาตรา 162 ผู้ที่มิได้เสนอชื่อในเวลาที่กำหนดไว้ตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 158 วรรค 1 และมาตรา 161 หรือได้เสนอชื่อผู้ที่มีคุณสมบัติไม่เหมาะสมไปแล้ว 2 ครั้ง จะหมดสิทธิในการเสนอชื่อในครั้งนั้น และผู้มีอำนาจที่มีสิทธิในการแต่งตั้งก็สามารถแต่งตั้งอย่างอิสระในตำแหน่งที่ว่างลง อย่างไรก็ตามโดยความเห็นชอบจากผู้ใหญ่ของผู้ได้รับการแต่งตั้ง

มาตรา 163 ผู้ใหญ่ที่มีอำนาจตามกฎหมายในการแต่งตั้งบุคคลที่ได้รับการเสนอชื่อ ต้องแต่งตั้งผู้นั้นผู้ถูกเสนอชื่ออย่างถูกต้องการกฏหมาย และเป็นผู้ที่เห็นว่าเหมาะสมและยอมับตำแหน่งหน้าที่นั้น แต่ถ้ามีการเสนอชื่อผู้เข้ารับตำแหน่งโดยถูกต้องตามกฎหมายหลายคนที่มีคุณสมบัติเหมาะสม ผู้มีอำนาจต้องแต่งตั้งคนหนึ่งในพวกเขา

ส่วน 3 การเลือกตั้ง

มาตรา 164 เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น ในการเลือกตั้งตามกฎหมายพระศาสนจักร ให้ถือตามข้อกำหนดตามมาตราต่อไปนี้

มาตรา 165 เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายหรือกฎระเบียบอันชอบของคณะหรือของกลุ่มกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นหากคณะหรือกลุ่มบุคคลมีสิทธิ์เลือกบุคคลเข้ารับตำแหน่งหน้าที่ห้ามเลื่อนการเลือกตั้งเกินกว่า 3 เดือนนับจากเวลาที่ได้รับแจ้งถึงการว่างลงของตำแหน่งหน้าที่นั้นๆหากการเลือกตั้งมิได้มีขึ้นภายในระยะเวลาดังกล่าวแล้วไซร้ผู้ทรงอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรที่มีสิทธิ์รับรองการเลือกตั้งหรือที่มีสิทธิ์รองลงมาในการสรรหาบุคคลเข้าสืบตำแหน่งหน้าที่นั้นก็สามารถจัดหาบุคคลเข้ารับตำแหน่งหน้าที่ที่ว่างนั้นได้โดยเสรี

มาตรา 166 วรรค 1ประธานของคณะหรือกลุ่มจะต้องเรียกสมาชิกทุกคนของคณะหรือของกลุ่มมาประชุมการแจ้งการประชุมที่หากต้องแจ้งเป็นรายบุคคลจะมีผลก็ต่อเมื่อมีการแจ้งไปยังสถานที่ที่เป็นภูมิลำเนาหรือกึ่งภูมิลำเนาหรือที่อยู่ปัจจุบันของสมาชิก

วรรค 2 หากสมาชิกคนใดคนหนึ่งที่ต้องถูกเรียกไม่ได้รับเรียกให้เข้าประชุมอันเป็นเหตุให้เขาขาด การเลือกตั้งนั้นก็มีผล อย่างไรก็ตามหากผู้ถูกละเลยร้องขอโดยมีข้อพิสูจน์ว่าเขาไม่ได้รับเรียกและทำให้ขาดประชุมการเลือกตั้งนั้นแม้ได้รับการรับรองแล้วก็ให้ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจต้องประกาศยกเลิกการเลือกตั้งนั้นโดยมีเงื่อนไขว่าการร้องเรียนนั้นต้องกระทำตามกฎหมายอย่างน้อยภายใน 3 วันนับแต่ได้รับการแจ้งผลการเลือกตั้ง

วรรค 3 หากผู้มีสิทธิ์เลือกตั้งไม่ได้รับเรียกเข้าประชุมเกินกว่า 1 ใน 3 ของผู้มีสิทธิ์เลือกตั้ง การเลือกตั้งนั้นถือเป็นโมฆะตามกฎหมาย เว้นไว้แต่ว่าผู้ที่ไม่ได้รับเรียกนั้นที่จริงอยู่ในที่ประชุมการเลือกตั้ง

มาตรา 167 วรรค 1 เมื่อมีการเรียกประชุมเลือกตั้งโดยถูกต้องตามกฎหมายแล้วผู้ที่เข้าประชุมในวันเลือกตั้งและในสถานที่ที่กำหนดไว้ในหมายเรียกประชุมมีสิทธิ์ในการลงคะแนน ห้ามใช้สิทธิ์ลงคะแนนเสียงทางไปรษณีย์หรือโดยตัวแทนเว้นไว้แต่ว่ากฎระเบียบกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างถูกต้อง

วรรค 2 หากผู้ออกเสียงเลือกตั้งผู้ใดผู้หนึ่งอยู่ในสถานที่ทำการเลือกตั้งแต่ไม่สามารถออกเสียงเลือกตั้งได้เพราะการเจ็บป่วยให้กรรมการเลือกตั้งรับบัตรลงคะแนนที่เป็นลายลักษณ์อักษรจากบุคคลนั้น

มาตรา 168 ถึงแม้ว่าบุคคลหนึ่งมีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงในนามของตนเองตามตำแหน่งหลายตำแหน่งบุคคลนั้นก็สามารถลงคะแนนเสียงได้เพียงเสียงเดียวเท่านั้น

มาตรา 169 เพื่อให้การเลือกตั้งมีผล ห้ามรับบุคคลที่มิใช่สมาชิกของคณะหรือของกลุ่มมาลงคะแนน

มาตรา 170 การเลือกตั้งที่ขาดอิสรภาพอย่างใดอย่างหนึ่งโดยแท้จริงนั้น เป็นโมฆะโดยกฎหมายเอง

มาตรา 171 วรรค 1 บุคคลต่อไปนี้ไม่มีคุณสมบัติลงคะแนนเสียง

1.       ผู้ไม่สามารถทำการเยี่ยงมนุษย์ (Human act)

2.       ผู้ไม่มีสิทธิ์ลงคะแนน

3.       ผู้ต้องโทษให้ขาดจากพระศาสนจักร ไม่ว่าโดยคำตัดสินของศาลหรือโดยกฤษฎีกาที่กำหนดโทษหรือประกาศโทษแล้ว

4.       ผู้ซึ่งเป็นที่รู้กันทั่วไปว่าแยกตัวออกจากสหพันธ์ของพระศาสนจักร

วรรค 2 หากบุคคลใดตามที่กล่าวมาข้างต้นนี้ออกเสียงเลือกตั้งให้ถือว่าคะแนนเสียงนั้นไม่มีผล (null) แต่การเลือกตั้งนั้นยังมีผลเว้นแต่เห็นชัดแจ้งว่าเมื่อเอาคะแนนเสียงของผู้เลือกตั้งนั้นออกไปแล้วทำให้ผู้ที่ได้รับเลือกมีคะแนนเสียงน้อยกว่าที่กำหนดไว้

มาตรา 172 วรรค 1 เพื่อให้คะแนนเสียงแต่ละเสียงมีผลต้อง

1.       อิสระ; ดังนั้นคะแนนเสียงนั้นเป็นโมฆะหากว่าผู้ลงคะแนนเสียงถูกบีบบังคับไม่ว่าจะทางตรงหรือทางอ้อม โดยความกลัวอย่างรุนแรงหรือโดยกลอุบายให้ลงคะแนนแก่บุคคลหนึ่งโดยเฉพาะหรือแก่บุคคลหลายคนแบบแยกกันทีละคน

2.       ลับ แน่นอน เด็ดขาด เจาะจง

วรรค 2 เงื่อนไขต่างๆ ที่ติดเข้ามา ในการลงคะแนนเสียงก่อนการเลือกตั้ง ให้ถือว่าไม่มีเงื่อนไขใดติดอยู่

มาตรา 173 วรรค 1 ก่อนการเลือกตั้งจะเริ่มขึ้น ให้กำหนดผู้นับคะแนนอย่างน้อย 2 คนจากสมาชิกของคณะหรือของกลุ่ม

วรรค 2 ผู้ตรวจนับคะแนนต้องรวบรวมบัตรลงคะแนนและต้องตรวจดูจำนวนบัตรลงคะแนนต่อหน้าประธานการเลือกตั้งว่าบัตรลงคะแนนตรงกับจำนวนของผู้ออกเสียงเลือกตั้ง อ่านบัตรลงคะแนนนั้นๆและประกาศอย่างเปิดเผยว่า แต่ละคนได้รับคะแนนเท่าใด

วรรค 3 หากจำนวนบัตรคะแนนมีมากกว่าจำนวนผู้มีสิทธิ์ออกเสียงเลือกตั้งให้ถือว่าการเลือกตั้งนั้นไม่มีผล

วรรค 4 ให้ผู้ทำหน้าที่เลขานุการบันทึกการดำเนินงานทั้งหมดของการเลือกตั้งอย่างละเอียดถี่ถ้วน และอย่างน้อยต้องให้เลขานุการคนเดียวกันประธานการเลือกตั้งและผู้ตรวจนับคะแนนลงนามรับรองบันทึกแล้วให้เก็บรักษาไว้ในที่เก็บเอกสารของคณะ

มาตรา 174 วรรค 1 เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายหรือกฎระเบียบกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นการเลือกตั้งทำด้วยวิธีประนีประนอมก็ได้ขอแต่ว่าผู้มีสิทธิ์ออกเสียงเลือกตั้งยินยอมเป็นเอกฉันท์และเขียนเป็นลายลักษณ์อักษรว่าได้โอนสิทธิการเลือกตั้งในครั้งนั้นแก่บุคคลหนึ่งหรือหลายคนที่มีคุณสมบัติเหมาะสม ไม่ว่าจะมาจากสมาชิกเองหรือจากภายนอกก็ได้บุคคลเหล่านี้ออกเสียงเลือกตั้งในนามของทุกคนตามอำนาจปฏิบัติที่ได้รับมา

วรรค 2 ในกรณีที่คณะหรือกลุ่มประกอบด้วยสมาชิกที่เป็นสมณะเท่านั้นบุคคลที่ได้รับสิทธิการเลือกตั้งแทนต้องเป็นผู้ได้รับศีลบรรพชา มิฉะนั้นการเลือกตั้งถือเป็นโมฆะ

วรรค 3 ผู้รับสิทธิ์เลือกตั้งแทนต้องถือข้อกำหนดแห่งกฎหมายว่าด้วยการเลือกตั้งและเพื่อให้การเลือกตั้งมีผลพวกเขาต้องปฏิบัติตามเงื่อนไขทุกประการที่ติดมากับการตกลงประนีประนอมที่ไม่ขัดต่อกฎหมาย อย่างไรก็ตามเงื่อนไขที่ขัดต่อกฎหมายให้ถือว่าไม่มีเงื่อนไขใดติดมาเลย

มาตรา 175 การตกลงประนีประนอมสิ้นสุดลง และสิทธิการลงคะแนนกลับคืนสู่ผู้ประนีประนอม

1.       คณะหรือกลุ่ม เรียกสิทธินั้นคืนก่อนเริ่มลงคะแนน

2.       มิได้ปฏิบัติตามเงื่อนไขใดเงื่อนไขหนึ่งในการตกลงประนีประนอม

3.       การเลือกตั้งที่สำเร็จลงแล้ว แต่ไม่มีผล

มาตรา 176 เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายหรือกฎระเบียบกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นบุคคลผู้ซึ่งได้รับคะแนนเสียงครบตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 119 ข้อ 1 ถือว่าเป็นผู้ได้รับเลือกและประธานของคณะหรือของกลุ่มต้องประกาศบุคคลที่ได้รับเลือกตั้งนั้น

มาตรา 177 วรรค 1 ผลการเลือกตั้งต้องแจ้งแก่ผู้ที่ได้รับการเลือกตั้งทันทีซึ่งจะต้องตอบภายในเวลา 8 วันทำการ หลังจากวันที่ได้รับแจ้งผลการเลือกตั้งแก่ประธานของคณะหรือของกลุ่มว่าจะรับหรือไม่รับผลการเลือกตั้งนั้นมิฉะนั้นให้ถือว่าการเลือกตั้งนั้นตกไป

วรรค 2 ถ้าบุคคลที่ได้รับเลือกตั้งไม่ยอมรับผลการเลือกตั้งผู้นั้นจะเสียสิทธิ์อันเนื่องมาจากการเลือกตั้งนั้นทุกประการแม้ว่าจะยอมรับในภายหลังสิทธินั้นก็หาได้กลับคืนมาไม่แต่บุคคลผู้นั้นสามารถได้รับเลือกอีกส่วนคณะหรือกลุ่มจะต้องจัดให้มีการเลือกตั้งใหม่ภายในหนึ่งเดือนนับจากวันที่ได้รับแจ้งการปฏิเสธผลการเลือกตั้งนั้น

มาตรา 178 เมื่อบุคคลที่ได้รับการเลือกตั้งยอมรับการเลือกตั้งนั้นก็มีสิทธิ์ในตำแหน่งที่ได้รับเลือกอย่างสมบูรณ์ทันที หากผลการเลือกตั้งนั้นไม่ต้องการการรับรองมิฉะนั้นผู้ได้รับเลือกตั้งได้รับแต่สิทธิ์ที่จะรับตำแหน่งเท่านั้น

มาตรา 179 วรรค 1 หากผลการเลือกตั้งนั้นเรียกร้องการรับรองผู้ที่ได้รับเลือกตั้งต้องขอด้วยตนเองหรือโดยบุคคลอื่นให้ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจรับรองผลการเลือกตั้งภายในเวลา 8 วันทำการนับจากวันที่ยอมรับผลการเลือกตั้งมิฉะนั้นผู้ที่ได้รับการเลือกตั้งจะถูกเพิกถอนสิทธิ์ทุกอย่างเว้นแต่พิสูจน์ได้ว่ามีอุปสรรคที่สมเหตุสมผลขัดขวางมิให้ขอการรับรองผลการเลือกตั้งนั้น

วรรค 2 ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจไม่สามารถปฏิเสธการรับรองถ้าปรากฎว่าผู้ได้รับการเลือกตั้งมีคุณสมบัติที่เหมาะสมตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 149 วรรค 1 และการเลือกตั้งก็ได้กระทำอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

วรรค 3 การรับรองนั้น ต้องกระทำเป็นลายลักษณ์อักษร

วรรค 4 ก่อนได้รับแจ้งการรับรองห้ามผู้ได้รับเลือกเกี่ยวข้องกับการบริหารงานในตำแหน่งหน้าที่ที่ได้รับไม่ว่าจะเป็นเรื่องฝ่ายจิต หรือเรื่องฝ่ายโลกก็ตามและกิจการใดใดที่บังเอิญได้กระทำลงไปให้ถือว่าไม่มีผล

วรรค 5 เมื่อได้รับแจ้งการรับรองแล้ว ผู้ได้รับเลือกตั้งก็รับตำแหน่งหน้าที่โดยสมบูรณ์ เว้นแต่กฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

ส่วนที่ 4 การร้องขอ

มาตรา 180 วรรค 1 หากมีข้อขัดขวางตามกฎหมายพระศาสนจักรซึ่งสามารถยกเว้นให้ได้และเคยยกเว้นให้ขัดขวางการเลือกบุคคลซึ่งผู้ลงคะแนนเสียงเชื่อว่ามีคุณสมบัติเหมาะสมและชอบมากกว่าคนอื่นผู้ลงคะแนนเสียงสามารถลงคะแนนเสียงร้องขอบุคคลนั้นต่อผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจได้เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

วรรค 2 ผู้รับสิทธิ์เลือกตั้งแทนแบบประนีประนอม ไม่สามารถทำการร้องขอได้เว้นแต่มีระบุอย่างชัดแจ้งในเอกสารการตกลงประนีประนอม

มาตรา 181 วรรค 1การร้องขอจะมีผลต้องมีคะแนนเสียงอย่างน้อย 2 ใน 3

วรรค 2 การลงคะแนนเสียงสำหรับการร้องขอ ต้องแสดงออกมาเป็นถ้อยคำ “ข้าพเจ้าร้องขอ” หรือที่มีความหมายคล้ายคลึง สูตรถ้อยคำ “ข้าพเจ้าเลือกหรือข้าพเจ้าร้องขอ” หรือถ้อยคำที่มีความหมายคล้ายคลึงกันใช้ได้ในการเลือกตั้งถ้าไม่มีข้อขัดขวางมิฉะนั้นสูตรนี้ก็ใช้ได้สำหรับการร้องขอ

มาตรา 182 วรรค 1 ภายใน 8 วันทำการประธานการเลือกตั้งต้องส่งการร้องขอไปยังผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจที่มีหน้าที่รับรองการเลือกตั้งและมีอำนาจให้การยกเว้นจากข้อขัดขวางหรือว่าถ้าผู้นั้นไม่มีอำนาจนี้ ก็ให้ขอต่อผู้มีอำนาจสูงกว่าหากไม่จำเป็นต้องมีการรับรองการร้องขอจะต้องส่งไปยังผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจเพื่อขอการยกเว้น

วรรค 2 หากการร้องขอมิได้ส่งไปภายในเวลาที่กำหนดให้ถือว่าการร้องขอนั้นไม่มีผลโดยอัตโนมัติและคณะหรือกลุ่มจะถูกเพิกถอนสิทธิเลือกตั้งหรือการร้องขอสำหรับครั้งนี้เว้นแต่พิสูจน์ได้ว่าประธานถูกขัดขวางมิให้ส่งการร้องขอโดยมีอุปสรรคที่สมเหตุสมผลหรือไม่ส่งภายในเวลากำหนดเนื่องด้วยกลอุบาย หรือการละเลย

วรรค 3 ผู้ที่ได้รับการร้องขอ หาได้มาซึ่งสิทธิใดใดจากการร้องขอนั้นไม่ ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจไม่จำต้องยอมรับการร้องขอดังกล่าว

วรรค 4 เมื่อส่งการร้องขอไปยังผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจแล้วผู้ลงคะแนนเสียงเลือกตั้งไม่สามารถเรียกคืนมาซึ่งการร้องขอนั้นได้เว้นไว้แต่ว่าผู้ใหญ่ผู้นั้นยินยอม

มาตรา 183 วรรค 1 หากผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจไม่ยอมรับการร้องขอ สิทธิการเลือกตั้งกลับสู่คณะหรือกลุ่ม

วรรค 2 แต่หากการร้องขอได้รับการยอมรับก็ต้องแจ้งให้ผู้ได้รับการร้องขอทราบ ซึ่งต้องตอบรับตามกฎเกณฑ์มาตรา 177 วรรค 1

วรรค 3 บุคคลซึ่งยอมรับการร้องขอที่ได้รับการอนุมัติแล้วได้รับตำแหน่งหน้าที่โดยสมบูรณ์ทันที

หมวด 2 การพ้นจากตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักร

มาตรา 184 วรรค 1 ตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรจะสิ้นสุดลงโดยการครบวาระตามกำหนดโดยการครบอายุตามกฎหมายกำหนด โดยการลาออก โดยการโยกย้ายโดยการปลดและโดยการไล่ออก (เพิกถอนสิทธิ์)

วรรค 2 ตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรไม่สูญสิ้นไปอันเนื่องมาจากการสิ้นสุดวาระไม่ว่าวิธีใดใดของผู้ทรงอำนาจที่เป็นผู้มอบตำแหน่งให้เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

วรรค 3 ทันทีที่การสูญเสียตำแหน่งมีผล ต้องแจ้งให้ทุกคนที่มีสิทธิ์ใดๆ ในการจัดสรรตำแหน่งนั้นทราบโดยเร็วที่สุดเท่าที่เป็นได้

มาตรา 185 ผู้ที่พ้นจากตำแหน่งหน้าที่อันเนื่องมาจากอายุหรือโดยการลาออกที่มีการยอมรับแล้ว อาจได้รับมอบตำแหน่ง กิติคุณ (emeritus)

มาตรา 186 การพ้นจากตำแหน่งหน้าที่โดยครบวาระที่กำหนด หรือครบอายุจะมีผลเฉพาะเมื่อผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจได้แจ้งเป็นลายลักษณ์อักษรเท่านั้น

ส่วน 1 การลาออก

มาตรา 187 บุคคลใดก็ตามที่มีสติสัมปชัญญะสามารถลาออกจากตำแหน่งหน้าที่ทางพระศาสนจักรได้ เมื่อมีเหตุผลอันสมควร

มาตรา 188 การลาออกเพราะความกลัวอย่างรุนแรงซึ่งเป็นความกลัวที่เกิดขึ้นเพราะความอยุติธรรม หรือเพราะกลอุบายหรือเพราะเข้าใจผิดในข้อสำคัญ หรือเพราะติดสินบนให้ถือเป็นโมฆะตามกฎหมายเอง

มาตรา 189 วรรค 1 เพื่อให้การลาออกมีผลไม่ว่าจะเป็นการลาออกที่ต้องการยอมรับหรือไม่ก็ตามต้องยื่นใบลาออกต่อผู้มีอำนาจที่รับผิดชอบในการแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่นั้นและต้องยื่นใบลานั้นเป็นลายลักษณ์อักษร หรือด้วยวาจาต่อหน้าพยานสองคน

วรรค 2 ผู้มีอำนาจต้องไม่รับการลาออกที่มิได้มีเหตุผลอันควรและสมเหตุสมผล

วรรค 3 การลาออกที่ต้องมีการยอมรับจะไม่มีผลใดๆหากมิได้มีการยอมรับภายใน 3 เดือนส่วนการลาออกที่ไม่ต้องการการยอมรับจะมีผลเมื่อผู้ลาออกแจ้งให้ทราบตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

วรรค 4 ผู้ลาออกสามารถขอถอนการลาออกได้ตราบที่การลาออกนั้นยังไม่เป็นผลเมื่อการลาออกเป็นผลแล้วก็ไม่สามารถถอนการขอลาออกได้แต่บุคคลที่ลาออกนั้นสามารถรับตำแหน่งหน้าที่ได้ในตำแหน่งอื่น

ส่วน 2 การโยกย้าย

มาตรา 190 วรรค 1การโยกย้ายสามารถกระทำได้เฉพาะโดยบุคคลผู้ซึ่งมีสิทธิจัดแต่งตั้งทั้งตำแหน่งหน้าที่ที่สูญเสียไปและตำแหน่งหน้าที่ที่จะมอบให้

วรรค 2 หากการโยกย้ายซึ่งทำให้ผู้ที่อยู่ในตำแหน่งหน้าที่ไม่เต็มใจต้องมีสาเหตุที่หนักแน่นยิ่งกว่านั้นต้องดำเนินการตามขั้นตอนที่กฎหมายกำหนดไว้โดยคงไว้เสมอซึ่งสิทธิในการชี้แจงเหตุผลคัดค้านการโยกย้ายนั้น

วรรค 3 เพื่อให้การโยกย้ายเกิดผลจะต้องมีการแจ้งเป็นลายลักษณ์อักษร

มาตรา 191 วรรค 1 ในการโยกย้ายตำแหน่งหน้าที่เดิมว่างลงเมื่อมีการเข้าครองตำแหน่งใหม่อย่างเป็นทางการเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายหรือผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

วรรค 2 ผู้ได้รับการโยกย้าย ยังคงรับค่าตอบแทนตามตำแหน่งหน้าที่เดิม จนกว่าจะเข้ารับตำแหน่งหน้าที่ใหม่อย่างเป็นทางการ

ส่วน 3 การปลดออก

มาตรา 192 ใครก็ตาม ถูกปลดออกจากตำแหน่งหน้าที่โดยคำสั่งที่ออกอย่างถูกต้องตามกฎหมาย โดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจโดยคงไว้ซึ่งสิทธิที่อาจได้มาตามหนังสือสัญญาหรือโดยกฎหมายเองตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 194

มาตรา 193 วรรค 1 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งหน้าที่โดยไม่จำกัดระยะเวลาไม่สามารถถูกปลดจากตำแหน่งหน้าที่ได้ยกเว้นมีเหตุผลอันหนักและต้องดำเนินตามกระบวนการที่กฎหมายกำหนด

วรรค 2 ให้ถือหลักเกณฑ์เดียวกันในกรณีที่จะปลดบุคคลที่ได้รับตำแหน่งหน้าที่อันมีเวลากำหนดก่อนครบวาระโดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 624 วรรค 3

วรรค 3 ผู้ที่ได้รับตำแหน่งหน้าที่เพราะดุลยพินิจของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจตามข้อกำหนดของกฎหมาย บุคคลนั้นสามารถถูกปลดออกจากตำแหน่งหน้าที่ได้ด้วยเหตุอันชอบตามการวินิจฉัยของผู้มีอำนาจคนเดียวกัน

วรรค 4 คำสั่งปลดออก มีผลต่อเมื่อมีการแจ้งให้ทราบเป็นลายลักษณ์อักษร

มาตรา 194 วรรค 1 ให้ถือว่าบุคคลต่อไปนี้ถูกปลดออกจากตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักรโดยกฎหมายเอง

1.       ผู้ที่สูญเสียสถานภาพสมณะ

2.       ผู้ที่ละทิ้งความเชื่อคาทอลิกหรือแยกตัวออกจากสหพันธ์ของพระศาสนจักรอย่างเปิดเผย

3.       สมณะที่ฝืนแต่งงาน แม้เพียงตามกฎหมายบ้านเมืองก็ตาม

วรรค 2 การปลดออกจากตำแหน่งหน้าที่ ที่กล่าวถึงใน 2 และ 3จะบังคับได้ก็ต่อเมื่อปรากฎชัดแจ้งจากการประกาศของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจเท่านั้น

มาตรา 195 หากบุคคลที่ถูกปลดออกจากตำแหน่งหน้าที่อันเป็นแหล่งที่มาของค่าครองชีพโดยที่มิได้เป็นการปลดออกด้วยตัวบทกฎหมายเองแต่เป็นการปลดออกตามคำสั่งของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจผู้มีอำนาจนั้นจะต้องจัดให้มีค่าครองชีพสำหรับระยะเวลาอันควรเว้นแต่จะมีการจัดการไว้เป็นอย่างอื่น

ส่วน 4 การไล่ออก

มาตรา 196 วรรค 1 การไล่ออกจากตำแหน่งหน้าที่ อันเป็นการลงโทษเพราะความผิด กระทำได้ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายเท่านั้น

วรรค 2 การไล่ออก มีผลตามข้อกำหนดแห่งมาตราอันว่าด้วย กฎหมายอาญา

ลักษณะ 10 สิทธิครอบครอง

มาตรา 197 พระศาสนจักรยอมรับสิทธิครอบครองเป็นวิธีได้มาหรือเสียไปซึ่งสิทธิของบุคคลหรือเป็นวิธีให้หลุดพ้นจากพันธะต่างๆ ดังที่กำหนดไว้ในกฎหมายบ้านเมืองของแต่ละชาติโดยคงไว้ซึ่งข้อยกเว้นต่างๆ ที่กำหนดไว้ในกฎหมายมาตราต่างๆของประมวลกฎหมายนี้

มาตรา 198 สิทธิครอบครองใดๆ จะไม่เป็นผล ถ้าไม่ตั้งบนฐานของความสุจริตใจไม่เพียงแต่เวลาเริ่มต้นครอบครอง แต่ตลอดระยะเวลาที่กฎหมายกำหนดไว้เพื่อจะได้สิทธิครอบครองนั้น โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 1362

มาตรา 199 สิ่งต่อไปนี้ไม่อยู่ในข่ายของสิทธิครองครอง

1.       สิทธิ และพันธะที่มาจากกฎของพระเจ้า ทั้งที่เป็นกฎธรรมชาติหรือที่บัญญัติขึ้น

2.       สิทธิที่สามารถได้มาโดยทางอภิสิทธิ์จากสันตะสำนักเท่านั้น

3.       สิทธิ และพันธะ ซึ่งมีผลโดยตรงต่อชีวิตฝ่ายจิตของคริสตชน

4.       เขตแดนที่แน่ชัด และไม่เป็นที่สงสัยของดินแดนของพระศาสนจักร

5.       เงินทำบุญมิสซา และภาระถวายมิสซา

6.       การแต่งตั้งตำแหน่งหน้าที่ในพระศาสนจักร ซึ่งเรียกร้อง การใช้อำนาจศีลบรรพชาในการปฏิบัติหน้าที่ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

7.       สิทธิเยี่ยมเยียน และพันธะต้องนบนอบชนิดที่คริสตชนไม่สามารถได้รับการเยี่ยมเยียนจากผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรคนใดเลย และไม่ต้องขึ้นต่ออำนาจใดเลย

ลักษณะ 11 การคำนวณเวลา

มาตรา 200 หากกฎหมายมิได้กำหนดไว้อย่างชัดแจ้งเป็นอย่างอื่น ให้คำนวณเวลาตามกฎเกณฑ์ของมาตราต่อไปนี้

มาตรา 201 วรรค 1 “เวลาต่อเนื่อง” (Tempus Continuum) นั้นให้เข้าใจไม่มีการขาดตอนใดๆ

วรรค 2 “เวลาทำการ” (Tempus Avitale) นั้นให้เข้าใจว่าเป็นเวลาที่บุคคลหนึ่งต้องใช้สิทธิหรือรักษาสิทธิของตนแต่ไม่นับเวลาสำหรับผู้ไม่รู้สิทธิของตน หรือไม่สามารถกระทำการได้

มาตรา 202 วรรค 1 ในทางกฎหมาย วันหมายถึงระยะเวลาที่ต่อเนื่องกัน 24 ชั่วโมงและให้เริ่มนับตั้งแต่เที่ยงคืนเว้นแต่มีการระบุไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้ง หนึ่งสัปดาห์คือระยะเวลา 7 วัน หนึ่งเดือนคือระยะเวลา 30 วัน และหนึ่งปีคือระยะเวลา 365 วันเว้นไว้แต่ว่ามีระบุให้ใช้เดือนและปีตามที่ ปรากฎอยู่ในปฏิทิน

วรรค 2 หากเป็นระยะเวลาที่ต่อเนื่องกัน เดือนและปีให้หมายถึงเดือน และปีตามปฏิทินเสมอไป

มาตรา 203 วรรค 1 วันแรกไม่นับเข้าในระยะเวลาเว้นไว้แต่ว่าการเริ่มต้นนับตรงกับการเริ่มต้นของวันหรือเว้นไว้แต่ว่ากฎหมายกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างชัดแจ้ง

วรรค 2 เว้นไว้แต่ว่ามีข้อกำหนดเป็นตรงข้ามวันสุดท้ายให้นับรวมเข้ากับระยะเวลา ถ้าเวลาทั้งหมดประกอบด้วยหนึ่งเดือนหรือหลายเดือนหนึ่งปีหรือหลายปี หนึ่งสัปดาห์ หรือหลายสัปดาห์เวลานั้นสิ้นสุดลง เมื่อสิ้นสุดวันสุดท้ายของตัวเลขเดียวกันถ้าเวลานับเป็นหนึ่งเดือนหรือมากกว่า หนึ่งปีหรือมากกว่าหนึ่งสัปดาห์หรือมากกว่า หรือถ้าเดือนนั้นไม่มีวันที่เป็นตัวเลขเดียวกันระยะเวลาจะสิ้นสุดเมื่อจบวันสุดท้ายของเดือนนั้น

บรรพ 2 ประชากรของพระเจ้า

ภาค 1 คริสตชน

มาตรา 204 วรรค 1 คริสตชนโดยเหตุที่ถูกผนึกเป็นหนึ่งเดียวในพระคริสต์ทางศีลล้างบาปรวมกันเป็นประชากรของพระเป็นเจ้า เนื่องจากพวกเขามีส่วนร่วมในหน้าที่สงฆ์หน้าที่ประกาศก หน้าที่กษัตริย์ของพระคริสต์ ตามรูปแบบของตนเองด้วยเหตุนี้พวกเขาจึงได้รับเรียกให้ปฏิบัติพันธกิจซึ่งพระเป็นเจ้าได้มอบหมายให้พระศาสนจักรปฏิบัติในโลกตามสภาพเฉพาะของแต่ละคน

วรรค 2 พระศาสนจักรที่ก่อตั้งขึ้นและมีโครงสร้างเป็นสังคมหนึ่งในโลกนี้ดำรงอยู่ในพระศาสนจักรคาทอลิกซึ่งปกครองโดยผู้สืบตำแหน่งนักบุญเปโตร และบรรดาพระสังฆราชที่มีสัมพันธ์เป็นหนึ่งเดียวกับพระองค์ท่าน

มาตรา 205 ผู้ที่อยู่ในสหพันธ์พระศาสนจักรคาทอลิกในโลกนี้โดยสมบูรณ์ คือ ผู้ที่ได้รับศีลล้างบาปที่ได้เชื่อมผนึกกับพระคริสต์ ในโครงสร้างที่แลเห็นได้ โดยสายสัมพันธ์แห่งความเชื่อ ศีลศักดิ์สิทธิ์ และการปกครองของพระศาสนจักร

มาตรา 206 วรรค 1 คริสตชนสำรองมีความสัมพันธ์เป็นหนึ่งเดียวกับพระศาสนจักรในลักษณะพิเศษกล่าวคือ โดยแรงดลใจของพระจิตเจ้าพวกเขาขอสมัครเข้าเป็นสมาชิกของพระศาสนจักรด้วยความสมัครใจอย่างเปิดเผย และเพราะฉะนั้นด้วยความสมัครใจเดียวกันนี้และด้วยการดำรงชีวิตแห่งความเชื่อความไว้ใจ และความรัก พวกเขาถูกผนึกเป็นหนึ่งเดียวกับพระศาสนจักรซึ่งยอมรับพวกเขาให้เป็นสมาชิกของตนแล้ว

วรรค 2 พระศาสนจักรเอาใจใส่ดูแลคริสตชนสำรองเป็นพิเศษอีกทั้งเชื้อเชิญพวกเขาให้เจริญชีวิตตามพระวรสาร และนำพวกเขาเข้าร่วมพิธีศักดิ์สิทธิ์ และยังให้สิทธิพิเศษอื่นๆ ซึ่งสงวนไว้เฉพาะสำหรับคริสตชน

มาตรา 207 วรรค 1 โดยการกำหนดของพระเป็นเจ้าในพระศาสนจักรมีคริสตชนที่เป็นศาสนบริกรศักดิ์สิทธิ์ (sacred minister) ซึ่งตามนัยของกฎหมายเรียกว่าสมณะ (cleric) ส่วนคริสตชนอื่นเรียกว่าฆราวาส

วรรค 2 จากทั้งสองกลุ่ม ยังมีคริสตชนถวายตนแด่พระเป็นเจ้าในลักษณะพิเศษและรับใช้พันธกิจไถ่กู้ของพระศาสนจักร โดยการเจริญชีวิตตามคำแนะนำแห่งพระวรสารด้วยศีลบนและพันธะศักดิ์สิทธิ์อื่นๆ ที่พระศาสนจักรรับรู้และรับรองแม้ว่าสถานภาพของพวกเขามิได้เป็นส่วนหนึ่งในโครงสร้างฐานันดรศักดิ์ในพระศาสนจักรแต่ก็ถือว่าพวกเขาเจริญชีวิตและมีความศักดิ์สิทธิ์อยู่ในพระศาสนจักรเช่นกัน

ลักษณะ 1 หน้าที่ และสิทธิของคริสตชนทุกคน

มาตรา 208 โดยการเกิดใหม่ในพระคริสต์ คริสตชนทุกคนเท่าเทียมกันอย่างแท้จริงในศักดิ์ศรี และหน้าที่การงานเพื่อร่วมมือกันเสริมสร้างพระกายของพระคริสต์ตามสภาพ และหน้าที่ของแต่ละคน

มาตรา 209 วรรค 1 คริสตชนมีพันธะหน้าที่ต้องรักษาสายสัมพันธ์กับพระศาสนจักรตลอดไป ไม่ว่าจะประกอบกิจกรรมใดๆ ตามวิถีชีวิตของตน

วรรค 2 คริสตชนต้องปฏิบัติหน้าที่ด้วยความเอาใจใส่ยิ่งต่อพระศาสนจักรสากล และต่อพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่ตนสังกัดอยู่ตามข้อกำหนดของกฎหมาย

มาตรา 210 คริสตชนทุกคนต้องทุ่มเทพลังตามสภาพของตน เพื่อเจริญชีวิตศักดิ์สิทธิ์เพื่อส่งเสริมให้พระศาสนจักรเจริญเติบโต และมีความศักดิ์สิทธิ์อย่างต่อเนื่อง

มาตรา 211 คริสตชนทุกคนมีหน้าที่ และสิทธิในการทำงานเพื่อให้สารของพระเป็นเจ้าเรื่องความรอด แผ่ไปถึงมนุษย์ทุกคน ทุกยุคทุกสมัยทั่วพิภพ ยิ่งวันยิ่งมากขึ้น

มาตรา 212 วรรค 1 คริสตชนที่ตระหนักถึงความรับผิดชอบของตนต้องมีความนบนอบแบบคริสตชน ปฏิบัติตามสิ่งซึ่งนายชุมพาบาลผู้ศักดิ์สิทธิ์ในฐานะผู้แทนของพระคริสต์ ประกาศในฐานะอาจารย์ความเชื่อหรือกำหนดในฐานะผู้นำพระศาสนจักร

วรรค 2 คริสตชนมีสิทธิสมบูรณ์ที่จะแสดงความต้องการ โดยเฉพาะในเรื่องฝ่ายจิต และความปรารถนาของตนต่อผู้อภิบาลพระศาสนจักร

วรรค 3 ตามความรู้ ความสามารถและความโดดเด่นที่ตนมีคริสตชนมีสิทธิ์ และยิ่งกว่านั้นในบางครั้งมีหน้าที่ต้องแสดงความคิดเห็นของตนในเรื่องที่เกี่ยวกับความดีของพระศาสนจักรต่อนายชุมพาบาลผู้ศักดิ์สิทธิ์และมีสิทธิ์ที่จะบอกความเห็นของตนให้คริสตชนอื่นทราบโดยคำนึงถึงความครบถ้วนของความเชื่อ และศีลธรรม และความเคารพต่อผู้อภิบาล และโดยคำนึงถึงความดีส่วนรวมและศักดิ์ศรีของบุคคล

มาตรา 213 คริสตชนมีสิทธิ์รับความช่วยเหลือจากผู้อภิบาลศักดิ์สิทธิ์จากขุมทรัพย์ฝ่ายจิตของพระศาสนจักร โดยเฉพาะจากพระวาจาของพระเจ้าและศีลศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ

มาตรา 214 คริสตชนมีสิทธิ์ถวายคารวกิจแด่พระเป็นเจ้าตามข้อกำหนดของจารีตของตนซึ่งได้รับการรับรองจากบรรดานายชุมพาบาลที่ถูกต้องของพระศาสนจักรและปฏิบัติตามรูปแบบเฉพาะชีวิตฝ่ายจิตของตนที่สอดคล้องกับคำสั่งสอนของพระศาสนจักร

มาตรา 215 คริสตชนมีสิทธิ์อย่างเต็มเปี่ยมในการก่อตั้งและบริหารสมาคมอย่างเสรีเพื่อจุดประสงค์ด้านการกุศลหรือเมตตาจิตหรือเพื่อส่งเสริมกระแสเรียกคริสตชนในโลก และเพื่อจัดประชุมให้บรรลุจุดประสงค์ดังกล่าวร่วมกัน

มาตรา 216 เนื่องจากคริสตชนทุกคนมีส่วนร่วมในพันธะกิจของพระศาสนจักรจึงมีสิทธิสนับสนุน หรือค้ำจุนกิจการการแพร่ธรรมด้วยการริเริ่มของตนเองตามสถานะ และสภาพของแต่ละคน อย่างไรก็ตามห้ามใช้ชื่อคาทอลิกโดยพลการในการริเริ่มใดๆ เว้นไว้แต่ว่าจะได้รับความเห็นชอบจากผู้ทรงอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรแล้ว

มาตรา 217 เนื่องจากคริสตชนได้รับเรียกโดยศีลล้างบาปให้ดำเนินชีวิตสอดคล้องกับคำสอนของพระวรสารจึงมีสิทธิ์ที่จะได้รับการศึกษาแบบคริสตชนเพื่อจะได้เรียนรู้อย่างเหมาะสมถูกต้องเพื่อบรรลุถึงวุฒิภาวะของความเป็นบุคคลและในเวลาเดียวกันเพื่อจะรู้ และเจริญชีวิตตามรหัสธรรมแห่งความรอด

มาตรา 218 ผู้ที่ทุ่มเทศึกษาวิชาศักดิ์สิทธิ์มีเสรีภาพอันชอบในการค้นคว้า และในการแสดงความคิดเห็นของตนอย่างรอบคอบในเรื่องที่ตนมีความเชี่ยวชาญทั้งนี้โดยต้องให้ความเคารพอันพึงมีต่ออำนาจการสั่งสอนของพระศาสนจักร

มาตรา 219 คริสตชนทุกคนมีสิทธิ์เลือกวิถีชีวิตของตนอย่างเสรี โดยปราศจากการบีบบังคับใดๆ

มาตรา 220 ห้ามผู้ใดทำลายชื่อเสียงที่ดีของผู้อื่น โดยมิชอบด้วยกฎหมายทั้งห้ามละเมิดสิทธิของบุคคลอื่นในอันที่จะปกป้องความเป็นส่วนตัวของเขา

มาตรา 221 วรรค 1 คริสตชนสามารถเรียกร้อง และป้องกันตามนัยของกฎหมายซึ่งสิทธิที่ตนมีในพระศาสนจักร ต่อศาลพระศาสนจักรที่มีอำนาจตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

วรรค 2 คริสตชนเมื่อถูกเรียกให้รับการตัดสินจากผู้ทรงอำนาจ มีสิทธิ์รับการพิพากษาตามข้อกำหนดของกฎหมายที่ต้องใช้ด้วยความเที่ยงธรรม

วรรค 3 คริสตชนมีสิทธิที่จะไม่ถูกลงโทษด้วยอาญาของพระศาสนจักร เว้นแต่ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 222 วรรค 1 คริสตชนมีหน้าที่ให้ความช่วยเหลือในความต้องการของพระศาสนจักรเพื่อให้พระศาสนจักรมีสิ่งจำเป็นสำหรับการประกอบคารวกิจแด่พระเจ้าสำหรับงานแพร่ธรรม และงานเมตตาจิตรวมทั้งเพื่อการดำรงชีพที่เหมาะสมของศาสนบริกร

วรรค 2 คริสตชนมีหน้าที่ส่งเสริมความเป็นธรรมทางสังคม และโดยสำนึกถึงคำสั่งสอนของพระคริสต์มีหน้าที่ช่วยเหลือคนยากจนจากทรัพย์สินของตนด้วย

มาตรา 223 วรรค 1 ในการใช้สิทธิ์ของตนคริสตชนไม่ว่าโดยส่วนตัวหรือเมื่อรวมกันเป็นสมาคมก็ตามต้องคำนึงถึงความดีส่วนรวมของพระศาสนจักรและสิทธิของผู้อื่นรวมทั้งหน้าที่ของตนเองต่อผู้อื่นด้วย

วรรค 2 ผู้ทรงอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรมีอำนาจบริหารการใช้สิทธอันเป็นสิทธิเฉพาะของคริสตชน โดยมุ่งถึงความดีส่วนรวม

ลักษณะ 2 หน้าที่ และสิทธิของคริสตชนฆราวาส

มาตรา 224 นอกจากหน้าที่ และสิทธิที่คริสตชนทุกคนพึงมีตามปกติ และตามที่ได้กำหนดไว้ในมาตราอื่นๆ คริสตชนฆราวาสยังมีหน้าที่ และสิทธิต่างๆตามที่มีบัญญัติไว้ในมาตราต่างๆ ของลักษณะนี้

มาตรา 225 วรรค 1 เนื่องจากฆราวาสได้รับมอบหน้าที่จากพระเป็นเจ้าในการแพร่ธรรมเช่นเดียวกับคริสตชนทุกคนโดยทางศีลล้างบาป และศีลกำลังดังนั้นจึงมีหน้าที่ และสิทธิโดยทั่วไปในการทำงานในลักษณะส่วนบุคคลหรือในลักษณะร่วมกันเป็นสมาคม เพื่อว่าสารของพระเจ้าเรื่องความรอดสามารถเป็นที่รู้จัก และยอมรับจากทุกคนทั่วทุกมุมโลกหน้าที่นี้จะทวีความสำคัญยิ่งขึ้นในสภาวการณ์ที่ประชาชนสามารถได้ยินพระวรสาร และรู้จักพระคริสต์ได้เพียงจากฆราวาสเท่านั้น

วรรค 2 ฆราวาสแต่ละคนมีหน้าที่พิเศษตามสถานภาพของตนในการทำให้ระเบียบของกิจการฝ่ายโลก ซึมซาบและสมบูรณ์ไปด้วยจิตตารมณ์แห่งพระวรสารดังนี้พวกเขาจึงเป็นพยานถึงพระคริสต์ในลักษณะพิเศษ โดยการประกอบธุรกิจรวมทั้งโดยการปฏิบัติหน้าที่ฝ่ายโลกนั้นเอง

มาตรา 226 วรรค 1 ฆราวาสที่เจริญชีวิตในสถานภาพสมรสตามกระแสเรียกของเขามีพันธะโดยหน้าที่พิเศษในการร่วมมือสร้างสรรค์ประชากรของพระเจ้าโดยทางการสมรส และชีวิตครอบครัวของตน

วรรค 2 เนื่องจากบิดามารดาเป็นผู้ให้ชีวิตแก่บุตรพวกเขาจึงมีพันธะอันหนักยิ่ง และมีสิทธิ์ในการอบรมเลี้ยงดูบุตรดังนั้นพ่อแม่คริสตชนจึงต้องเอาใส่ใจเป็นพิเศษในการให้การศึกษาแบบคริสตชนแก่บุตรตามคำสอนที่พระ-ศาสนจักรมอบให้

มาตรา 227 คริสตชนฆราวาสมีสิทธิ์ที่จะได้รับการยอมรับในเสรีภาพเกี่ยวกับกิจการฝ่ายโลกซึ่งเป็นของประชากรทุกคน อย่างไรก็ดีเมื่อเขาใช้เสรีภาพดังกล่าวต้องเอาใจใส่ให้กิจการของตนเปี่ยมไปด้วยจิตตารมณ์แห่งพระสารและให้ใส่ใจต่อคำสอนที่มาจากอำนาจสอนของพระศาสนจักรแต่พึงหลีกเลี่ยงที่จะเสนอความคิดเห็นของตนประหนึ่งว่าเป็นคำสอนของพระศาสนจักรในปัญหาที่ยังเปิดรับความคิดเห็นต่างๆอยู่

มาตรา 228 วรรค 1 ฆราวาสที่มีคุณสมบัติเหมาะสมสามารถรับตำแหน่งและหน้าที่ฝ่ายพระศาสนจักรจากนายชุมพาบาลผู้ศักดิ์สิทธิ์ของเขา ซึ่งตำแหน่งและหน้าที่ดังกล่าวเขาสามารถปฏิบัติได้ตามข้อกำหนดของกฎหมาย

วรรค 2 ฆราวาสที่ดีเด่นในความรู้ ความรอบคอบและความเที่ยงธรรมที่จำเป็นสามารถช่วยเหลือนายชุมพาบาลของพระศาสนจักรในฐานะเป็นผู้เชี่ยวชาญหรือที่ปรึกษา แม้ในการประชุมสภาด้วย ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 229 วรรค 1 ฆราวาสมีพันธะหน้าที่และสิทธิ์ที่จะศึกษาหาความรู้ในคำสอนคริสตศาสนาตามความสามารถและตามสภาพของตนเพื่อสามารถเจริญชีวิตให้สอดคล้องกับคำสอนนั้น และเพื่อสามารถประกาศและถ้าหากจำเป็นก็สามารถป้องกันคำสอนนั้นทั้งยังสามารถรับบทบาทในแพร่ธรรมอีกด้วย

วรรค 2 ฆราวาสยังมีสิทธิ์ศึกษาหาความรู้ระดับสูงขึ้นในวิชาศักดิ์สิทธิ์ซึ่งมีสอนในมหาวิทยาลัยหรือในคณะวิชาของพระศาสนจักรหรือในสถาบันที่สอนวิชาทางศาสนา โดยการเข้าฟังบรรยายและรับปริญญาบัตรจากสถาบันดังกล่

าววรรค 3 ในทำนองเดียวกันเมื่อได้ปฏิบัติตามข้อกำหนดที่เกี่ยวกับความเหมาะสมที่จำเป็นแล้วฆราวาสก็สามารถรับอนุญาตให้สอนวิชาศักดิ์สิทธิ์จากผู้ทรงอำนาจทางพระศาสนจักรที่ถูกต้องได้

มาตรา 230 วรรค 1 ฆราวาสชายที่มีอายุและคุณสมบัติตามที่กำหนดไว้โดยกฤษฎีกาของสภาพระสังฆราช สามารถได้รับแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่ผู้อ่านและผู้ช่วยพิธีกรรมอย่างถาวร ตามจารีตพิธีกรรมที่กำหนดไว้ อย่างไรก็ตามการมอบตำแหน่งหน้าที่เหล่านี้มิได้เป็นการให้สิทธิ์ที่จะรับเงินค่าครองชีพหรือค่าตอบแทนแก่พวกเขาจากพระศาสนจักร

วรรค 2 ฆราวาสสามารถรับการแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่เป็นผู้อ่านชั่วคราวระหว่างการประกอบพิธีกรรมได้ในทำนองเดียวกันฆราวาสทุกคนสามารถปฏิบัติหน้าที่เป็นพิธีกรหรือนักขับร้องหรือหน้าที่อื่นๆ ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายได้

วรรค 3 เมื่อพระศาสนจักรมีความจำเป็นและขาดศาสนบริกรฆราวาสแม้มิใช่เป็นผู้อ่านหรือผู้ช่วยพิธีกรรมก็สามารถปฏิบัติหน้าที่บางอย่างแทนได้ เช่นทำหน้าที่ศาสนบริการพระวาจา เป็นประธานนำการภาวนาในพิธีกรรม โปรดศีลล้างบาปและแจกศีลมหาสนิท ทั้งนี้ตามข้อกำหนดของกฎหมาย

มาตรา 231 วรรค 1 ฆราวาสผู้อุทิศตนอย่างถาวรหรือแบบครั้งคราวในการรับใช้พระศาสนจักรอย่างใดอย่างหนึ่งเป็นพิเศษต้องได้รับการอบรมอย่างเหมาะสมที่จำเป็นเพื่อปฏิบัติหน้าที่ของเขาอย่างถูกต้อง และต้องปฏิบัติหน้าที่อย่างมีจิตสำนึกกระตือรือร้นและขยันขันแข็ง

วรรค 2 โดยยังต้องยึดถือ ตามกฎหมายมาตรา 230 วรรค 1 พวกเขามีสิทธิ์รับค่าตอบแทนที่เหมาะสมกับสภาพของเขา กล่าวคือ ด้วยค่าตอบแทนนั้นเขาสามารถจัดหาสิ่งจำเป็นสำหรับความต้องการของตนและของครอบครัวอย่างสมศักดิ์ศรี โดยคำนึงถึงข้อกำหนดของกฎหมายบ้านเมืองด้วย เช่นเดียวกันพวกเขามีสิทธิ์รับบำเหน็จบำนาญ การประกันสังคม และการช่วยเหลือด้านสุขภาพ

ลักษณะ 3 ศาสนบริกรศักดิ์สิทธิ์หรือสมณะ

หมวด 1 การฝึกอบรมสมณะ

มาตรา 232 พระศาสนจักรมีหน้าที่ และสิทธิเฉพาะของตน และของตนเพียงผู้เดียวในการฝึกอบรมผู้ที่จะได้รับมอบหน้าที่ปฏิบัติศาสนบริการศักดิ์สิทธิ์

มาตรา 233 วรรค 1 เป็นหน้าที่ของชุมชน คริสตชนทั้งมวลที่จะส่งเสริมกระแสเรียกเพื่อให้มีศาสนบริการเพียงพอกับความต้องการทั่วทั้งพระศาสนจักรครอบครัวคริสตชน บรรดาผู้ให้การอบรม และโดยเฉพาะอย่างยิ่งพระสงฆ์เป็นต้นเจ้าอาวาสมีพันธะในหน้าที่นี้เป็นพิเศษเนื่องจากพระสังฆราชสังฆมณฑลมีหน้าที่สำคัญอย่างยิ่ง ต้องเอาใจใส่ส่งเสริมกระแสเรียกท่านจึงต้องสอนประชาชนที่อยู่ในความดูแลของตนให้เห็นความสำคัญของศาสนบริการและความจำเป็นต้องมีศาสนบริกรในพระ-ศาสนจักร ดังนั้นพระสังฆราชต้องส่งเสริม และสนับสนุนความพยายามในการเพิ่มกระแสเรียกโดยการจัดกิจกรรมเพื่อจุดประสงค์นี้โดยเฉพาะ

วรรค 2 ยิ่งกว่านั้น พระสงฆ์และโดยเฉพาะอย่างยิ่งพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเอาใจใส่ให้บุรุษผู้มีวัยวุฒิเป็นผู้ใหญ่มากขึ้นแล้วที่เห็นว่าตนได้รับเรียกให้ปฏิบัติหน้าที่ศาสนบริการได้รับความช่วยเหลืออย่างรอบคอบ ทั้งด้วยวาจาและกิจการและให้ได้รับการเตรียมตัวอย่างเพียงพอ

มาตรา 234 วรรค 1 ที่ใดมีสามเณราลัยเล็กหรือสถาบันอื่นที่เหมือนกันอยู่แล้วก็ให้รักษาและสนับสนุนสถาบันต่างๆ เหล่านั้นไว้ สถาบันต่างๆ เหล่านั้นคือสถานที่ตั้งขั้นเพื่อเพาะเลี้ยงกระแสเรียกโดยให้มีการฝึกอบรมด้านศาสนาเป็นพิเศษพร้อมกับให้การศึกษาด้านมนุษยศาสตร์และศาสตร์ต่างๆ ยิ่งกว่านั้นเมื่อใดก็ตามที่พระสังฆราชสังฆมณฑลเห็นว่ามีประโยชน์ก็ควรให้มีการจัดตั้งสามเณราลัยเล็ก หรือสถาบันที่คล้ายคลึงกันขึ้น

วรรค 2 เว้นไว้แต่ในบางกรณีที่สถานการณ์แวดล้อมบ่งชี้เป็นอย่างอื่นชายหนุ่มผู้ซึ่งตั้งใจจะก้าวไปในวิถีชีวิตแห่งการเป็นพระสงฆ์จะต้องได้รับการฝึกฝนวิชามนุษยศาสตร์และศาสตร์ต่างๆ ที่หนุ่มสาวทั่วไปในท้องถิ่นที่เขาอยู่ได้รับการศึกษาเพื่อเตรียมศึกษาในขั้นสูงต่อไป

มาตรา 235 วรรค 1 ชายหนุ่มที่ตั้งใจจะเป็นพระสงฆ์จะต้องได้รับการฝึกอบรมทางชีวิตจิตอย่างเหมาะสมและได้รับการฝึกฝนหน้าที่ต่างๆ ของสงฆ์ในสามเณราลัยใหญ่ตลอดระยะเวลาการฝึกอบรมหรือถ้าพระสังฆราช สังฆมณฑลเห็นมีความ จำเป็นเพราะสภาพแวดล้อม ก็ให้มีการอบรมอย่างน้อย 4 ปี

วรรค 2 ผู้ที่ได้รับอนุญาตโดยถูกต้องให้อาศัยอยู่นอกสามเณราลัยให้พระสังฆราชสังฆมณฑลมอบพวกเขาให้อยู่ในความดูแลของพระสงฆ์ที่ศรัทธาและเหมาะสม ซึ่งต้องเอาใจใส่ให้พวกเขาได้รับการฝึกอบรมในด้านชีวิตจิตและในด้านวินัยอย่างดี

มาตรา 236 ตามข้อกำหนดของสภาพระ-สังฆราชผู้สมัครเตรียมบวชเป็นสังฆานุกรถาวรต้องได้รับการฝึกอบรมเพื่อหล่อเลี้ยงชีวิตฝ่ายจิตและได้รับการสอนให้รู้จักปฏิบัติหน้าที่สังฆานุกรอย่างถูกต้อง ดังต่อไปนี้

1.       ชายหนุ่มต้องใช้ชีวิตอย่างน้อย 3 ปี ในบ้านพิเศษ เว้นไว้แต่ว่าพระสังฆราชสังฆมณฑลตัดสินเป็นอย่างอื่น เมื่อมีเหตุผลที่สำคัญยิ่ง

2.       ชายที่มีวุฒิภาวะเป็นผู้ใหญ่มากแล้ว ไม่ว่าเป็นโสดหรือแต่งงาน ต้องใช้เวลาฝึกอบรม 3 ปี ตามหลักสูตรที่สภาพระสังฆราชกำหนดไว้

มาตรา 237 วรรค 1 สังฆมณฑลทุกแห่งที่สามารถและเห็นควรจัดตั้งสามเณราลัยใหญ่ได้ก็ให้จัดตั้งขึ้นมิฉะนั้นต้องส่งสามเณรที่กำลังเตรียมตัวทำหน้าที่ศาสนบริการไปยังสามเณราลัยอื่นหรือไม่ก็ให้จัดตั้งสามเณราลัยระหว่างสังฆมณฑลขึ้น

วรรค 2 จะต้องไม่จัดตั้งสามเณราลัยระหว่างสังฆมณฑลขึ้นเว้นไว้แต่ว่าได้รับการเห็นชอบจากสันตะสำนักก่อนทั้งในการก่อตั้งและกฎระเบียบ ถ้าเกี่ยวกับเขตแดนทั้งหมด ก็ให้สภาพระสังฆราชเป็นผู้ขอความเห็นชอบมิฉะนั้นให้พระสังฆราชที่เกี่ยวข้องเป็นผู้ขอ

มาตรา 238 วรรค 1 โดยตัวบทกฎหมายเอง สามเณราลัยที่ได้รับการตั้งขึ้นอย่างถูกต้องตามกฎหมาย มีความเป็นนิติบุคคลในพระศาสนจักร

วรรค 2 อธิการสามเณราลัย เป็นผู้ทำการแทนในทุกเรื่อง เว้นไว้แต่ว่า ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นในบางเรื่อง

มาตรา 239 วรรค 1 สามเณราลัยทุกแห่ง ต้องมีอธิการปกครองดูแลหากจำเป็นก็ให้มีรองอธิการและเจ้าหน้าที่ฝ่ายการเงิน ยิ่งกว่านั้นหากสามเณรรับการศึกษาอยู่ในสามเณราลัยนั้นเองก็ให้มีอาจารย์สอนในสาขาวิชาต่างๆตามหลักสูตรที่จัดไว้ให้สอดคล้องกันอย่างเหมาะสม

วรรค 2 สามเณราลัยทุกแห่ง ต้องมีวิญญาณรักษ์อย่างน้อยหนึ่งองค์อย่างไรก็ตามสามเณรทุกคนมีอิสระที่จะเข้าพบพระสงฆ์อื่นที่พระสังฆราชได้แต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่นี้

วรรค 3 ในกฎระเบียบของ สามเณราลัย ต้องกำหนดแนวทางให้คณะผู้บริหารอื่นๆ (moderators) อาจารย์ แม้แต่สามเณรเอง (มีส่วน) ในการดูแลรับผิดชอบร่วมกับอธิการโดยเฉพาะในเรื่องที่เกี่ยวกับการปฏิบัติตามระเบียบวินัย

มาตรา 240 วรรค 1 นอกเหนือจากผู้โปรดศีลอภัยบาปประจำต้องจัดให้มีผู้โปรดศีลอภัยบาปอื่นมาให้บริการที่สามเณราลัยอย่างสม่ำเสมอด้วยยิ่งกว่านั้นสามเณรมีเสรีภาพเสมอในการไปสารภาพบาปกับพระสงฆ์ผู้ฟังแก้บาปองค์ใดก็ได้ ไม่ว่าจะอยู่ในหรือนอกสามเณราลัยโดยยังต้องรักษาไว้ซึ่งระเบียบวินัยของสามเณราลัย

วรรค 2 ในการตัดสินว่า จะให้สามเณรรับศีลบวชเป็นพระสงฆ์หรือให้ออกจากสามเณราลัยห้ามไม่ให้ขอความเห็นจากวิญญาณรักษ์หรือพระสงฆ์ผู้ฟังแก้บาปอย่างเด็ดขาด

มาตรา 241 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลจะรับเข้าสามเณราลัยใหญ่เฉพาะบุคคลที่ท่านพิจารณาแล้วว่าเหมาะสมที่จะอุทิศตนปฏิบัติหน้าที่ศาสนบริการศักดิ์สิทธิ์ตลอดไปเท่านั้นทั้งนี้โดยที่ได้พิจารณาคุณสมบัติด้านความเป็นมนุษย์ ด้านศีลธรรมด้านจิตใจและสติปัญญารวมทั้งสุขภาพกายและจิตพร้อมทั้งเจตนาที่ถูกต้องของเขา

วรรค 2 ก่อนที่จะรับเข้าสามเณราลัยใหญ่พวกเขาต้องยื่นหลักฐานรับรองการรับศีลล้างบาป และศีลกำลังพร้อมทั้งเอกสารอื่นๆ ที่ต้องการตามข้อกำหนดของแผนการฝึกอบรมเป็นพระสงฆ์

วรรค 3 เพื่อจะรับบุคคลที่ออกจากสามเณราลัยแห่งอื่นหรือสถาบันนักบวชต้องมีหลักฐานเพิ่มเติมจากผู้ใหญ่ที่เกี่ยวข้องเป็นต้นเกี่ยวกับสาเหตุของการให้ออกหรือการลาออกของพวกเขา

มาตรา 242 วรรค 1 แต่ละประเทศต้องมีแผนการฝึกอบรมการเป็นพระสงฆ์ ซึ่งกำหนดขึ้นโดยสภาพระสังฆราช ตามแนวทางของกฎเกณฑ์ที่ออกโดยอำนาจสูงสุดของพระศาสนจักรซึ่งยังต้องได้รับการรับรองจากสันตะสำนักอีกด้วยเมื่อสภาพแวดล้อมเปลี่ยนแปลงต้องปรับปรุงแผนการฝึกอบรมนี้ให้ทันสมัยโดยต้องได้รับการรับรองจากสันตะสำนักเช่นกันแผนการฝึกอบรมนี้ต้องกำหนดหลักการสำคัญต่างๆ ในการให้การอบรมในสามเณราลัยและยังต้องวางกฎเกณฑ์ทั่วไปให้สอดคล้องกับความจำเป็นด้านอภิบาลของแต่ละเขตหรือแต่ละมณฑล

วรรค 2 สามเณราลัยทุกแห่งไม่ว่าจะเป็นสามเณราลัยประจำสังฆมณฑลหรือสามเณราลัยระหว่างสังฆ-มณฑลต้องถือตามระเบียบของแบบแผนที่กล่าวไว้ในวรรค 1

มาตรา 243 ยิ่งกว่านั้นสามเณราลัยแต่ละแห่งจะต้องมีกฎของตนเองที่ได้รับการรับรองจากพระสังฆราชสังฆมณฑลหรือในกรณีที่เป็นสามเณราลัยระหว่างสังฆมณฑลก็ต้องได้รับการรับรองจากพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องทุกองค์กฎดังกล่าวนั้นต้องวางระเบียบแบบแผนการอบรมการเป็นพระสงฆ์ให้เหมาะสมกับสภาพแวดล้อมของแต่ละท้องถิ่นและในเรื่องเกี่ยวกับระเบียบวินัยที่มีผลกระทบต่อชีวิตประจำวันของสามเณรและต่อความมีระเบียบเรียบร้อยของทั้งสามเณราลัยนั้นต้องกำหนดให้ละเอียดถี่ถ้วนยิ่งขึ้น

มาตรา 244 การอบรมชีวิตฝ่ายจิตของสามเณรในสามเณราลัยต้องให้กลมกลืนกับการศึกษาด้านวิชาการของพวกเขาและต้องจัดการอบรมนี้ให้พวกเขามีจิตตารมณ์แห่งพระวรสารและมีความสนิทสัมพันธ์ ใกล้ชิดกับพระคริสตเจ้าพร้อมด้วยวุฒิภาวะแบบมนุษย์ที่เหมาะสมตามลักษณะเฉพาะของสามเณรแต่ละคน

มาตรา 245 วรรค 1 อาศัยการอบรมชีวิตฝ่ายจิตสามเณรจะกลายเป็นผู้เพียบพร้อมในอันที่จะปฏิบัติหน้าที่การอภิบาลอย่างมีประสิทธิผล และยังต้องได้รับการฝึกให้มีจิตตารมณ์แพร่ธรรมในระหว่างการฝึกอบรม เขาต้องเรียนรู้ว่าศาสนบริการที่ต้องปฏิบัติด้วยความเชื่อที่มีชีวิตและด้วยความรักเสมอนั้นจะช่วยเพิ่มพูนความศักดิ์สิทธิ์ของเขาเองพวกเขายังต้องเรียนรู้ที่จะปลูกฝังคุณธรรมเหล่านั้นซึ่งมีคุณค่าสูงส่งในความสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์เพื่อว่าพวกเขาจะสามารถบรรลุถึงการหล่อหลอมคุณค่าแบบมนุษย์และแบบเหนือธรรมชาติให้กลมกลืนเป็นหนึ่งเดียวกันอย่างเหมาะสม

วรรค 2 สามเณรต้องได้รับการฝึกอบรมเพื่อให้เป็นผู้เปี่ยมด้วยความรักต่อพระศาสนจักรของพระคริสตเจ้าพวกเขาจะได้อุทิศตนด้วยความรักถ่อมตนและเยี่ยงบุตรต่อองค์สมเด็จพระสันตะปาปาผู้สืบตำแหน่งนักบุญเปโตรพวกเขาจะได้เป็นหนึ่งเดียวกับพระสังฆราชของตนในฐานะผู้ร่วมงานที่ไว้วางใจได้ และทำงานเสมือนเพื่อนร่วมงานกับบรรดาพี่น้องโดยการเจริญชีวิตร่วมกันในสามเณราลัยและโดยการปลูกฝังความสัมพันธ์ฉันเพื่อน และฉันผู้ร่วมงานกับผู้อื่นเขาจะได้เตรียมพร้อมที่จะเป็นหนึ่งเดียวฉันพี่น้องกับคณะสงฆ์ในสังฆมณฑลซึ่งพวกเขาต้องร่วมมือในการรับใช้พระศาสนจักรด้วย

มาตรา 246 วรรค 1 การเฉลิมฉลองศีลมหา-สนิทต้องเป็นศูนย์กลางของชีวิตทั้งครบในสามเณราลัยเพื่อว่าทุกวันโดยมีส่วนร่วมในความรักของพระคริสตเจ้าเองสามเณรจะได้ตักตวงพลังฝ่ายจิตที่จำเป็นสำหรับงานแพร่ธรรมและชีวิตจิตของพวกเขาโดยเฉพาะอย่างยิ่ง จากบ่อเกิดที่มั่งคั่งที่สุดนี้

วรรค 2 พวกเขาต้องได้รับการฝึกอบรมในการเฉลิมฉลองพิธีกรรมทำวัตรซึ่งเป็นพิธีกรรมที่ศาสนบริกรของพระเจ้าภาวนาต่อพระองค์ในนามของพระศาสนจักรแทนประชากรทั้งมวลที่พวกเขาได้รับมอบหมายให้ดูแลและยิ่งกว่านั้นแทนโลกทั้งมวล

วรรค 3 สามเณรต้องได้รับการอบรมบ่มจิตใจให้มีความศรัทธาต่อพระนางมารีอาพรหมจารีรวมทั้งการสวดสายประคำด้วยการรำพึงภาวนา และการปฏิบัติกิจศรัทธาอื่นๆ เพื่อพวกเขาจะได้มีจิตตารมณ์แห่งการภาวนาและมีพลังสำหรับกระแสเรียกของตน

วรรค 4 สามเณรต้องฝึกฝนให้เคยชินกับการรับศีลอภัยบาปบ่อยๆและควรแนะนำให้สามเณรแต่ละคนมีผู้แนะนำชีวิตฝ่ายจิตที่เขาเลือกเองอย่างอิสระ และที่เขาสามารถเปิดเผยมโนธรรมของตนได้ด้วยความไว้วางใจ

วรรค 5 สามเณรต้องเข้าเงียบทุกปี

มาตรา 247 วรรค 1 สามเณรต้องได้รับการเตรียมตัวให้รักษาสถานภาพการถือโสด โดยการอบรมที่เหมาะสมและต้องเรียนรู้ที่จะเชิดชู สถานภาพนี้เหมือนพรพิเศษจากพระเป็นเจ้า

วรรค 2 พวกเขาต้องรับทราบถึงหน้าที่และภาระต่างๆ ที่เป็นของศาสนบริกรศักดิ์สิทธิ์ของพระศาสนจักรอย่างเหมาะสม โดยไม่ปิดบังความยากลำบากใดๆ ของชีวิตสงฆ์เลย

มาตรา 248 การอบรมด้านวิชาการความรู้มุ่งเพื่อให้สามเณรมีความรู้ทางศาสนาอย่างกว้างขวางและแน่นแฟ้นควบคู่ไปกับความรู้ด้านวัฒนธรรมทั่วไป ตามความต้องการของยุคสมัยและสถานที่เพื่อว่าเมื่อพวกเขามีรากฐานและหล่อเลี้ยงในความเชื่อของตนด้วยการศึกษานั้นแล้วจนว่าพวกเขาสามารถประกาศข้อคำสอนแห่งพระวรสารอย่างเหมาะสมแก่มนุษย์ในยุคสมัยของตน ในรูปแบบที่เหมาะแก่ความเข้าใจของพวกเขา

มาตรา 249 แผนการฝึกอบรมเป็นพระสงฆ์ ต้องจัดให้สามเณรมีการศึกษาอย่างดีไม่เพียงแต่ภาษาพื้นเมืองของตนเท่านั้นแต่ต้องมีความเชี่ยวชาญในภาษาลาตินอีกด้วยนอกจากนั้นพวกเขายังต้องมีความคุ้นเคยอย่างพอเพียงในภาษาต่างประเทศที่เห็นว่ามีความจำเป็นหรือมีประโยชน์สำหรับการอบรมของตนหรือเพื่อการปฏิบัติหน้าที่อภิบาล

มาตรา 250 การศึกษาปรัชญาและเทววิทยาที่มีอยู่ในสามเณราลัยนั้นสามารถศึกษาแบบต่อเนื่องหรือแบบควบคู่กัน ตามแผนการอบรมเป็นพระสงฆ์การศึกษาวิชาทั้งสองนี้ต้องใช้เวลาอย่างน้อย 6 ปีเต็ม โดยแบ่งเป็น 2ปีเต็มสำหรับการศึกษาปรัชญา และ 4 ปีเต็มสำหรับการศึกษาเทววิทยา

มาตรา 251 การให้การศึกษาอบรมวิชาปรัชญาต้องมีพื้นฐานอยู่บนปรัชญาที่เป็นมรดกตกทอดกันมา ที่ใช้ได้อยู่ตลอดเวลาและต้องคำนึงถึงการค้นคว้าทางปรัชญาแห่งยุคสมัยด้วยการศึกษาอบรมนี้ต้องมุ่งให้สามเณรมีการพัฒนาทางด้านความเป็นมนุษย์ที่สมบูรณ์ มีสติปัญญาเฉียบแหลมและช่วยเขาให้มีความพร้อมมากขึ้นที่จะศึกษาเทววิทยาต่อไป

มาตรา 252 วรรค 1 การให้การศึกษาอบรมวิชาเทววิทยาต้องมุ่งให้สอดคล้องกับข้อความเชื่อ และภายใต้การนำแห่งอำนาจสอนของพระศาสจักร (Magisterium) เพื่อสามเณรจะได้มีความเข้าใจคำสอนคาทอลิกทั้งครบอันมีพื้นฐานบนการไขแสดงของพระเป็นเจ้าเพื่อพวกเขาจะได้อาศัยความรู้นั้นหล่อเลี้ยงชีวิตฝ่ายจิตของตนและเพื่อสามารถประกาศและป้องกันคำสอนนั้นในการปฏิบัติหน้าที่ศาสนบริการของตนอย่างถูกต้อง

วรรค 2 สามเณรต้องได้รับการสอนพระคัมภีร์ด้วยความขยันหมั่นเพียรเป็นพิเศษ เพื่อให้พวกเขาเห็นภาพรวมของพระคัมภีร์ทั้งหมด

วรรค 3 ให้มีการสอนวิชาเทววิทยาด้านความเชื่อ ซึ่งต้องมีรากฐานบนพระวาจาของพระเป็นเจ้าที่บันทึกไว้ ร่วมกับประเพณีศักดิ์สิทธิ์เสมอในการสอนนี้ สามเณรจะได้เรียนรู้เข้าใจอย่างลึกซึ้งยิ่งขึ้นถึงรหัสธรรมแห่งความรอด โดยมีนักบุญโทมัสเป็นปรมาจารย์พิเศษเช่นเดียวกันให้มีการสอนวิชาเทววิทยาด้านจริยธรรมและด้านอภิบาลวิชากฎหมายพระศาสนจักร พิธีกรรมประวัติศาสตร์พระศาสนจักรรวมทั้งวิชาเสริม และวิชาพิเศษอื่นๆการสอนวิชาต่างๆ เหล่านี้ให้เป็นไปตามข้อกำหนดของแบบแผนการอบรมเป็นพระสงฆ์

มาตรา 254 ต้องสอนสามเณรให้สามารถวิเคราะห์ปัญหาต่างๆโดยการค้นคว้าที่เหมาะสมด้วยตนเอง ตามหลักวิชาการดังนั้นให้มีการฝึกเขียนรายงานภายใต้การแนะนำของอาจารย์เพื่อให้สามเณรได้เรียนรู้ที่จะศึกษาด้วยความพยายามของตนเองภาย

มาตรา 255 แม้ว่าการอบรมทั้งหมดของสามเณรในสามเณราลัยมีจุดประสงค์เพื่อการอภิบาลก็ตามยังต้องมีการฝึกฝนการอภิบาลจริงๆเพื่อให้สามเณรเรียนรู้หลักการและมีความชำนาญที่เกี่ยวข้องกับหน้าที่สอนหน้าที่ทำให้ศักดิ์สิทธิ์และหน้าที่ปกครองประชากรของพระเจ้าโดยคำนึงถึงความจำเป็นของสถานที่และเวลาด้วย

มาตรา 256 วรรค 1 สามเณรต้องได้รับการสอนอย่างเอาใจใส่ในเรื่องที่เกี่ยวข้องเป็นพิเศษกับหน้าที่ศักดิ์สิทธิ์ เป็นต้น การสอนคำสอน การเทศน์การประกอบพิธีบูชาศักดิ์สิทธิ์โดยเฉพาะอย่างยิ่งการประกอบพิธีศีลศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ การสร้างความสัมพันธ์กับผู้คน แม้ผู้ที่ไม่ใช่คาทอลิกหรือผู้ไม่มีความเชื่อการบริหารสังฆตำบล (วัด) และการปฏิบัติหน้าที่อื่นๆ ทั้งหมด

วรรค 2 ต้องสอนให้สามเณรรู้ถึงความต้องการของพระศาสนจักรสากลเพื่อให้พวกเขามีความสนใจในเรื่องการส่งเสริมกระแสเรียกเรื่องปัญหางานธรรมทูต ปัญหาศาสนสัมพันธ์ และปัญหาเร่งด่วนอื่นๆ รวมทั้งปัญหาสังคมด้วย

มาตรา 257 วรรค 1 การอบรมสามเณรต้องเตรียมให้พวกเขามีความสนใจไม่เพียงแต่พระศาสนจักรเฉพาะที่ตนสังกัดรับใช้อยู่ แต่ยังต้องสนใจพระศาสนจักรสากลด้วย ดังนั้นพวกเขาต้องแสดงให้เห็นว่าตนพร้อมที่จะอุทิศตัวเองให้แก่พระศาสนจักรเฉพาะแห่งอื่นๆ ที่มีความต้องการที่จำเป็นอย่างยิ่งยวด

วรรค 2 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเอาใจใส่ให้สมณะที่ตั้งใจย้ายจากพระศาสนจักรเฉพาะของตน ไปยังพระศาสนจักรเฉพาะในเขตอื่นให้มีการเตรียมตัวอย่างเหมาะสมที่จะปฏิบัติหน้าที่ศาสนบริการที่นั่นกล่าวคือ ให้เขาเรียนรู้ภาษาถิ่น และให้เข้าใจกฎระเบียบ สภาพสังคมขนบธรรมเนียม และประเพณีของท้องถิ่นนั้น

มาตรา 258 เพื่อให้สามเณรสามารถเรียนรู้ศิลปะการแพร่ธรรมโดยทางปฏิบัติระหว่างการศึกษาเล่าเรียนด้วยและโดยเฉพาะอย่างยิ่งระหว่างปิดภาคเรียนต้องให้เขาเริ่มปฏิบัติงานอภิบาลด้วยวิธีการปฏิบัติที่เหมาะสม ซึ่งผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจเป็นผู้ตัดสินกำหนด และปรับให้เหมาะสมกับวัยของสามเณร และกับสภาพท้องถิ่นและต้องอยู่ภายใต้การดูแลของพระสงฆ์ผู้ชำนาญเสมอ

มาตรา 259 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลหรือในกรณีที่เป็นสามเณราลัยระหว่างสังฆมณฑลบรรดาพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องเป็นผู้มีอำนาจในการตัดสินเกี่ยวกับเรื่องการปกครอง และการบริหารสามเณราลัยดังกล่าวข้างต้น

วรรค 2 พระสังฆราชสังฆมณฑล หรือในกรณีที่เป็นสามเณราลัยระหว่างสังฆมณฑลบรรดาพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องต้องออกเยี่ยมสามเณราลัยบ่อยๆด้วยตนเอง ต้องเฝ้าดูแลเรื่องการอบรมสามเณรและการสอนวิชาปรัชญาและเทววิทยาที่มีอยู่ในสามเณราลัยนอกจากนั้นยังต้องรับทราบเกี่ยวกับกระแสเรียกลักษณะนิสัยความศรัทธาและความก้าวหน้าของบรรดาสามเณร เฉพาะอย่างยิ่งเพื่อพิจารณาในการประกอบศีลบรรพชาให้

มาตรา 260 ในการปฏิบัติหน้าที่ของตนทุกคนต้องเชื่อฟังอธิการผู้มีหน้าที่รับผิดชอบดูแลการบริหารแต่ละวันในสามเณราลัย ตามกฎเกณฑ์ของแบบแผนการอบรมเป็นพระสงฆ์ และของการปกครองสามเณราลัย

มาตรา 261 วรรค 1 อธิการของสามเณราลัยและบรรดาผู้ดูแล (Moderator) รวมทั้งคณาจารย์ผู้อยู่ใต้อำนาจของอธิการต้องสอดส่องดูแลตามหน้าที่ของตนให้สามเณรปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของแผนการอบรมเป็นพระสงฆ์ และตามข้อกำหนดของการปกครองสามเณราลัยอย่างเคร่ง-ครัด

วรรค 2 อธิการของสามเณราลัย และดูแลฝ่ายการศึกษาต้องเอาใจใส่ให้คณาจารย์ปฏิบัติหน้าที่ของตนอย่างดีตามข้อกำหนดของแบบแผนการอบรมเป็นพระสงฆ์และของการปกครองสามเณราลัย

มาตรา 262 สามเณราลัยไม่อยู่ใต้การปกครองของสังฆตำบล (วัด) อธิการของสาม-เณราลัยหรือผู้แทนของเขาต้องปฏิบัติหน้าที่เจ้าอาวาสสำหรับทุกคนที่อาศัยอยู่ในสามเณราลัย ยกเว้น เกี่ยวกับเรื่องการแต่งงานและเกี่ยวกับข้อกำหนดของมาตรา 985

มาตรา 263 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเอาใจใส่จัดหาทุนเพื่อการก่อสร้างและการทำนุบำรุงสามเณราลัยทุนสนับสนุนสามเณร ค่าตอบแทนของคณาจารย์ และความจำเป็นอื่นๆ ของสามเณราลัยถ้าเป็นสามเณราลัยระหว่างสังฆมณฑล บรรดาพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องต้องทำข้อตกลงร่วมกันในการจัดหาทุน เพื่อค่าใช้จ่ายต่างๆ เหล่านั้น

มาตรา 264 วรรค 1 นอกเหนือจากรายได้จากการเก็บเงิน ตามที่ระบุไว้ในมาตรา 1266 พระสังฆราชสามารถเก็บภาษีภายในสังฆมณฑล เพื่อจัดสรรสำหรับความจำเป็นต่างๆ ของสามเณราลัย

วรรค 2 นิติบุคคลฝ่ายพระศาสนจักรทั้งหลายรวมทั้งที่เป็นส่วนบุคคลที่ตั้งอยู่ในเขตสังฆมณฑลต้องเสียภาษีนี้สำหรับสามเณราลัย เว้นไว้แต่ว่าเป็นนิติบุคคลที่เลี้ยงตัวเองจากการบริจาคเท่านั้นหรือนิติบุคคลที่ประกอบด้วยนักศึกษาหรือคณาจารย์เพื่อส่งเสริมประโยชน์ส่วนรวมของพระศาสนจักรภาษีในลักษณะนี้ต้องเป็นแบบทั่วไปและให้คิดตามสัดส่วนกับรายได้ของผู้เสียภาษี และให้กำหนดตามความจำเป็นของสามเณราลัย

หมวด 2 การลงทะเบียนหรือการเข้าสังกัดของสมณะ

มาตรา 265 สมณะทุกคนต้องเข้าสังกัดอยู่ในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งใดแห่งหนึ่งหรือสังฆองค์กร (Personal prelature) เฉพาะบุคคลหรือสังกัดในสถาบันชีวิตที่ถวายแล้วหรือคณะที่ได้รับอำนาจหน้าที่ที่จะรับเข้าสังกัดได้ทั้งนี้ไม่อนุญาตให้มีสมณะไร้สังกัดหรือเร่ร่อนเลย

มาตรา 266 วรรค 1 บุคคลใดบุคคลหนึ่งเป็นสมณะ โดยการรับศีลบวชขั้นสังฆานุกร และเข้าสังกัดในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่น หรือสังฆองค์กรเฉพาะบุคคลซึ่งเขาได้รับการบวชมาเพื่อรับใช้

วรรค 2 สมาชิกที่ปฏิญาณตนตลอดชีพของสถาบันนักพรตหรือที่เข้าร่วมชีวิตในคณะชีวิตแพร่ธรรมที่เป็นสมณะอย่างเด็ดขาดแล้วได้รับเข้าสังกัดในสถาบันหรือคณะ ในฐานะสมณะโดยการรับศีลบวชขั้นสังฆานุกรเว้นแต่ในกรณีของคณะที่มีธรรมนูญกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

วรรค 3 สมาชิกของสถาบันฆราวาสเข้าสังกัดในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นซึ่งเขาได้รับการบวชมาเพื่อรับใช้ โดยการรับศีลบวชเป็นสังฆานุกรเว้นไว้แต่ว่าเขาเข้าสังกัดในสถาบันนั้นเอง โดยการอนุญาตพิเศษจากสันตะสำนัก

มาตรา 267 วรรค 1 เพื่อให้สมณะที่มีสังกัดอยู่แล้วโอนสังกัดเข้าในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งอื่นอย่างถูกต้องสมณะผู้นั้นต้องได้รับหนังสือการย้ายสังกัดจากพระสังฆราชประจำสังฆมณฑลซึ่งมีลายมือชื่อของท่าน ในทำนองเดียวกันสมณะผู้นั้นจะต้องได้รับหนังสือรับสังกัดจากพระสังฆราชประจำสังฆมณฑลของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่ตนปรารถนาจะเข้าสังกัดซึ่งมีลายมือชื่อของท่านไว้ด้วย

วรรค 2 การย้ายสังกัดที่ได้รับอนุญาตดังกล่าวแล้ว จะยังไม่มีผลใดๆ จนกว่าจะได้รับการเข้าสังกัดในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งอื่นก่อน

มาตรา 268 วรรค 1 สมณะที่ได้ย้ายออกจากพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นของตนไปยังพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งอื่นโดยชอบด้วยกฎหมาย หลังจาก 5 ปีผ่านไปให้ถือว่าเขาเข้าสังกัดในพระศาสนจักรที่ย้ายไปอยู่โดยตัวกฎหมายเองถ้าผู้นั้นแสดงเจตจำนงเป็นลายลักษณ์อักษรทั้งต่อพระสังฆราชสังฆมณฑลของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่ย้ายเข้าไป และต่อพระสังฆราชสังฆมณฑลของตนขอแต่ว่าทั้งสองท่านมิได้คัดค้านเป็นลายลักษณ์อักษรภายในเวลา 4 เดือนนับจากที่ได้รับหนังสือแสดงเจตจำนงนั้น

วรรค 2 สมณะที่เข้าสังกัดในสถาบันหรือคณะตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 266 วรรค 2 ให้ถือว่าพ้นจากสังกัดในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นของตนโดยการรับเข้าอยู่ในสถาบันชีวิตที่ถวายแล้ว หรือคณะชีวิตแพร่ธรรมอย่างถาวรและเด็ดขาด

มาตรา 269 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องไม่อนุญาตให้สมณะผู้หนึ่งผู้ใดเข้าสังกัด เว้นแต่

1. ความจำเป็นหรือประโยชน์ของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นของท่านเรียกร้องโดยคำนึงถึงข้อกำหนดของกฎหมายเกี่ยวกับการครองชีพที่เหมาะสมของสมณะ

2. ท่านต้องแน่ใจจากเอกสารที่ถูกต้องว่าสมณะผู้นั้นได้รับการอนุญาตให้ออกจากสังกัดเดิมและนอกนั้นพระสังฆราชสังฆมณฑลที่สมณะผู้นั้นออกจากสังกัดต้องมีหนังสือรับรองที่พึงมีจากเกี่ยวกับการดำเนินชีวิตความประพฤติและการศึกษาของสมณะผู้นั้นทั้งนี้ถ้าจำเป็นให้ทำเป็นความลับ

3.  สมณะผู้นั้นต้องแจ้งเป็นลายลักษณ์อักษรต่อพระสังฆราชสังฆมณฑลองค์เดียวกันนั้นว่าตนมีความประสงค์จะอุทิศตนรับใช้พระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งใหม่ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 270 การย้ายสังกัดสามารถอนุญาตได้เมื่อมีเหตุอันชอบเท่านั้น เช่นประโยชน์ของพระศาสนจักร หรือความดีของสมณะนั่นเอง อย่างไรก็ตาม การย้ายสังกัดนี้ปฏิเสธไม่ได้ เว้นแต่มีเหตุอันหนักกระนั้นก็ดีสมณะที่คิดว่าตนไม่ได้รับความเป็นธรรมและได้พบพระสังฆราชที่รับตนแล้ว อาจทำการร้องเรียนคัดค้านคำตัดสินได้

มาตรา 271 วรรค 1 นอกเหนือจากกรณีความจำเป็นจริงๆของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นของตนพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องไม่ปฏิเสธการอนุญาตให้สมณะย้ายไปยังถิ่นอื่นที่ขาดแคลนสมณะอย่างหนัก เพื่อปฏิบัติศาสนบริการที่นั่นเมื่อท่านเห็นว่าสมณะเหล่านั้นเตรียมพร้อมแล้ว และวินิจฉัยเห็นว่าเหมาะสมจะทำหน้าที่ได้ อย่างไรก็ดีท่านยังต้องเอาใจใส่ให้สิทธิ และหน้าที่ของสมณะเหล่านั้นได้รับการกำหนดโดยมีข้อตกลงเป็นลายลักษณ์อักษรกับพระสังฆราชสังฆมณฑลของท้องที่ที่สมณะเหล่านั้นประสงค์จะไป

วรรค 2 พระสังฆราชสังฆมณฑลสามารถอนุญาตให้สมณะของตนไปปฏิบัติหน้าที่ในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งอื่นในระยะเวลาที่กำหนด ซึ่งสามารถต่ออายุใหม่ได้อีกหลายครั้งแต่ให้ถือว่าสมณะดังกล่าวยังคงสังกัดพระ ศาสนจักรเฉพาะถิ่นของตน และเมื่อสมณะผู้นั้นกลับมาปฏิบัติหน้าที่ในสังฆมณฑลเดิมก็มีสิทธิทั้งหมดที่พึงมี ถ้าหากได้ปฏิบัติศาสนบริการในสังกัดของตน

วรรค 3 สมณะที่ได้ย้ายไปในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งอื่นอย่างถูกต้องทั้งที่ยังอยู่ในสังกัดเดิมของตนหากมีเหตุผลสมควรพระสังฆราชของตนสามารถเรียกกลับได้ทั้งนี้ให้รักษาไว้ซึ่งข้อตกลงที่ได้กระทำกับพระสังฆราชอีกฝ่ายหนึ่งและรักษาไว้ซึ่งความชอบธรรมอันควรจะเป็นด้วย ภายใต้เงื่อนไขเดียวกันพระสังฆราชสังฆมณฑลของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งอื่นหากมีเหตุผลสมควรก็สามารถปฏิเสธมีให้สมณะคงอยู่ในเขตของท่านต่อไป

มาตรา 272 ผู้รักษาการสังฆมณฑลไม่สามารถให้มีการย้ายสังกัดการเข้าสังกัดหรือการอนุญาตไปปฏิบัติงานในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแห่งอื่นเว้นแต่ว่า ตำแหน่งพระสังฆราชว่างลงครบ 1 ปีและได้รับการยินยอมจากคณะที่ปรึกษา

หมวด 3 หน้าที่ และสิทธิของสมณะ

มาตรา 273 สมณะมีพันธะหน้าที่พิเศษที่จะต้องแสดงความเคารพ และความนบนอบต่อสมเด็จพระสันตะปาปาและผู้ปกครองของตน

มาตรา 274 วรรค 1 สมณะเท่านั้นสามารถรับตำแหน่งหน้าที่ ที่จำเป็นต้องมีอำนาจศีลบรรพชาหรืออำนาจปกครองทางพระศาสนจักรในการปฏิบัติ

รรค 2 สมณะจำเป็นต้องรับและปฏิบัติหน้าที่อย่างสัตย์ซื่อ ซึ่งผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจมอบให้ เว้นไว้แต่ว่ามีเหตุผลจากอุปสรรคอันชอบธรรม

มาตรา 275 วรรค 1 เนื่องจากสมณะทั้งหมดทำงานด้วยจุดประสงค์เดียวกันคือการสร้างพระกายพระคริสต์สมณะจึงต้องเป็นหนึ่งเดียวกันระหว่างพวกเขาด้วยสายสัมพันธ์แห่งความเป็นพี่น้องและการภาวนาและต้องพยายามมีความร่วมมือระหว่างกันตามข้อกำหนดของกฎหมายเฉพาะ

วรรค 2 สมณะต้องรับรู้และสนับสนุนพันธกิจซึ่งฆราวาสปฏิบัติตามบทบาทของตนในพระศาสนจักร และในโลก

มาตรา 276 วรรค 1 ในการดำเนินชีวิตนั้นสมณะมีพันธะให้บรรลุความศักดิ์สิทธิ์เป็นพิเศษเนื่องจากได้ถวายตัวแด่พระเป็นเจ้าในอีกฐานะหนึ่งด้วยการรับศีลบรรพชาเพื่อเป็นผู้แจกจ่ายธรรมล้ำลึกของพระเป็นเจ้า ในการรับใช้ประชากรของพระองค์

วรรค 2 เพื่อสมณะจะสามารถบรรลุความครบครันนี้

1.   ก่อนอื่นหมด สมณะจะต้องปฏิบัติหน้าที่ในงานอภิบาลอย่างสัตย์ซื่อและอย่างไม่รู้จักเหน็ดเหนื่อย

2.   สมณะจะต้องหล่อเลี้ยงชีวิตจิตของตนด้วยพระคัมภีร์และศีลมหาสนิทควบคู่กันไปดังนั้นจึงเชิญชวนพระสงฆ์อย่างแข็งขันให้ถวายบูชามิสซาเป็นประจำทุกวันและเชิญชวนสังฆานุกรอย่างแข็งขันให้มีส่วนร่วมในการถวายบูชานี้ทุกวันเช่นกัน

3.   พระสงฆ์รวมทั้งสังฆานุกรที่ปรารถนาจะบวชเป็นพระสงฆ์ด้วยมีพันธะหน้าที่ต้องทำวัตรเป็นประจำทุกวันหนังสือพิธีกรรมเฉพาะและได้รับการรับรองแล้ว ส่วนสังฆานุกรถาวรต้องทำวัตรเฉพาะในส่วนที่สภาพระสังฆราชกำหนด

4.   สมณะมีข้อผูกมัดต้องเข้าเงียบตามข้อกำหนดของกฎหมายเฉพาะ

5.   ต้องกระตุ้นเตือนสมณะให้อุทิศเวลาแก่การรำพึงภาวนาอย่างสม่ำ-เสมอการรับศีลอภัยบาปบ่อยๆการมีความศรัทธาภักดีอย่างพิเศษต่อพรหมจารีพระชนนีของพระเจ้าและการใช้วิธีการอื่นๆ ทั้งที่เป็นแบบธรรมดาและแบบเฉพาะเพื่อไปสู่ความศักดิ์สิทธิ์

มาตรา 277 วรรค 1 สมณะจำต้องรักษาความบริสุทธิ์อย่างสมบูรณ์และตลอดไปเพราะเห็นแก่พระอาณาจักรสวรรค์ และดังนั้นสมณะจำต้องรักษาความเป็นโสดซึ่งเป็นพระคุณพิเศษของพระเป็นเจ้า อาศัยพระคุณนี้ศาสนบริกรทั้งหลายสามารถชิดสนิทได้ง่ายขึ้นกับองค์พระคริสตเจ้าด้วยหัวใจที่ไม่แบ่งแยก และสามารถอุทิศตนอย่างเป็นอิสระมากขึ้นเพื่อรับใช้พระเจ้าและมนุษยชาติ

วรรค 2 สมณะต้องประพฤติตนด้วยความสุขุมรอบคอบอันควรมีในการสมาคมกับบุคคลซึ่งการติดต่อสัมพันธ์อาจนำมาซึ่งอันตรายแก่พันธะหน้าที่ในการรักษาความบริสุทธิ์ หรืออาจเป็นเหตุแห่งการสะดุดแก่สัตบุรุษ

วรรค 3 เป็นอำนาจหน้าที่ของพระสังฆราชสังฆมณฑลที่จะออกกฎระเบียบในเรื่องนี้ให้เจาะจงมากขึ้น และที่จะวินิจฉัยตัดสินในกรณีเฉพาะเกี่ยวกับการปฏิบัติตามข้อผูกมัดนี้

มาตรา 278 วรรค 1 สมณะที่ไม่เป็นนักพรตมีสิทธิสมาคมกับผู้อื่นโดยมีจุดประสงค์ เพื่อบรรลุเป้าหมายที่เหมาะสมกับสถานภาพสมณะ

วรรค 2 สมณะที่ไม่เป็นนักพรตต้องให้ความสำคัญอย่างมาก เป็นต้นแก่สมาคมเหล่านั้น ที่มีกฎระเบียบที่ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจรับรองและที่ฟูมฟักความศักดิ์สิทธิ์ในการปฏิบัติศาสนบริการโดยอาศัยแบบการเจริญชีวิตที่เหมาะสมทั้งได้รับการรับรองอย่างถูกต้อง และโดยอาศัยความร่วมมือกันฉันพี่น้อง และซึ่งส่งเสริมความเป็นหนึ่งเดียวระหว่างสมณะด้วยกันเอง และกับพระสังฆราชของตน

วรรค 3 สมณะต้องละเว้นการจัดตั้งหรือการมีส่วนร่วมในสมาคมที่มีจุดประสงค์หรือมีกิจกรรมที่เข้ากันไม่ได้กับพันธะหน้าที่เฉพาะของสถานภาพสมณะหรือที่อาจเป็นอุปสรรคต่อการปฏิบัติหน้าที่อย่างขยันขันแข็งที่ผู้ทรงอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรได้มอบหมายให้

มาตรา 279 วรรค 1 สมณะแม้ได้บวชเป็นพระสงฆ์แล้วยังต้องศึกษาวิชาศักดิ์สิทธิ์ต่อ ต้องยึดมั่นในคำสอนที่มั่นคงอันมีรากฐานในพระคัมภีร์ ที่ได้รับมอบจากคนรุ่นก่อนสืบต่อกันมาและที่พระศาสนจักรยอมรับโดยทั่วไป และที่มีบรรจุเป็นต้นในเอกสารของสภาสังคายนา และของพระสันตะปาปาพวกเขายังต้องหลีกเลี่ยงคำสอนแปลกใหม่ทางโลกและวิทยาการผิดๆ

วรรค 2 ตามข้อกำหนดของกฎหมายเฉพาะพระสงฆ์ต้องเข้าฟังการบรรยายเกี่ยวกับการอภิบาลที่ต้องจัดขึ้นหลังการบวชเป็นพระสงฆ์แล้ว บางครั้ง ตามที่ได้กำหนดไว้ในกฎหมายเฉพาะเดียวกันนี้พระสงฆ์ยังต้องเข้าร่วมฟังการบรรยายต่างๆ และเข้าร่วมประชุมหรือการอภิปรายทางเทววิทยาซึ่งจะอำนวยให้เขามีโอกาสได้รับความรู้ที่สมบูรณ์ขึ้นในวิชาศักดิ์สิทธิ์และวิธีการอภิบาล

วรรค 3 ในทำนองเดียวกัน พระสงฆ์ยังต้องแสวงหาความรู้ในวิชาการอื่นด้วยเป็นต้นในวิชาการที่มีส่วนเกี่ยวข้องกับวิชาศักดิ์สิทธิ์ต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในเมื่อความรู้นั้นจะเอื้อประโยชน์ในการปฏิบัติงานด้านอภิบาล

มาตรา 280 ขอแนะนำอย่างแข็งขัน ให้สมณะดำเนินชีวิตหมู่คณะแบบใดแบบหนึ่ง ที่ใดที่มีการปฏิบัติเช่นนี้อยู่แล้ว ให้รักษาไว้เท่าที่จะเป็นไปได้

มาตรา 281 วรรค 1 เมื่อสมณะได้อุทิศตนเพื่องานของพระศาสนจักรเขาก็สมควรได้รับค่าตอบแทนที่เหมาะสมกับสถานภาพของเขาโดยพิจารณาทั้งในด้านหน้าที่การงาน และสภาพของสถานที่และเวลาค่าตอบแทนนี้ควรเพียงพอสำหรับใช้จ่ายเพื่อความจำเป็นของชีวิตของตนเองและเป็นค่าตอบแทนอย่างยุติธรรมแก่บุคคลที่รับใช้เขา

วรรค 2 เช่นเดียวกันต้องเตรียมการไว้เพื่อให้เขาได้รับสวัสดิการทางสังคมพอที่จะตอบสนองความจำเป็นของเขาได้อย่างเหมาะสม เมื่อเจ็บป่วยทุพพลภาพหรือชรา

วรรค 3 สังฆานุกรที่แต่งงานซึ่งได้อุทิศตนเพื่องานของพระศาสนจักรเต็มเวลาสมควรได้รับค่าตอบแทนที่เพียงพอสำหรับตนเอง และครอบครัว อย่างไรก็ดีสังฆานุกรแต่งงานที่มีรายได้จากการประกอบอาชีพทางโลกทั้งที่กำลังทำอยู่หรือที่ได้ทำมาแล้วก็ให้ใช้รายได้นั้นสำหรับความต้องการส่วนตัว และครอบครัว

มาตรา 282 วรรค 1 สมณะจะต้องปลูกฝังการดำเนินชีวิตที่เรียบง่าย และให้เว้นจากทุกสิ่งที่มีกลิ่นอายของความฟุ้งเฟ้อ

วรรค 2 ทรัพย์สินที่สมณะได้มาจากการปฏิบัติหน้าที่ในพระศาสนจักรหลังจากการใช้จ่ายเพื่อเลี้ยงตัวเองและเพื่อการปฏิบัติหน้าที่ตามฐานะของตนอย่างเหมาะสมแล้วควรใช้ทรัพย์สินที่เหลือเพื่อประโยชน์ของพระศาสนจักรและงานเมตตาจิต

มาตรา 283 วรรค 1 สมณะ แม้ว่าไม่มีหน้าที่ที่ต้องอยู่ประจำถึงกระนั้นก็ต้องไม่ออกนอกสังฆมณฑลของตนเป็นระยะเวลานานเกินควรซึ่งจะต้องกำหนดไว้ในกฎหมายเฉพาะถิ่นโดยไม่ได้รับอนุญาตอย่างน้อยชนิดที่สันนิษฐานเอาจากผู้ใหญ่ของตน

วรรค 2 อย่างไรก็ดี สมณะมีสิทธิ์มีวันหยุดที่พึงมีและเพียงพอทุกปี ซึ่งต้องกำหนดในกฎหมายสากล หรือกฎหมายเฉพาะถิ่น

มาตรา 284 สมณะต้องแต่งเครื่องแบบสมณะที่สุภาพ ตามกฎเกณฑ์ที่สภาพระสังฆราชได้กำหนด และตามประเพณีอันชอบของท้องถิ่น

มาตรา 285 วรรค 1 สมณะต้องละเว้นอย่างสิ้นเชิงจากทุกสิ่งที่ทำให้เสื่อมเกียรติแก่สถานภาพของตนตามข้อกำหนดของกฎหมายเฉพาะถิ่น

วรรค 2 สมณะจะต้องหลีกเลี่ยงสิ่งที่ผิดแปลกไปจากสถานภาพของตน แม้จะไม่ทำให้เกิดความเสื่อมเสีย

วรรค 3 ห้ามสมณะรับตำแหน่งหน้าที่สาธารณะ ซึ่งทำให้มีส่วนในการใช้อำนาจฝ่ายบ้านเมือง

วรรค 3 ห้ามสมณะรับตำแหน่งหน้าที่สาธารณะ ซึ่งทำให้มีส่วนในการใช้อำนาจฝ่ายบ้านเมือง

วรรค 4 หากไม่ได้รับอนุญาตจากผู้ใหญ่ของตนห้ามสมณะรับเป็นผู้จัดการทรัพย์สินซึ่งเป็นของฆราวาสหรือห้ามรับตำแหน่งหน้าที่ทางโลกซึ่งจะต้องรายงานความรับผิดชอบ ห้ามเป็นผู้ค้ำประกันแม้ด้วยทรัพย์สินของตนเองโดยมิได้ปรึกษาผู้ใหญ่ของตน ในทำนองเดียวกันสมณะต้องไม่ลงนามในตั๋วสัญญาใช้เงินที่มีข้อผูกมัดการชำระเงินที่ไม่มีเหตุผลที่แน่ชัด

มาตรา 286 ห้ามสมณะประกอบธุรกิจ หรือการค้าด้วยตัวเองหรือโดยคนอื่นเพื่อผลประโยชน์ส่วนตัวหรือของผู้อื่นเว้นไว้แต่ว่าจะได้รับอนุญาตจากผู้ทรงอำนาจอันชอบธรรมฝ่ายพระศาสนจักร

มาตรา 287 วรรค 1 สมณะจะต้องส่งเสริม อย่างมากที่สุดเสมอซึ่งสันติ และความปรองดองกันอันตั้งอยู่บนรากฐานของความยุติธรรมที่จะต้องรักษาไว้ท่ามกลางมวลมนุษย์

วรรค 2 สมณะต้องไม่มีส่วนอย่างมีบทบาทในพรรคการเมือง และในการบริหารสหภาพแรงงาน เว้นไว้แต่ว่าเป็นการจำเป็นเพื่อป้องกันสิทธิของพระศาสนจักรหรือเพื่อส่งเสริมผลประโยชน์ส่วนรวมตามวิจารณญาณของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักร

มาตรา 288 สังฆานุกรถาวร ไม่จำเป็นต้องถือตามข้อกำหนดของมาตรา 284, 185 วรรค 3และ4, 286, 287 วรรค 2 เว้นไว้แต่ว่ากฎหมายเฉพาะถิ่นกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

มาตรา 289 วรรค 1 เนื่องจากว่า การรับราชการทหารไม่ค่อยเหมาะกับสถานภาพสมณะบรรดาสมณะและผู้สมัครรับศีลบรรพชา ต้องไม่อาสาสมัครรับราชการทหารเว้นไว้แต่ได้รับอนุญาตจากผู้ใหญ่ของตน

วรรค 2 สมณะควรใช้ข้อยกเว้น ซึ่งกฎหมายหรือข้อตกลงหรือขนบธรรมเนียมเปิดโอกาสให้ไม่ต้องตำแหน่งหน้าที่ราชการฝ่ายพลเรือนที่ไม่เหมาะกับสถานภาพสมณะเว้นแต่ว่าผู้ใหญ่ของตนจะได้กำหนดเป็นอย่างอื่นในกรณีเฉพาะ

หมวด 4 การสูญเสียสถานภาพสมณะ

มาตรา 290 ศีลบรรพชาเมื่อรับอย่างถูกต้องแล้วกลับเป็นโมฆะไม่ได้เลย อย่างไรก็ตามสมณะจะสูญเสียสถานภาพสมณะได้

1.       โดยการตัดสินของศาล หรือโดยกฤษฎีกาฝ่ายบริหาร ที่ประกาศว่าการบรรพชาเป็นโมฆะ

2.       โดยการลงโทษให้ปลด-ออกอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

3.       โดยพระราชกำหนดของสันตะสำนักซึ่งสันตะสำนักจะอนุมัติให้แก่สังฆานุกรเฉพาะในกรณีที่มีเหตุผลอันหนักและแก่พระสงฆ์เฉพาะในกรณีที่มีเหตุผลอันหนักที่สุด

มาตรา 291 นอกจากกรณีที่กล่าวถึงในมาตรา 290 ข้อ 1 การสูญเสียสถานภาพสมณะนั้นไม่รวมถึงการยกเว้นข้อบังคับการถือโสดซึ่งพระสันตะปาปาผู้เดียวเท่านั้นจะอนุมัติให้ได้

มาตรา 292 สมณะที่สูญเสียสถานภาพสมณะตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายก็สูญเสียสิทธิที่ติดมากับสถานภาพสมณะนั้นด้วย และไม่ถูกผูกมัดด้วยพันธะใดๆของสถานภาพสมณะ แต่ทั้งนี้ให้คงไว้ซึ่งข้อกำหนดแห่งมาตรา 291 ห้ามใช้อำนาจศีลบรรพชา โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดแห่งมาตรา 976 และโดยปริยายก็สูญเสียตำแหน่งหน้าที่การงานทั้งหมดและอำนาจใดๆ ที่ได้รับมอบ

มาตรา 293 สมณะที่สูญเสียสถานภาพสมณะ ไม่สามารถเข้าสังกัดในกลุ่มสมณะได้อีก เว้นแต่โดยพระราชกำหนดของพระสันตะสำนัก

ลักษณะ 4 สังฆองค์กรเฉพาะบุคคล

มาตรา 294 สังฆองค์กรเฉพาะบุคคลซึ่งประกอบด้วยสงฆ์และสังฆานุกรของคณะสมณะพื้นเมืองสามารถตั้งขึ้นได้โดยสันตะสำนักหลังจากได้ปรึกษากับสภาพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องเพื่อส่งเสริมการจัดสรรพระสงฆ์อย่างเหมาะสมหรือเพื่อปฏิบัติงานอภิบาลหรืองานแพร่ธรรมเฉพาะตามความต้องการของท้องที่ต่างๆ หรือของกลุ่มทางสังคมที่แตกต่างกัน

มาตรา 295 วรรค 1 สังฆองค์กรเฉพาะบุคคลปกครองโดยกฎระเบียบซึ่งสันตะสำนักได้ตั้งขึ้น และมีสังฆนายกเป็นประมุขในฐานะเป็นผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจเฉพาะซึ่งมีสิทธิจัดตั้งสามเณราลัยระดับชาติหรือระดับนานาชาติมีสิทธิที่จะรับนักศึกษาเข้าสังกัดและให้พวกเขารับศีลบรรพชาในสังกัดงานของสังฆองค์กร

วรรค 2 สังฆนายกต้องจัดการให้ผู้ที่ได้รับเข้าสังกัดดังกล่าวได้รับการอบรมฝ่ายจิต และได้รับการช่วยเหลือในการดำรงชีพอย่างมีศักดิ์ศรี

มาตรา 296 ฆราวาสสามารถอุทิศตนเพื่องานแพร่ธรรมของสังฆองค์กรเฉพาะบุคคลโดยได้มีข้อตกลงกับ   สังฆองค์กร ส่วนวิธีของการร่วมมือในรูปองค์กรรวมทั้งหน้าที่ และสิทธิอันสำคัญที่เกี่ยวข้องให้กำหนดอย่างเหมาะสมไว้ในกฎระเบียบ

มาตรา 297 เช่นเดียวกันกฎระเบียบต้องกำหนดความสัมพันธ์ระหว่างสังฆองค์กรเฉพาะบุคคลกับผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจ ท้องถิ่น ซึ่งในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นของท่านสังฆองค์กรนั้นปฏิบัติงานอยู่ หรือปรารถนาปฏิบัติงานอภิบาล หรืองานแพร่ธรรมทั้งนี้โดยได้รับความเห็นชอบจากพระสังฆราชสังฆมณฑลก่อน

ลักษณะ 5 สมาคมคริสตชน

หมวด 1 กฎเกณฑ์ทั่วไป

มาตรา 298 วรรค 1 ในพระศาสนจักรมีสมาคมที่แตกต่างจากสถาบันชีวิตที่ถวายแล้วและคณะชีวิตแพร่ธรรม ซึ่งในสมาคมเหล่านี้คริสตชนไม่ว่าจะเป็นสมณะหรือร่วมกันที่จะฟูมฟักชีวิตให้สมบูรณ์ยิ่งขึ้นหรือส่งเสริมคารวกิจสาธารณะ และคำสอนคริสชนหรือเพื่อปฏิบัติงานแพร่ธรรมอื่นๆ เช่น การประกาศพระวรสารที่ได้เริ่มแล้วการดำเนินกิจกรรมด้านความศรัทธาหรือกิจเมตตา และเพื่อปลุกสังคมโลกให้มีจิตตารมณ์ คริสตชน

วรรค 2 คริสตชนควรสมัครเป็นสมาชิกโดยเฉพาะอย่างยิ่งในสมาคมที่ได้รับการตั้งขึ้นหรือได้รับการยกย่อง หรือได้รับการแนะนำ โดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจพระศาสนจักร

มาตรา 299 วรรค 1 คริสตชนมีสิทธิเต็มที่ในการจัดตั้งสมาคมโดยการตกลงระหว่างกันเองเพื่อจุดประสงค์ดังที่มีกล่าวไว้ในมาตรา 298 วรรค 1 โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 301 วรรค 1

วรรค 2 สมาคมประเภทนี้ แม้ว่าได้รับการยกย่อง หรือได้รับการแนะนำจากผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักร ก็ยังเรียกว่าเป็นสมาคมส่วนบุคคล

วรรค 3 ไม่มีสมาคมส่วนบุคคลใดของคริสตชนได้รับการรับรู้ในพระศาสนจักร เว้นไว้แต่ว่ากฎระเบียบของสมาคมนั้นได้รับการรับรองจากผู้ใหญ่มีอำนาจ

มาตรา 300 ห้ามสมาคมใดๆ ใช้ชื่อ “คาทอลิก” โดยมิได้รับความยินยอมจากผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 312

มาตรา 301 วรรค 1 เป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรแต่ผู้เดียวที่จะจัดตั้งสมาคมคริสตชน ซึ่งมีจุดมุ่งหมายที่จะสอนคำสอนคริสตศาสนาในนามของพระศาสนจักร หรือส่งเสริมคารวกิจสาธารณะ หรือมีจุดมุ่งหมายอื่นซึ่งการดำเนินงานไปสู่จุดหมายนั้น โดยธรรมชาติสงวนไว้สำหรับผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรผู้เดียวกัน

วรรค 2 หากผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรเห็นสมควรก็สามารถจัดตั้งสมาคมคริสตชน เพื่อบรรลุเป้าหมายอื่นๆ ทางจิตใจทั้งทางตรงหรือทางอ้อมซึ่งการริเริ่มส่วนบุคคลยังจัดการไว้ไม่เพียงพอเพื่อบรรลุเป้าหมายนั้น

วรรค 3 สมาคมคริสตชนที่ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรจัดตั้งขึ้นเรียกว่า “สมาคมสาธารณะ”

มาตรา 302 ให้เรียกสมาคมคริสตชนว่าสมาคมสมณะเมื่อสมาคมนั้นมีสมณะเป็นผู้ดำเนินการ มีการใช้อำนาจศีลบรรพชาในการบริหารและเมื่อผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจให้การรับรองว่าเป็นสมาคมสมณะ

มาตรา 303 สมาคมที่มีสมาชิกดำเนินชีวิตธรรมทูตและมุ่งสู่ความครบครันแบบคริสตชนขณะที่ดำเนินชีวิตในโลกและเจริญชีวิตตามจิตตารมณ์ของนักพรตภายใต้การปกครองดูแลที่เหนือกว่าของสถาบันเดียวกันเรียกว่าสมาคมชั้นสามหรือชื่ออื่นที่เหมาะสม

มาตรา 304 วรรค 1 สมาคมคริสตชนทุกสมาคมไม่ว่าจะเป็นสมาคมสาธารณะหรือสมาคมส่วนบุคคล ไม่ว่าจะใช้ชื่ออื่นใดก็ตามจะต้องมีกฎระเบียบที่กำหนดเป้าหมายของสมาคม หรือวัตถุประสงค์ทางสังคมที่ตั้งสำนักงานการปกครองดูแล และเงื่อนไขของสมาชิกภาพพร้อมกับกำหนดนโยบายไว้ด้วยโดยพิจารณาจำเป็นหรือผลประโยชน์ของกาลเวลาและสถานที่

วรรค 2 สมาคมต้องเลือกชื่อสมาคมให้เหมาะกับความนิยมของยุคสมัยและสถานที่ เป็นต้นเลือกให้สอดคล้องกับวัตถุประสงค์ของสมาคมเอง

มาตรา 305 วรรค 1 สมาคมคริสตชนทุกสมาคมต้องอยู่ในความดูแลของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักร ซึ่งมีหน้าที่ดูแลให้สมาคมเหล่านั้นรักษาไว้ซึ่งความเชื่อ และศีลธรรมอย่างครบถ้วน และสอดส่องมิให้มีการปฏิบัตินอกลู่นอกทางแทรกซึมในระเบียบวินัยของพระศาสนจักรดังนั้นผู้ใหญ่จึงมีสิทธิ และหน้าที่ในการออกเยี่ยมสมาคมเหล่านี้ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย และกฎระเบียบของสมาคมสมาคมดังกล่าวยังต้องอยู่ภายใต้การปกครองของอำนาจเดียวกันตามกฎเกณฑ์ในมาตราต่างๆ ต่อไปนี้

วรรค 2 สมาคมไม่ว่าประเภทใด อยู่ภายใต้ความดูแลของสันตะสำนักสมาคมของสังฆมณฑล และสมาคมอื่นๆเท่าที่ดำเนินงานอยู่ในสังฆมณฑลนั้นก็อยู่ภายใต้การดูแลของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจท้องถิ่นนั้นด้วย

มาตรา 306 เพื่อให้บุคคลใดบุคคลหนึ่งได้รับสิทธิและเอกสิทธิ์ พระคุณการุณย์และพระพรฝ่ายจิตอื่นๆ ทั้งหลายที่สมาคมได้รับมาจำเป็น และเพียงพอที่บุคคลนั้นได้เข้าเป็นสมาชิกอย่างถูกต้องตามข้อกำหนดของกฎหมายและกฎระเบียบของสมาคมนั้น และทั้งยังไม่ได้ถูกให้ออกจากสมาคมนั้นโดยชอบด้วยกฎหมาย

มาตรา 307 วรรค 1 การรับสมาชิกต้องเป็นไปตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย และกฎระเบียบของแต่ละสมาคม

วรรค 2 บุคคลเดียวกันสามารถเข้าเป็นสมาชิกในหลายสมาคมได้

วรรค 3 สมาชิกของสถาบันนักพรต สามารถเข้าเป็นสมาชิกในสมาคมต่างๆ ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายเฉพาะของสถาบันนั้นๆ โดยได้รับความยินยอมจากผู้ใหญ่ของตน

มาตรา 308 ไม่มีผู้ใดที่ได้เข้าเป็นสมาชิกอย่างถูกต้องตามกฎหมายแล้วจะถูกให้ออกจากสมาคมได้เว้นแต่มีเหตุอันชอบธรรมตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย และกฎระเบียบของสมาคม

มาตรา 309 สมาคมที่จัดตั้งขึ้นอย่างถูกต้องตามกฎหมายแล้วมีสิทธิตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย และกฎระเบียบของสมาคมที่จะออกกฎระเบียบเฉพาะเกี่ยวกับสมาคมเอง จัดการประชุมต่างๆ ตั้งบรรดาผู้ดำเนินการประชุม เจ้าหน้าที่ บุคลากรอื่นๆ และผู้จัดการทรัพย์สิน

มาตรา 310 สมาคมส่วนบุคคลที่ไม่ได้ตั้งเป็นนิติบุคคลไม่สามารถมีหน้าที่และสิทธิใดๆ เฉกเช่นนิติบุคคลอย่างไรก็ดีคริสตชนที่รวมตัวกันในสมาคมนั้นสามารถร่วมกันทำสัญญาผูกมัด และได้มาซึ่งสิทธิต่างๆและมีทรัพย์สินในฐานะเจ้าของ และผู้ครอบครองร่วมกันพวกเขาสามารถใช้สิทธิ และหน้าที่นั้น โดยผ่านทางผู้รับมอบอำนาจหรือตัวแทน

มาตรา 311 บรรดาสมาชิกของสถาบันชีวิตที่ถวายแล้วที่เป็นประธานหรือช่วยเหลือสมาคมต่างๆ ซึ่งรวมตัวกับสถาบันด้วยวิธีใดวิธีหนึ่งพึงเอาใจใส่ให้สมาคมนั้นช่วยงานแพร่ธรรมที่ดำเนินอยู่ในสังฆมณฑลเฉพาะอย่างยิ่งโดยการร่วมมือกับสมาคมอื่นๆ ซึ่งมีแนวปฏิบัติงานแพร่ธรรมร่วมกันอยู่แล้วในสังฆมณฑลภายใต้การนำของผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่น

หมวด 2 สมาคมสาธารณะของคริสตชน

มาตรา 312 วรรค 1 ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจในการก่อตั้งสมาคมสาธารณะได้แก่

1.       สันตะสำนัก มีอำนาจก่อตั้งสมาคมสากล และสมาคมระหว่างชาติ

2.       สภาพระสังฆราช มีอำนาจก่อตั้งสมาคมระดับชาติในเขตปกครองของตน กล่าวคือมีจุดหมายในการก่อตั้งเพื่อทำงานทั่วประเทศ

3.       พระสังฆราชสังฆมณฑล แต่ไม่ใช่ผู้รักษาการสังฆมณฑลมีอำนาจก่อตั้งสมาคมระดับสังฆมณฑลในเขตปกครองของตน กระนั้นก็ดียกเว้นสมาคมที่สิทธิในการก่อตั้งนั้นได้สงวนไว้ให้บุคคลอื่นโดยเอกสิทธิ์ของสันตะสำนัก

วรรค 2 การก่อตั้งสมาคมหรือสาขาสมาคมในสังฆมณฑลต้องมีการยินยอมเป็นลายลักษณ์อักษรของพระสังฆราชสังฆมณฑลแม้ว่าการก่อตั้งนี้ได้กระทำโดยสิทธิพิเศษของสันตะสำนักอย่างไรก็ดีการอนุญาตที่ได้รับจากพระสังฆราชสังฆมณฑลเพื่อตั้งบ้านสถาบันนักพรตมีผลอนุญาตให้ตั้งสมาคมที่เป็นเฉพาะของสถาบันนักพรตในบ้านเดียวกันนั้นหรือในวัดที่ติดขึ้นกับบ้านนั้น

มาตรา 313 สมาคมสาธารณะ เช่นเดียวกับสมาพันธ์ของสมาคมทางการที่ตั้งขึ้นเป็นนิติบุคคลโดยกฤษฎีกาซึ่งประกอบออกมาโดยผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรที่มีอำนาจตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 312 และดังนั้นจึงรับพันธกิจซึ่งจำเป็นต้องมีเพื่อบรรลุเป้าหมายที่สมาคมเสนอให้ตนเองทำในนามของพระศาสนจักร

มาตรา 314 กฎระเบียบของสมาคมสาธารณะใดๆ รวมทั้งการทบทวนหรือการเปลี่ยนแปลงต้องได้รับการรับรองจากผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรซึ่งมีอำนาจตั้งสมาคมตามกฎเฏณฑ์ของมาตรา 312 วรรค 1

มาตรา 315 สมาคมสาธารณะ โดยความคิดริเริ่มของตนเองสามารถเริ่มกิจกรรมที่สอดคล้องกับธรรมชาติของสมาคมและสามารถปรับกิจกรรมให้สอดคล้องกับกฎระเบียบของสมาคมแต่ต้องอยู่ภายใต้การนำที่เหนือกว่าของผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรดังที่กล่าวไว้ในมาตรา 312 วรรค 1

มาตรา 316 วรรค 1 ผู้ใดที่ปฏิเสธความเชื่อคาทอลิกอย่างเปิดเผยหรือละทิ้งความสัมพันธ์กับพระศาสนจักรหรือถูกโทษตัดขาดจากพระศาสนจักรโดยการลงโทษ หรือโดยการประกาศไม่สามารถรับเข้าเป็นสมาชิกในสมาคมสาธารณะได้อย่างถูกต้อง

วรรค 2 บรรดาผู้ได้เข้าเป็นสมาชิกอย่างถูกต้องตามกฎหมายซึ่งตกอยู่ในสภาพการณ์ที่กล่าวไว้ในวรรค 1 หลังจากได้รับการเตือนแล้ว ให้ตัดออกจากสมาคมโดยถือตามกฎระเบียบของสมาคม และคงไว้ซึ่งสิทธิร้องเรียนต่อผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรที่กล่าวไว้ในมาตรา 312 วรรค 1

มาตรา 317 วรรค 1 เว้นไว้แต่ว่ามีกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นในกฎระเบียบผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรที่กล่าวในมาตรา 312 วรรค 1 มีสิทธิที่จะรับรองบุคคลที่ได้รับเลือกจากสมาคมให้เป็นประธานของสมาคมสาธารณะ หรือแต่งตั้งผู้ที่ได้รับการเสนอชื่อหรือเลือกตั้งแต่งตั้งบุคคลตามสิทธิของตนเองผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรผู้เดียวกันนี้ สามารถแต่งตั้งจิตตาภิบาลหรือผู้ช่วยฝ่ายศาสนจักรทั้งนี้โดยรับฟังเจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่ของสมาคมก่อนเมื่อเห็นสมควร

วรรค 2 กฎเกณฑ์ที่กล่าวถึงใน วรรค 1 นั้นใช้ได้สำหรับสมาคมที่สมาชิกของสถาบันนักพรตตั้งขึ้นนอกเขตวัดหรือนอกบ้านของตน โดยอาศัยเอกสิทธิ์สันตะสำนัก อย่างไรก็ดีในสมาคมที่สมาชิกของสถาบันนักพรตตั้งขึ้นในเขตวัดหรือบ้านของตนเป็นหน้าที่ของผู้ใหญ่ของสถาบันที่จะแต่งตั้งหรือรับรองประธาน และจิตตาภิบาลตามกฎระเบียบของสถาบัน

วรรค 3 ในสมาคมที่ไม่ใช่สมาคมสมณะ ฆราวาสสามารถทำหน้าที่เป็นประธานอย่าให้จิตตาภิบาล หรือผู้ช่วยฝ่ายศาสนจักรรับหน้าที่นี้ เว้นไว้แต่ว่ากฎระเบียบกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

วรรค 4 บุคคลผู้ซึ่งทำหน้าที่บริหารในพรรคการเมืองไม่สามารถเป็นประธานในสมาคมสาธารณะของคริสตชน ซึ่งมีจุดประสงค์โดยตรงเพื่องานแพร่ธรรม

มาตรา 318 วรรค 1 ในสถานการณ์พิเศษ เมื่อมีเหตุผลอันหนักเรียกร้องผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรที่กล่าวถึงในมาตรา 312 วรรค 1 สามารถแต่งตั้งผู้ที่ไว้วางใจให้บริหารงานของสมาคมเป็นการชั่วคราวในนามของตน

วรรค 2 บุคคลที่แต่งตั้งหรือรับรองประธานสมาคมสาธารณะสามารถปลดประธานสมาคมด้วยเหตุผลอันชอบ หลังจากได้รับฟังทั้งจากประธานและเจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่ของสมาคม ตามกฎเกณฑ์ของกฎระเบียบของสมาคมอย่างไรก็ดีบุคคลที่แต่งตั้งจิตตาภิบาลก็สามารถปลดเขาได้ตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 192-195

มาตรา 319 วรรค 1 เว้นไว้แต่ว่าได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นสมาคมสาธารณะที่ตั้งขึ้นโดยชอบด้วยกฎหมายบริหารทรัพย์สินที่สมาคมครอบครองตามกฎเกณฑ์ของกฎระเบียบของสมาคมภายใต้การนำของผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรที่เหนือกว่าซึ่งกล่าวถึงในมาตรา 312 วรรค 1 ผู้ซึ่งสมาคมต้องรายงานการบริหารให้ทราบทุกปี

วรรค 2 สมาคมต้องทำรายงานอย่างสัตย์ซื่อต่อผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรผู้เดียวกันนั้นถึงการใช้จ่ายเกี่ยวกับของถวาย และทานบริจาคที่ได้รับ

มาตรา 320 วรรค 1 สมาคมที่สันตะสำนักตั้งขึ้น ยุบได้โดยพระสันตะปาปาเท่านั้น

วรรค 2 สมาคมที่สภาพระสังฆราชตั้งขึ้นยุบได้โดยสภาเดียวกันด้วยเหตุผลอันหนัก สมาคมที่พระสังฆราชสังฆมณฑลตั้งขึ้น ยุบได้โดยท่านเอง และสมาคมที่สมาชิกของสถาบันนักพรตอาศัยการอนุมัติพิเศษของสันตะสำนักตั้งขึ้นโดยความเห็นชอบของพระสังฆราชสังฆมณฑล ก็ยุบได้โดยท่านเองเช่นเดียวกัน

วรรค 3 ผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจไม่สามารถยุบสมาคมสาธารณะได้ โดยมิได้ฟังรายงานจากประธาน และเจ้าหน้าที่ชั้นผู้ใหญ่ของสมาคมเสียก่อน

หมวด 3 สมาคมส่วนบุคคลของคริสตชน

มาตรา 321 คริสตชนกำหนดทิศทาง และบริหารสมาคมส่วนบุคคลตามข้อกำหนดของระเบียบข้อบังคับของสมาคม

มาตรา 322 วรรค 1 สมาคมส่วนบุคคลของคริสตชนสามารถได้มาซึ่งความเป็นนิติบุคคลโดยกฤษฎีกาทางการของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรดังที่กล่าวไว้ในมาตรา 312

วรรค 2 ไม่มีสมาคมส่วนบุคคลใดของคริสตชนสามารถได้มาซึ่งความเป็นนิติบุคคลเว้นไว้แต่ว่าระเบียบข้อบังคับของสมาคมนั้นได้รับการรับรองจากผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรดังกล่าวไว้ในมาตรา 312 วรรค 1 อย่างไรก็ดีการรับรองระเบียบข้อบังคับนั้นไม่เปลี่ยนลักษณะส่วนบุคคลของสมาคม

มาตรา 323 วรรค 1 แม้ว่าสมาคมส่วนบุคคลของคริสตชนมีความเป็นเอกเทศตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 321สมาคมเหล่านั้นยังต้องขึ้นต่อการสอดส่องดูแลของผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรตามกฏเกณฑ์ของมาตรา 305 และเช่นเดียวกันยังต้องขึ้นต่อการปกครองของผู้ใหญ่บุคคลเดียวกันนั้น

วรรค 2 เป็นหน้าที่รับผิดชอบของผู้ใหญ่ฝ่ายพระศาสนจักรด้วยที่จะสอดส่องดูแล และเอาใจใส่มิให้การปฏิบัติงานเป็นไปคนละทิศละทาง และให้การปฏิบัติงานแพร่ธรรมมุ่งสู่ความดีส่วนรวมทั้งนี้โดยเคารพต่อความเป็นเอกเทศเฉพาะของสมาคมส่วนบุคคล

มาตรา 324 วรรค 1 สมาคมส่วนบุคคลของคริสตชน มีอิสระที่จะเลือกประธานและเจ้าหน้าที่ของตนตามกฎเกณฑ์ของกฎระเบียบข้อบังคับของสมาคม

วรรค 2 ถ้ามีความต้องการสมาคมส่วนบุคคลของคริสตชนก็สามารถเลือกผู้ให้คำปรึกษาฝ่ายจิตอย่างอิสระจากบรรดาพระสงฆ์ที่ปฏิบัติงานโดยชอบด้วยกฎหมายในสังฆมณฑล กระนั้นก็ดีพระสงฆ์นั้นยังต้องได้รับการรับรองจากผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่น

มาตรา 325 วรรค 1 สมาคมส่วนบุคคลของคริสตชนสามารถบริหารทรัพย์สินที่ครอบครองอยู่ได้อย่างเสรีตามข้อกำหนดของระเบียบข้อบังคับของสมาคมทั้งนี้โดยคงไว้ซึ่งสิทธิของผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจฝ่ายพระศาสนจักรที่จะสอดส่องดูแลให้ใช้ทรัพย์สินเหล่านั้นไปตามจุดประสงค์ของสมาคม

วรรค 2 สมาคมต้องขึ้นต่ออำนาจของผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่นตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 1301 ในเรื่องเกี่ยวกับการบริหาร และการแจกจ่ายทรัพย์สินที่ได้รับบริจาค หรือที่ได้รับมอบเพื่องานเมตตาจิต

มาตรา 326 วรรค 1 สมาคมส่วนบุคคลของคริสตชนสิ้นสภาพลงตามกฎเกณฑ์ของระเบียบข้อบังคับของสมาคม สมาคมสามารถถูกยุบได้ด้วยโดยผู้ใหญ่ผู้มีอำนาจหากกิจการของสมาคมก่อให้เกิดความเสียหายอย่างร้ายแรงต่อคำสอนหรือระเบียบวินัยของพระศาสนจักร หรือเป็นที่สะดุดแก่คริสตชน

วรรค 2 ทรัพย์สินของสมาคมที่สิ้นสภาพลงนั้นต้องจัดการให้เป็นไปตามกฎเกณฑ์ของระเบียบข้อบังคับของสมาคมทั้งนี้โดยคำนึงถึงสิทธิที่ได้มา และเจตนาของผู้ถวาย

หมวด 4 กฎเกณฑ์พิเศษสำหรับสมาคมฆราวาส

มาตรา 327 คริสตชนฆราวาสต้องให้ความสำคัญอย่างมากต่อสมาคมต่างๆที่ตั้งขึ้นเพื่อจุดประสงค์ฝ่ายจิต ดังที่กล่าวไว้ในมาตรา 298 และโดยเฉพาะอย่างยิ่งสมาคมที่มุ่งทำให้ระเบียบฝ่ายโลกมีจิตตารมณ์คริสตชนและโดยวิธีนี้ก็ส่งเสริมความเชื่อ และชีวิตให้สนิทเป็นหนึ่งเดียวอย่างแนบแน่นยิ่งขึ้น

มาตรา 328 บรรดาผู้ซึ่งเป็นประธานของสมาคมฆราวาสแม้ของบรรดาสมาคมที่ตั้งขึ้นโดยเอกสิทธิ์ของสันตะสำนักด้วยต้องเอาใจใส่ให้สมาคมของตนร่วมมือกับสมาคมคริสตชนอื่นๆ เท่าที่จะทำได้ และเต็มใจช่วยเหลืองาน คริสตชนต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งงานที่อยู่ในเขตเดียวกัน

มาตรา 329 ประธานสมาคมฆราวาสต้องเอาใจใส่ เพื่อให้สมาชิกของสมาคมได้รับการอบรมเท่าที่ควร เพื่อทำงานแพร่ธรรมที่เป็นของฆราวาสโดยเฉพาะ

ภาค 2 ธรรมนูญแห่งฐานานุกรมของพระศาสนจักร

ตอน 1 อำนาจสูงสุดของพระศาสนจักร

หมวด 1 สมเด็จพระสันตะปาปา และคณะพระสังฆราช

มาตรา 330 ตามพระประสงค์ของพระเจ้า นักบุญเปโตรและอัครสาวกอื่นๆประกอบเป็นคณะเดียวฉันใด พระสันตะปาปา ผู้สืบตำแหน่งนักบุญเปโตรและบรรดาพระสังฆราชผู้สืบตำแหน่งอัครสาวก ก็ประกอบเป็นหนึ่งเดียวกันฉันนั้น

ส่วน 1 สมเด็จพระสันตะปาปา

มาตรา 331 พระสังฆราชแห่งพระศาสนจักรกรุงโรมผู้ซึ่งได้รับมอบตำแหน่งหน้าที่ที่พระเจ้าได้มอบเป็นพิเศษแก่นักบุญเปโตรผู้เป็นอันดับแรกในบรรดาอัครสาวก และต้องถ่ายทอดตำแหน่งนี้แก่ผู้สืบตำแหน่งของท่านต่อไปท่านเป็นหัวหน้าคณะพระสังฆราช เป็นผู้แทนของพระคริสตเจ้าและเป็นนายชุมพาบาลของพระศาสนจักรสากลในโลกนี้ ด้วยเหตุนี้โดยตำแหน่งหน้าที่ของท่าน ท่านจึงมีอำนาจปกติสูงสุดเต็มเปี่ยมโดยตรงและสากลในพระศาสนจักรซึ่งท่านสามารถใช้อำนาจนี้อย่างอิสระเสมอ

มาตรา 332 วรรค 1 สมเด็จพระสันตะปาปาทรงได้รับอำนาจเต็มและสูงสุดในพระศาสนจักรโดยวิธีการเลือกตั้งอันชอบด้วยกฎหมายซึ่งท่านเองยอมรับพร้อมกับการอภิเษกเป็นพระสังฆราช ดังนั้นผู้ที่ได้รับเลือกที่มีฐานันดรพระสังฆราชอยู่แล้วก็จะได้รับอำนาจเป็นพระ-สันตะปาปาทันทีที่ผู้นั้นยอมรับผลการเลือกตั้งแต่ถ้าหากผู้ที่ได้รับเลือกยังมิได้มีฐานันดรพระสังฆราช ก็ให้ผู้นั้นรับอภิเษกเป็นพระสังฆราชในขณะนั้นเลย

วรรค 2 หากเกิดกรณีที่พระสันตะปาปาสละตำแหน่งของท่านเพื่อให้การสละตำแหน่งมีผล ต้องให้การสละตำแหน่งนั้นเป็นไปอย่างอิสระและต้องแสดงเจตจำนงนี้อย่างถูกต้องโดยไม่จำเป็นให้ผู้ใดยอมรับการสละตำแหน่งดังกล่าว

มาตรา 333 วรรค 1 พระสันตะปาปาอาศัยตำแหน่งหน้าที่ของท่านเองมีอำนาจไม่เพียงแต่ในพระศาสนจักรสากลเท่านั้นแต่ยังมีอำนาจปกติอันสูงสุดเหนือพระศาสนจักรท้องถิ่นทั้งหมด และเหนือกลุ่มของพระศาสนจักรเหล่านั้นด้วยและอำนาจสูงสุดของพระองค์ ทำให้อำนาจเฉพาะปกติ และโดยตรงซึ่งบรรดาพระสังฆราชมีในพระศาสนจักรท้องถิ่น ภายใต้การดูแลของตนมีความมั่นคง และปลอดภัย

วรรค 2 พระสันตะปาปาในการปฏิบัติหน้าที่เป็นผู้อภิบาลสูงสุดของพระศาสนจักรพระองค์ปฏิบัติหน้าที่เป็นหนึ่งเดียวเสมอกับบรรดาพระสังฆราชอื่นๆ และยิ่งกว่านั้นกับพระศาสนจักรสากลด้วย อย่างไรก็ตามพระองค์มีสิทธิกำหนดรูปแบบการใช้อำนาจนี้ไม่ว่าเป็นแบบส่วนตัวหรือเป็นแบบหมู่คณะ ทั้งนี้ตามความจำเป็นของพระศาสนจักร

วรรค 3 ไม่มีการอุทธรณ์หรือการร้องเรียน โต้แย้งคำตัดสินหรือกฤษฎีกาของพระสันตะปาปา

มาตรา 334 บรรดาพระสังฆราชพร้อมให้ความช่วยเหลือพระสันตะปาปาในการปฏิบัติหน้าที่ของพระองค์ โดยให้ความร่วมมือในรูปแบบต่างๆ หนึ่งในรูปแบบเหล่านั้นคือสมัชชาพระสังฆราช นอกนั้น บรรดาพระคาร์ดินัล รวมทั้งบุคคลอื่นและองค์กรต่างๆ ก็มีส่วนช่วยเหลือพระองค์ตามความจำเป็นของยุคสมัยบุคคลและองค์กรเหล่านี้ปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบในนาม และอำนาจของพระองค์เพื่อประโยชน์ของพระศาสนจักรทั้งมวลตามกฎเกณฑ์ที่กฎหมายบัญญัติไว้

มาตรา 335 เมื่อตำแหน่งพระสันตะปาปาว่างลงหรือเมื่อพระองค์ถูกขัดขวางมิให้ปฏิบัติหน้าที่อย่างสิ้นเชิงห้ามมีการเปลี่ยนแปลงใดๆ ในการปกครองพระ-ศาสนจักรสากลอย่างไรก็ตามให้ปฏิบัติตามกฎหมายที่ได้ตราไว้พิเศษ สำหรับสถานการณ์เหล่านี้

ส่วน 2 คณะพระสังฆราช

มาตรา 336 คณะพระสังฆราช ซึ่งมีพระสันตะปาปาเป็นประมุขและซึ่งมีบรรดาพระสังฆราชเป็นสมาชิก โดยศีลอภิเษก และโดยสายสัมพันธ์ทางฐานันดรกับผู้เป็นประมุข และกับบรรดาสมาชิกของคณะ และซึ่งในคณะนั้นคณะอัครสาวกดำรงอยู่อย่างต่อเนื่องพร้อมกับประมุขของตนและไม่เคยปราศจากประมุขเลยเป็นคณะที่มีอำนาจสูงสุด และอำนาจเต็มเหนือพระศาสนจักรสากลด้วย

มาตรา 337 วรรค 1 คณะพระสังฆราชใช้อำนาจปกครองพระศาสนจักรสากลอย่างสง่าในสังคายนาสากล

วรรค 2 คณะพระสังฆราชใช้อำนาจเดียวกันนี้โดยการปฏิบัติร่วมกันของบรรดาพระสังฆราชที่กระจายอยู่ทั่วโลกซึ่งการกระทำร่วมกันนั้น พระสันตะปาปาได้ประกาศหรือยอมรับเป็นเช่นนั้นอย่างอิสระ เพื่อว่าการกระทำนั้นมีผลเป็นการกระทำที่มีลักษณะที่เป็นคณะอย่างแท้จริง

วรรค 3 เป็นหน้าที่ของพระ-สันตะปาปาที่จะเลือกและส่งเสริมวิธีการให้คณะพระสังฆราชปฏิบัติหน้าที่เกี่ยวกับพระศาสนจักรสากลแบบเป็นคณะ ทั้งนี้ตามความจำเป็นของพระศาสนจักร

มาตรา 338 วรรค 1 พระสันตะปาปาเพียงผู้เดียวเท่านั้นที่จะเรียกประชุมสังคายนาสากลเป็นประธานโดยตัวพระองค์เองหรือโดยผู้อื่น ที่จะเลื่อนหยุดหรือเลิกการประชุม และรับรองกฤษฎีกาของการประชุมนั้น

วรรค 2 เป็นหน้าที่ของพระสันตะปาปาองค์เดียวกันนั้นที่จะกำหนดเรื่องที่จะพิจารณาในที่ประชุม และกำหนดระเบียบวาระที่ต้องปฏิบัติในการประชุมบรรดาปิตาจารย์ที่เข้าร่วมประชุมสามารถเพิ่มเติมปัญหาอื่นๆนอกเหนือจากที่พระสันตะปาปาเสนอไว้แต่ต้องได้รับการเห็นชอบจากพระสันตะปาปาองค์เดียวกัน

มาตรา 339 วรรค 1 พระสังฆราชทั้งหมด และเท่านั้นผู้เป็นสมาชิกของคณะพระสังฆราชมีสิทธิ์ และหน้าที่ที่จะมีส่วนในการเข้าประชุมสังคายนาสากลพร้อมกับสิทธิลงคะแนนเสียง

วรรค 2 ผู้มีอำนาจสูงสุดของพระศาสนจักรสามารถเชิญผู้อื่นที่มิได้เป็นพระสังฆราชเข้าร่วมประชุมสังคายนาสากลได้และกำหนดขอบเขตการมีส่วนร่วมในการประชุมของพวกเขา

มาตรา 340 หากตำแหน่งพระสันตะปาปาเกิดว่างลงระหว่างการประชุมสังคายนาการประชุมหยุดชะงักโดยตัวกฎหมายเอง จนกว่าพระสันตะปาปาองค์ใหม่มีคำสั่งให้มีการประชุมต่อหรือให้เลิกการประชุม

มาตรา 341 วรรค 1 กฤษฎีกาต่างๆ ของสังคายนาสากล ไม่มีผลบังคับเว้นไว้แต่ว่ากฤษฎีกานั้นได้รับความเห็นชอบจากพระสันตะปาปาพร้อมกับบรรดาปิตาจารย์ของสภาสังคายนา และได้รับการรับรองจากพระสันตะปาปา และมีการประกาศตามคำสั่งของพระองค์

วรรค 2 กฤษฎีกาที่ออกโดยคณะพระสังฆราชเมื่อมีการกระทำร่วมกันเป็นหมู่คณะในลักษณะอื่นที่พระสันตะปาปาเสนอหรือที่พระองค์ยอมรับอย่างอิสระเพื่อให้กฤษฎีกานั้นมีผลบังคับใช้จำเป็นต้องได้รับการรับรองและการประกาศแบบเดียวกัน

หมวด 2 สมัชชาพระสังฆราช

มาตรา 342 สมัชชาพระสังฆราชคือ กลุ่มบรรดาพระสังฆราชซึ่งได้รับเลือกจากดินแดนต่างๆ ทั่วโลก และมาชุมนุมพร้อมกันตามเวลาที่กำหนดเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์เป็นหนึ่งเดียวกันระหว่างพระสันตะปาปากับบรรดาพระสังฆราชให้แน่นแฟ้นยิ่งขึ้นเพื่อให้ความช่วยเหลือพระสันตะปาปาด้วยการให้คำแนะนำเกี่ยวกับการปกป้องและการเพิ่มพูนความเชื่อ และศีลธรรม และเพื่อรักษาและทำให้ระเบียบวินัยของพระศาสนจักรมั่นคงและนอกจากนั้นเพื่อวิเคราะห์ปัญหาที่เกี่ยวกับกิจที่พระศาสนจักรกระทำในโลก

มาตรา 343 สมัชชาพระสังฆราชมีหน้าที่ถกปัญหาตามวาระการประชุม และเสนอความคิดเห็นแต่ไม่ต้องแก้ปัญหาหรือออกกฤษฎีกาที่เกี่ยวกับปัญหาเหล่านั้นเว้นไว้แต่ว่าในบางกรณีพระสันตะปาปาได้มอบอำนาจตัดสินแก่สมัชชา และในกรณีเช่นนี้เป็นหน้าที่ของพระองค์ที่จะรับรองคำตัดสินของสมัชชา

มาตรา 344 สมัชชาพระสังฆราช อยู่ในอำนาจโดยตรงของพระสันตะปาปาซึ่งมีหน้าที่

1.       เรียกประชุมสมัชชาทุกครั้งที่พระองค์เห็นว่าเหมาะสม และระบุสถานที่ประชุมไว้ด้วย

2.       รับรองผลการเลือกตั้งสมาชิกผู้ได้รับเลือกตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายเฉพาะ ทั้งกำหนดและแต่งตั้งสมาชิกอื่นๆ

3.       กำหนดหัวข้อการประชุมก่อนการประชุมสมัชชาในเวลาที่เหมาะสมตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายเฉพาะ

4.       กำหนดระเบียบวาระการประชุม

5.       เป็นประธานการประชุมสมัชชาด้วยพระองค์เองหรือโดยผู้อื่น

6.       ปิด ย้าย หยุด และยกเลิกการประชุมสมัชชา

มาตรา 345 สมัชชาพระสังฆราชสามารถประชุมแบบสมัชชาใหญ่กล่าวคือเป็นการประชุมเพื่อพิจารณาเรื่องที่เกี่ยวกับผลประโยชน์ของพระศาสนจักรสากลโดยตรงการประชุมแบบนี้เป็นได้ทั้งแบบสามัญหรือวิสามัญสมัชชาพระสังฆราชยังสามารถประชุมแบบพิเศษกล่าวคือ เป็นการประชุมเพื่อพิจารณาเรื่องที่เกี่ยวข้องโดยตรงกับเขตใดเขตหนึ่ง หรือหลายเขตโดยเฉพาะ

มาตรา 346 วรรค 1 สมัชชาพระสังฆราชที่มาประชุมใหญ่สามัญประกอบด้วยสมาชิกซึ่งส่วนใหญ่เป็นพระสังฆราชผู้ได้รับเลือกให้เป็นผู้แทนแต่ละกลุ่มจากสภาพระสังฆราชตามข้อกำหนดของกฎหมายเฉพาะของสมัชชาสมาชิกอีกส่วนหนึ่งเป็นผู้แทนตามข้อกำหนดของกฎหมายเดียวกันอีกส่วนหนึ่งเป็นสมาชิกที่ได้รับแต่งตั้งโดยตรงจากพระสันตะปาปานอกนั้นยังมีสมาชิกที่เป็นสมาชิกของสถาบันนักพรตสมณะด้วยซึ่งได้รับเลือกตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายพิเศษฉบับเดียวกัน

วรรค 2 สมัชชาพระสังฆราชที่มาประชุมใหญ่วิสามัญเพื่อพิจารณาเรื่องที่ต้องได้รับการแก้ไขอย่างเร่งด่วน ประกอบด้วยสมาชิกซึ่งสมาชิกส่วนใหญ่เป็นพระสังฆราชที่เป็นผู้แทนโดยตำแหน่งตามข้อกำหนดของกฎหมายเฉพาะของสมัชชาตามตำแหน่งหน้าที่ที่ท่านมีสมาชิกอีกส่วนหนึ่งเป็นพระสังฆราชที่ได้รับการแต่งตั้งโดยตรงจากพระสันตะปาปานอกนั้นยังมีสมาชิกที่เป็นสมาชิกของสถาบันนักพรตสมณะที่ได้รับเลือกตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายฉบับเดียวกัน

วรรค 3 สมัชชาพระสังฆราชที่มาประชุมแบบพิเศษประกอบด้วยสมาชิกที่ได้รับเลือกเป็นพิเศษจากเขต ซึ่งสมัชชาถูกจัดขึ้นเพื่อเขตนั้นตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายเฉพาะซึ่งใช้บังคับการประชุมสมัชชาแบบนี้

มาตรา 347 วรรค 1 เมื่อพระสันตะปาปาทรงปิดประชุมสมัชชาพระสังฆราช หน้าที่ที่บรรดาพระสังฆราชและสมาชิกอื่นได้รับมอบหมายก็สิ้นสุดลงด้วย

วรรค 2 หากตำแหน่งพระ สันตะปาปาว่างลงหลังจากมีการเรียกประชุมสมัชชาพระสังฆราชหรือระหว่างที่การประชุมกำลังดำเนินอยู่ให้หยุดชะงัก โดยตัวบทกฎหมายเองเช่นเดียวกันหน้าที่ที่สมาชิกได้รับมอบหมายในการประชุมนี้ก็หยุดชะงักด้วยการหยุดชะงักนี้จะคงอยู่จนกระทั่งพระสันตะปาปาองค์ใหม่จะทรงออกกฤษฎีกาให้ยกเลิกหรือให้ดำเนินการประชุมต่อ

มาตรา 348 วรรค 1 สมัชชาพระสังฆราชมีสำนักเลขาธิการใหญ่ถาวรซึ่งมีเลขาธิการที่ได้รับการแต่งตั้งจากพระสันตะปาปา เป็นหัวหน้าเลขาธิการใหญ่นี้มีกองเลขาเป็นผู้ช่วย กองเลขานี้ประกอบด้วยบรรดาพระสังฆราชซึ่งบางองค์ได้รับเลือกจากสมัชชาพระสังฆราชเอง ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายพิเศษส่วนองค์อื่นๆ ได้รับแต่งตั้งจากพระสันตะปาปาหน้าที่ของสมาชิกทั้งหมดนี้สิ้นสุดลงเมื่อการประชุมใหญ่ครั้งใหม่เริ่มขึ้น

วรรค 2 ยิ่งกว่านั้น พระสันตะปาปายังทรงแต่งตั้งเลขานุการพิเศษท่านหนึ่งหรือหลายท่านเพื่อให้ทำหน้าที่ในการประชุมสมัชชาพระสังฆราชแต่ละครั้งพวกท่านยังปฏิบัติหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายจนกว่าจะเสร็จสิ้นการประชุมสมัชชา

หมวด 3 พระคาร์ดินัลในพระศาสนจักรโรมันคาทอลิก

มาตรา 349 พระคาร์ดินัลในพระศาสนจักร โรมันคาทอลิกประกอบขึ้นเป็นคณะพิเศษที่มีหน้าที่จัดให้มีการเลือกตั้งพระสันตะปาปา ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายพิเศษท่านยังมีหน้าที่ช่วยเหลือพระสันตะปาปาแบบเป็นคณะเมื่อได้รับเรียกมาประชุมเพื่อพิจารณาปัญหาที่มีความสำคัญมากหรือแบบแต่ละองค์ กล่าวคือ โดยการช่วยเหลือพระสันตะปาปา ในหน้าที่ต่างๆ ที่ท่านกระทำ เป็นต้นในการเอาใจใส่ดูแลพระศาสนจักรสากล

มาตรา 350 วรรค 1 คณะพระคาร์ดินัลแบ่งออกเป็น 3 ระดับคือ ระดับพระสังฆราชซึ่งได้แก่ พระคาร์ดินัลที่ พระสันตะปาปาแต่งตั้งให้มีตำแหน่งประมุขวัดรอบกรุงโรม และทั้งอัครสังฆบิดร (patriarchs) จารีตตะวันออก ซึ่งเป็นสมาชิกคณะพระคาร์ดินัลด้วยระดับพระสงฆ์ และระดับสังฆานุกร

วรรค 2 พระสันตะปาปามอบตำแหน่งหรือหน้าที่รับใช้ในกรุงโรมแก่พระคาร์ดินัลระดับสงฆ์ และระดับสังฆานุกร ตามระดับชั้นของตน

วรรค 3 อัครสังฆบิดรจารีตตะวันออกที่เป็นสมาชิก คณะพระคาร์ดินัลมีเขตปกครองสังฆบิดรของตนเป็นชื่อตำแหน่ง

วรรค 4 พระคาร์ดินัลประมุข (Decanus) มีสังฆมณฑล Ostia เป็นชื่อตำแหน่งพร้อมกับวัดอื่นที่เขามีเป็นชื่อตำแหน่งอยู่แล้ว

วรรค 5 โดยคำนึงถึงระดับและการเลื่อนตำแหน่งก่อนเป็นอันดับแรกและโดยการเลือกในที่ประชุมพระคาร์ดินัลพร้อมกับความเห็นชอบของพระสันตะปาปาพระคาร์ดินัลจากระดับสงฆ์สามารถย้ายไปยังตำแหน่งอื่นและพระคาร์ดินัลจากระดับสังฆานุกรสามารถย้ายไปตำแหน่งสังฆานุกรอื่นและหากได้อยู่ ในตำแหน่งสังฆานุกรครบ 10 ปีเต็มก็สามารถเลื่อนไปสู่ระดับสงฆ์ด้วย

วรรค 6 พระคาร์ดินัลระดับสังฆานุกรที่เลื่อนขึ้นไปยังพระคาร์ดินัลระดับสงฆ์โดยการเลือกมีอันดับที่เหนือพระคาร์ดินัลระดับสงฆ์ที่ได้รับแต่งตั้งเป็นพระคาร์ดินัลหลังจากท่าน

มาตรา 351 วรรค 1 ผู้ที่ได้รับแต่งตั้งเป็นพระคาร์ดินัลเป็นบุรุษที่พระสันตะปาปาคัดเลือกอย่างอิสระอย่างน้อยเป็นผู้อยู่ในฐานันดรสงฆ์ และโดดเด่นเป็นพิเศษด้านคำสอนด้านศีลธรรม ด้านความศรัทธา รวมทั้งมีความสุขุมรอบคอบในการทำงานผู้ที่ยังไม่เป็นพระสังฆราชต้องได้รับการอภิเษกเป็นพระสังฆราช

วรรค 2 พระคาร์ดินัลได้รับการแต่งตั้ง โดยกฤษฎีกาของพระสันตะปาปาซึ่งประกาศต่อหน้าคณะพระคาร์ดินัลเมื่อประกาศแล้วก็มีตำแหน่งหน้าที่และมีสิทธิ์ตามที่กำหนดไว้ในกฎหมาย

วรรค 3 ผู้ที่ได้รับเกียรติแต่งตั้งเป็นพระคาร์ดินัลซึ่งพระสันตะปาปาได้ประกาศให้รู้ แต่ยังสงวนนามไว้ในทรวง (in Pectore) ในขณะนั้นยังไม่มีหน้าที่และสิทธิใดๆ ของพระคาร์ดินัล อย่างไรก็ตามหลังจากที่พระสันตะปาปาได้ประกาศชื่อของท่านแล้ว ท่านก็มีหน้าที่และมีสิทธิ์ทั้งมวลแต่ท่านมีสิทธิในอันดับเกียรติพระคาร์ดินัลตั้งแต่วันที่ชื่อของท่านได้รับการสงวนไว้ในทรวง

มาตรา 352 วรรค 1 พระคาร์ดินัลประมุข (Decanus) เป็นประธานคณะพระคาร์ดินัลถ้าหากท่านมีข้อขัดขวางมิให้ปฏิบัติหน้าที่ได้ก็ให้พระคาร์ดินัลรองประมุขปฏิบัติหน้าที่แทนพระคาร์ดินัลประมุขหรือพระคาร์ดินัลรองประมุขไม่มีอำนาจปกครองใดเลยเหนือพระคาร์ดินัลอื่นแต่ให้ถือว่าท่านเป็นบุคคลอันดับหนึ่งในบรรดาผู้ที่เท่าเทียมกัน

วรรค 2 เมื่อตำแหน่งพระคาร์ดินัลประมุขว่างลงบรรดาพระคาร์ดินัลผู้มีชื่อตำแหน่งวัดรอบกรุงโรมและบุคคลเหล่านี้เท่านั้นเลือกคนหนึ่งจากกลุ่มพวกท่านเอง ให้ทำหน้าที่ประมุขคณะพระคาร์ดินัลในการเลือกตั้งนี้ให้พระคาร์ดินัลรองประมุขเป็นประธาน หากท่านอยู่หรือมิฉะนั้นให้ผู้เลือกตั้งที่อาวุโสที่สุดเป็นประธานบรรดาผู้เลือกตั้งต้องนำชื่อของผู้ได้รับเลือกเสนอต่อพระสันตะปาปาซึ่งเป็นผู้มีอำนาจรับรองผู้ที่ได้รับเลือก

วรรค 3 ต้องเลือกพระคาร์ดินัลรองประมุขด้วยวิธีการเดียวกันตามที่ระบุไว้ในวรรค 2โดยมีพระคาร์ดินัลประมุขเองเป็นประธานการเลือกตั้งเช่นเดียวกันพระสันตะปาปาเป็นผู้มีอำนาจรับรองการเลือกตั้งพระคาร์ดินัลรองประมุข

วรรค 4 พระคาร์ดินัลประมุขและรองประมุข ต้องหาภูมิลำเนาในกรุงโรม ถ้าหากยังไม่มี

มาตรา 353 วรรค 1 บรรดาพระคาร์ดินัลให้ความช่วยเหลือเป็นพิเศษในรูปแบบของกิจการที่เป็นหมู่คณะแก่นายชุมพาบาลสูงสุดของพระศาสนจักรในการประชุมสันตะวุฒิสภา (Consistory) ซึ่งพระ-สันตะปาปาเป็นผู้เรียกและเป็นประธานการประชุมสันตะวุฒิสภานี้แบ่งเป็นสามัญและวิสามัญ

วรรค 2 ผู้ที่รับเชิญเข้าประชุมสันตะวุฒิสภาสามัญคือพระคาร์ดินัลทุกองค์อย่างน้อยบรรดาพระคาร์ดินัลที่พำนักอยู่ในกรุงโรมเพื่อให้คำปรึกษาบางเรื่องสำคัญซึ่งอย่างไรก็ตามเกิดขึ้นได้ค่อนข้างบ่อยหรือเพื่อทำกิจการบางอย่างที่ต้องมีพิธีการอย่างสง่ายิ่ง

วรรค 3 ผู้ที่รับเชิญเข้าประชุมสันตะวุฒิสภาวิสามัญคือพระคาร์ดินัลทุกองค์การประชุมนี้จะมีขึ้นเมื่อพระศาสนจักรมีเรื่องจำเป็นพิเศษหรือเมื่อเห็นว่ามีเรื่องค่อนข้างสำคัญที่ต้องพิจารณา

วรรค 4 การประชุมสันตะวุฒิสภาสามัญที่มีพิธีการอย่างสง่าเท่านั้นที่สามารถทำอย่างเปิดเผย กล่าวคือ การประชุมสันตะวุฒิสภาที่นอกจากบรรดาพระคาร์ดินัลแล้วยังเชิญบรรดาสังฆนายก (prelates) ผู้แทนฝ่ายบ้านเมืองและผู้รับเชิญอื่นๆได้

มาตรา 354 บรรดาพระคาร์ดินัลที่เป็นหัวหน้าสมณะกระทรวงหรือสถาบันถาวรอื่นๆของสันตะสำนักและของรัฐวาติกัน เมื่อมีอายุครบ 75 ปีขอให้ยื่นใบลาออกจากตำแหน่งต่อพระสันตะปาปาพระองค์จะเป็นผู้ตัดสินหลังจากได้พิจารณาทุกอย่าง อย่างดีแล้ว

มาตรา 355 วรรค 1 พระคาร์ดินัลประมุข (Cardinal Dean) เป็นผู้มีอำนาจประกอบพิธีบวชเป็นสังฆราชแก่ผู้ที่ได้รับเลือกเป็นพระสันตะปาปา ถ้าหากว่าผู้นั้นยังไม่ได้รับศีลบวชเป็นสังฆราช ถ้าหากว่าพระคาร์ดินัลประมุขมีอุปสรรคไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่นี้ได้ รองประมุขมีสิทธิ์ปฏิบัติหน้าที่นี้ถ้าหากรองประมุขมีอุปสรรคไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่นี้ได้ก็ให้พระคาร์ดินัลระดับพระสังฆราชที่อาวุโสที่สุดมีสิทธิ์ปฏิบัติหน้าที่นี้วรรค 2 พระคาร์ดินัลสังฆานุกรหัวหน้าเป็นผู้ประกาศชื่อผู้ที่ได้รับเลือกเป็นพระสันตะปาปาองค์ใหม่ เช่นเดียวกันท่านเป็นผู้ทำหน้าที่แทนพระสันตะปาปามอบผ้าคลุมประจำตำแหน่ง (pallium) แก่พระสังฆราชอัครสังฆมณฑลหรือมอบผ้าคลุมนั้นแก่ผู้แทนของท่าน

มาตรา 356 พระคาร์ดินัลมีภาระหน้าที่ให้ความร่วมมือกับพระสันตะปาปาอย่างขยันขันแข็งเพราะเหตุนี้พระคาร์ดินัลที่ปฏิบัติหน้าที่ใดๆ ในสมณกระทรวงและมิได้เป็นพระสังฆราชประจำสังฆมณฑลต้องพำนักอยู่ในกรุงโรมพระคาร์ดินัลที่ทำหน้าที่ปกครองสังฆมณฑลในฐานะพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องไปยังกรุงโรมทุกครั้งที่ได้รับเรียกจากพระสันตะปาปา

มาตรา 357 วรรค 1 พระคาร์ดินัลซึ่งได้รับชื่อตำแหน่งประจำวัดชานกรุงโรมหรือในกรุงโรมเมื่อได้รับมอบแล้ว ต้องส่งเสริมสังฆมณฑล หรือวัดเหล่านั้นให้เจริญขึ้นโดยให้คำปรึกษาและอุปการะคุ้มครอง อย่างไรก็ตาม พระคาร์ดินัลดังกล่าวไม่มีอำนาจใดๆ ในการปกครองวัดเหล่านี้เลยอีกทั้งไม่สามารถเข้าแทรกแซงในกิจการใดๆ ที่เกี่ยวกับการบริหารทรัพย์สินระเบียบวินัยหรือการบริการต่างๆ ของวัด

วรรค 2 พระคาร์ดินัลที่อาศัยอยู่นอกกรุงโรม และนอกสังฆมณฑลของตนได้รับการยกเว้นจากอำนาจการปกครองของพระสังฆราชสังฆมณฑลที่ตนอาศัยอยู่ในเรื่องเกี่ยวกับตัวบุคคลของท่านเอง

มาตรา 358 บางครั้งพระสันตะปาปามอบหมายให้พระคาร์ดินัลองค์ใดองค์หนึ่งเป็นผู้แทนพระองค์ในพิธีฉลองที่สง่าหรือในกลุ่มบุคคลบางกลุ่ม ในฐานะผู้แทนจากสีข้าง (Legato a latere) นั่นคือเสมือนเป็นพระองค์เองอีกผู้หนึ่ง (alter ego) ในทำนองเดียวกัน บางครั้งพระสันตะปาปามอบหมายให้พระคาร์ดินัลองค์ใดองค์หนึ่งไปปฏิบัติภารกิจอภิบาล ในฐานะเป็นทูตพิเศษพระคาร์ดินัลดังกล่าวมีอำนาจเฉพาะในเรื่องที่ได้รับมอบหมายจากพระสันตะปาปาเท่านั้น

หมวด 4 ศูนย์สำนักงานแห่งโรม

มาตรา 360 ศูนย์สำนักงานแห่งโรม พระสันตะปาปาใช้ในการบริหารงานต่างๆของพระศาสนจักรสากลตามปกติ ศูนย์นี้บริหารงานในนามและอำนาจของพระองค์เพื่อประโยชน์ และเพื่อบริการพระศาสนจักรในที่ต่างๆศูนย์นี้ประกอบด้วยสำนักเลขาธิการรัฐ หรือสำนักเลขาธิการส่วนพระองค์สภาเพื่อกิจการบ้านเมืองของพระศาสนจักร สมณกระทรวง ศาล และสถาบันอื่นๆ ซึ่งมีโครงสร้าง และอำนาจตามที่ระบุไว้ในกฎหมายเฉพาะ

มาตรา 361 ตามประมวลกฎหมายนี้ คำว่า “สันตะสำนัก” (Apostolic See หรือ Holy See) มิได้หมายถึงพระสันตะปาปาเท่านั้น แต่ยังหมายถึงสำนักเลขาธิการรัฐสภาเพื่อกิจการบ้านเมืองของพระศาสนจักร และสถาบันอื่นๆของศูนย์สำนักงานแห่งโรม (Roman Curia) เว้นไว้แต่ว่าธรรมชาติของเรื่องหรือบริบทของคำมีความหมา

หมวด 5 ทูตของพระสันตะปาปา

มาตรา 362 พระสันตะปาปามีสิทธิโดยธรรมชาติ และไม่ขึ้นกับผู้ใดในการแต่งตั้ง และส่งทูตของพระองค์เองไปยังพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นในประเทศหรือเขตต่างๆ ทั้งไปยังรัฐ และรัฐบาลต่างๆ ด้วยเช่นเดียวกันพระองค์มีสิทธิ์ย้ายและเรียกทูตเหล่านั้นกลับโดยปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมายระหว่างประเทศที่กำหนดไว้เกี่ยวกับการส่ง และเรียกทูตที่ประจำอยู่ในรัฐต่างๆ กลับ

มาตรา 363 วรรค 1 ทูตของพระสันตะปาปาได้รับมอบให้ทำหน้าที่เป็นตัวแทนของพระองค์ในลักษณะถาวรในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่น รวมทั้งในรัฐ และรัฐบาลต่างๆ ที่พวกเขาได้รับแต่งตั้งให้ไป

วรรค 2 ผู้ที่ถูกส่งไปปฏิบัติภารกิจของพระสันตะปาปาในฐานะทูตหรือผู้สังเกตการณ์ในสมัชชาระหว่างประเทศหรือในการสัมมนา และการประชุมต่างๆ ทำหน้าที่เป็นตัวแทนของสันตะสำนักด้วย

มาตรา 364 ภารกิจหลักของสมณทูตคือการพยายามสร้างความสัมพันธ์แห่งความเป็นหนึ่งเดียวซึ่งมีอยู่ระหว่างสันตะสำนักกับพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นให้ยิ่งวันยิ่งมั่นคง และมีประสิทธิผลมากขึ้นดังนั้นสมณทูตจึงมีหน้าที่ในเขตของตนดังนี้

1.       จัดส่งข่าวสารแก่สันตะสำนักเกี่ยวกับสภาพต่างๆ ของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่น และทุกสิ่งที่เกี่ยวกับชีวิตของพระศาสนจักร และผลประโยชน์ของวิญญาณ

2.       ช่วยเหลือพระสังฆราชด้วยกิจการและคำแนะนำ โดยคงไว้ซึ่งอำนาจการบริหารงานอันชอบด้วยกฎหมายของพระสังฆราช

3.       ส่งเสริมความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับสภาพระสังฆราช ด้วยการเสนอให้ความช่วยเหลือทุกวิถีทาง

4.       ส่งหรือเสนอรายชื่อผู้ที่สมควรเป็นพระสังฆราชแก่สันตะสำนัก และพร้อมทั้งชี้แจงขบวนการเฟ้นหาผู้ที่จะรับตำแหน่งตามกฎเกณฑ์ที่สันตะสำนักกำหนดไว้

5.       พยายามสนับสนุนเรื่องที่เกี่ยวข้องกับความสงบสุข ความเจริญก้าวหน้า และการร่วมมือกันของประชาชน

6.       ร่วมมือกับพระสังฆราชในการส่งเสริมสัมพันธภาพอันเหมาะสมระหว่างพระศาสนจักรคาทอลิกกับคริสตจักรหรือชุมชนศาสนจักรอื่นๆ และกับศาสนาที่ไม่ใช่คริสตศาสนาด้วย

7.       ประสานงานกับพระสังฆราชในการปกป้องในเรื่องที่เกี่ยวกับพันธกิจของพระศาสนจักร และสันตะสำนัก ในความสัมพันธ์กับผู้นำต่างๆ ของรัฐ

8.       นอกนั้นให้ใช้อำนาจหน้าที่และปฏิบัติตามคำสั่งอื่นๆ ที่ได้รับมอบหมายจากสันตะสำนัก

มาตรา 365 วรรค 1 สมณทูต ซึ่งทำหน้าที่ทูตฝ่ายบ้านเมือง ตามกฎหมายระหว่างประเทศด้วย ยังมีหน้าที่พิเศษดังนี้

1.       ส่งเสริม และสนับสนุนความสัมพันธ์ระหว่างสันตะสำนักกับผู้มีอำนาจของรัฐ

2.       จัดการเรื่องต่างๆ ที่เกี่ยวกับความสัมพันธ์ระหว่างพระศาสนจักรกับรัฐ และให้สนใจเป็นพิเศษในการจัดร่างสนธิสัญญาและข้อตกลงอื่นๆ รวมทั้งการปฏิบัติตามข้อตกลงเหล่านั้น

วรรค 2 ในการปฏิบัติหน้าที่ต่างๆ ตามวรรค 1 เมื่อสถานการณ์เรียกร้องให้สมณทูตไม่ละเว้นที่จะปรึกษาและขอคำแนะนำจากพระสังฆราชที่ปกครองอยู่ และแจ้งให้ทราบถึงความคืบหน้าของเรื่องต่างๆ เหล่านั้นด้วย

มาตรา 366 โดยพิจารณาถึงลักษณะพิเศษของบทบาทสมณทูต

1.       สถานสมณทูตได้รับการยกเว้นจากอำนาจปกครองของผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่น (ordinary) เว้นแต่เป็นเรื่องที่เกี่ยวกับการประกอบพิธีแต่งงาน

2.       สมณทูตสามารถประกอบพิธีกรรมทางศาสนาในวัดทุกแห่งภายในเขตรับผิดชอบของตนแม้แต่งเต็มยศพระสังฆราชด้วย (Pontifical) แต่ควรแจ้งให้ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่นรู้ก่อนเท่าที่ทำได้

มาตรา 367 หน้าที่ของสมณทูตมิได้สิ้นสุด เมื่อสันตะสำนักว่างลงเว้นไว้แต่ว่าในหนังสือแต่งตั้งของพระสันตะปาปาได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่น อย่างไรก็ตามหน้าที่ของสมณทูตจะสิ้นสุดลงเมื่อได้ทำงานครบกำหนดแล้วเมื่อได้รับแจ้งให้กลับหรือเมื่อการลาออกของท่านได้รับการยอมรับจากพระสันตะปาปาแล้ว

ตอน 2 พระศาสนจักรเฉพาะถิ่น และการรวมกลุ่ม

ลักษณะ 1 พระศาสนจักรเฉพาะถิ่นและอำนาจที่บัญญัติให้

หมวด 1 พระศาสนจักรเฉพาะถิ่น

มาตา 368 พระศาสนจักรเฉพาะถิ่นซึ่งในและจากพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นนั้นประกอบขึ้นเป็นพระศาสนจักรคาทอลิกเดียวและเพียงหนึ่งเดียวเท่านั้น ก่อนอื่นประกอบด้วยสังฆมณฑล เว้นไว้แต่ว่าปรากฏชัดเป็นอย่างอื่น ที่เหมือนสังฆมณฑล ยังมีเขตสังฆองค์กร เขตอารามเขตปกครองโดยผู้แทนสันตะสำนักเขตปกครองโดยหัวหน้าจากสันตะสำนัก และเขตดูแลของสันตะสำนักซึ่งได้ตั้งขึ้นอย่างถาวร

มาตรา 369 สังฆมณฑล คือส่วนหนึ่งของประชากรของพระเป็นเจ้าที่มอบให้พระสังฆราชดูแลอภิบาลโดยมีพระสงฆ์เป็นผู้ร่วมงานเพื่อว่าประชากรของพระเจ้าโดยการยึดติดกับนายชุมพาบาลของตน และรวมเป็นหนึ่งเดียวกันโดยท่านในพระจิตอาศัยพระวรสาร และศีลมหาสนิทประกอบขึ้นเป็นพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นพระศาสนจักรหนึ่งเดียว ศักดิ์สิทธิ์สากล และสืบจากอัครสาวกอยู่ใน และดำเนินการในพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นนี้จริงๆ

มาตรา 370 เขตสังฆองค์กรหรือเขตอารามคือส่วนหนึ่งของประชากรของพระเป็นเจ้าซึ่งตั้งอยู่ภายในขอบเขตของพื้นที่หนึ่งและโดยเหตุที่มีกรณีแวดล้อมพิเศษ การดูแลเอาใจใส่มอบให้แก่สังฆนายก (prelate) หรือแก่อธิการอาราม (abbot) ซึ่งปกครองในฐานะเป็นนายชุมพาบาลเฉพาะของพื้นที่นั้นเฉกเช่นพระสังฆราชสังฆมณฑล

มาตรา 371. วรรค 1 เขตปกครองโดยผู้แทนสันตะสำนัก (apostolic vicariate) หรือเขตปกครองโดยหัวหน้าจากสันตะสำนักเป็นส่วนหนึ่งของประชากรของพระเป็นเจ้าซึ่งโดยเหตุที่มีกรณีแวดล้อมพิเศษและยังตั้งเป็นสังฆมณฑลไม่ได้ จึงมอบให้ผู้แทนสันตะสำนักหรือหัวหน้าจากสันตะสำนักเป็นผู้อภิบาลดูแล และปกครองในนามของพระสันตะปาปา

วรรค 2 เขตดูแลของสันตะสำนัก (apostolic administration) เป็นส่วนหนึ่งของประชากรของพระเป็นเจ้าซึ่งเพราะเหตุผลเฉพาะและสำคัญมากจริงๆพระสันตะปาปามิได้ตั้งให้เป็นสังฆมณฑล และมอบให้ผู้ดูแลของสันตะสำนักเป็นผู้อภิบาลดูแล ปกครอง ในนามของพระองค์

มาตรา 372 วรรค 1 ให้ถือเป็นกฎไว้ว่าส่วนหนึ่งของประชากรของพระเป็นเจ้าที่ประกอบขึ้นเป็นสังฆมณฑลหรือพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นอื่นใดก็ตาม ให้จำกัดอยู่ในเขตพื้นที่ที่แน่ชัดเพื่อให้พื้นที่นั้นครอบคลุมสัตบุรุษที่อาศัยในเขตนั้น

วรรค 2 อย่างไรก็ตามพื้นที่ใดซึ่งตามการตัดสินของผู้ทรงอำนาจสูงสุดของพระศาสนจักรหลังจากได้ฟังความเห็นของสภาพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องแล้ว เห็นว่าเป็นประโยชน์มากกว่าพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่มีความแตกต่างกันเพราะจารีตของสัตบุรุษหรือด้วยเหตุผลอื่นที่คล้ายคลึงกัน สามารถตั้งอยู่ในเขตเดียวกันได้

มาตรา 373 ผู้ทรงอำนาจสูงสุดแต่ผู้เดียวเท่านั้นมีอำนาจจัดตั้งพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นเมื่อได้ตั้งขึ้นอย่างถูกต้องตามกฎหมายแล้วพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นก็เป็นนิติบุคคลโดยตัวบทกฎหมายเอง

มาตรา 374 วรรค 1 สังฆมณฑลหรือพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นใดไม่ว่า ให้แบ่งเป็นส่วนๆ อย่างชัดเจนหรือที่เรียกว่า เขตปกครองวัด

วรรค 2 เพื่อส่งเสริมงานอภิบาลโดยการจัดกิจกรรมร่วมกันเขตปกครองวัดหลายเขตที่อยู่ใกล้กันสามารถรวมกันเป็นกลุ่มเฉพาะเช่นแขวงสังฆมณฑล

หมวด 2 พระสังฆราช

ส่วน 1 พระสังฆราชโดยทั่วไป

มาตรา 375 วรรค 1 พระสังฆราชโดยการสถาปนาของพระเจ้าเป็นผู้สืบตำแหน่งของอัครสาวกโดยอาศัยพระจิตเจ้าที่ท่านได้รับท่านได้รับการแต่งตั้งให้เป็นนายชุมพาบาลในพระศาสนจักรเพื่อเป็นผู้สอนข้อความเชื่อ เป็นสงฆ์ประกอบพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ และเป็นศาสนบริกรทำหน้าที่ปกครอง

วรรค 2 บรรดาพระสังฆราชโดยการอภิเษกเป็นพระสังฆราชเองได้รับหน้าที่ทำให้ศักดิ์สิทธิ์พร้อมกับรับหน้าที่สอน และหน้าที่ปกครองอย่างไรก็ตามโดยธรรมชาติของการเป็นพระสังฆราชเองท่านสามารถปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าวได้ก็ต่อเมื่ออยู่ในความสัมพันธ์เป็นหนึ่งเดียวทางฐานานุกรมกับประมุขและสมาชิกของคณะพระสังฆราช

มาตรา 376 พระสังฆราชที่ได้รับมอบหมายให้ปกครองสังฆมณฑลเรียกว่าพระสังฆราชสังฆมณฑล ส่วนพระสังฆราชอื่นๆ เรียกว่า พระสังฆราชกิรติศักดิ์ (titular)

มาตรา 377 วรรค 1 สันตะปาปาแต่งตั้งพระสังฆราชอย่างอิสระ หรือรับรองผู้ที่ได้รับเลือกอย่างถูกต้องตามกฎหมาย

วรรค 2 อย่างน้อยทุกๆ 3 ปี พระสังฆราชของเขตปกครองฝ่ายพระศาสนจักรหรือที่ใดที่สภาพการณ์เรียกร้องให้พระสังฆราชของสภาพระสังฆราชโดยความเห็นชอบร่วมกันและแบบลับรวบรวมรายชื่อพระสงฆ์และทั้งของสมาชิกสถาบันชีวิตที่ถวายแล้วที่มีความเหมาะสมที่จะเป็นพระสังฆราช และส่งรายชื่อนั้นไปยังสันตะสำนักพระสังฆราชแต่ละองค์ยังคงไว้ซึ่งสิทธิในการแจ้งชื่อพระสงฆ์ที่ตนเองเห็นว่าสมควรและเหมาะสมสำหรับหน้าที่พระสังฆราชไปยังสันตะสำนักเป็นการส่วนตัว

วรรค 3 เว้นไว้แต่ว่า มีการกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นอย่างถูกต้องตามกฎหมายเมื่อใดก็ตามที่ต้องมีการแต่งตั้งพระสังฆราชสังฆมณฑลหรือพระสังฆราชรองในเรื่องที่เกี่ยวกับไตรนามที่ต้องส่งให้กับสันตะสำนักเป็นความรับผิดชอบของสมณทูตที่จะสอบถามข้อเสนอของพระสังฆราชสังฆมณฑลนคร และพระสังฆราชสังฆมณฑลรองของเขตที่สังฆมณฑลที่ต้องมีพระสังฆราชองค์ใหม่สังกัดอยู่หรือร่วมสังกัด รวมทั้งข้อเสนอของประธานสภาพระสังฆราชโดยให้สอบถามเป็นรายบุคคลและให้แจ้งข้อเสนอเหล่านั้นแก่สันตะสำนักพร้อมกับความเห็นของตนยิ่งกว่านั้นให้สมณทูต รับฟังความเห็นจากคณะที่ปรึกษาพระสังฆราชบางคน และจากคณะสงฆ์ประจำอาสนวิหารแต่ถ้าเห็นว่าเหมาะสมก็ให้สอบถามความเห็นของพระสงฆ์บางองค์จากคณะสงฆ์สังฆมณฑล และนักบวชสมณะพร้อมทั้งความเห็นของฆราวาสที่มีความเฉลียวฉลาดโดดเด่น โดยถามเป็นส่วนตัวและอย่างลับ

วรรค 4 เว้นไว้แต่ว่า มีการจัดการในลักษณะอื่นที่ถูกต้องตามกฎหมายแล้วพระสังฆราชสังฆมณฑลที่พิจารณาเห็นว่าควรมีพระสังฆราชผู้ช่วยในสังฆมณฑลของตนก็ให้พระสังฆราชผู้นั้นเสนอรายชื่อพระสงฆ์ที่เหมาะสมกับตำแหน่งนั้นกว่าหมดอย่างน้อย 3 ชื่อไปยังสันตะสำนัก

วรรค 5 ตั้งแต่นี้ไป สิทธิ์และอภิสิทธิ์ในการเลือกตั้ง แต่งตั้ง เสนอหรือกำหนดชื่อพระสังฆราช ไม่ให้แก่ผู้ทรงอำนาจฝ่ายบ้านเมือง

มาตรา 378 วรรค 1 บุคคลที่เหมาะสมที่จะรับเลือกเป็นพระสังฆราช ต้องมีคุณสมบัติดังนี้

1.       ต้องโดดเด่นในด้านความเชื่อที่มั่นคง จริยธรรมอันดีงาม ความศรัทธาความร้อนรนต่อวิญญาณ ความเฉลียวฉลาด ความสุขุมรอบคอบ และคุณธรรมมนุษย์พร้อมทั้งมีความสามารถด้านอื่นๆ ที่ทำให้ผู้นั้นเหมาะสมที่จะปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าว

2.       มีชื่อเสียงดี

3.       มีอายุไม่ต่ำกว่า 35 ปี

4.       บวชเป็นพระสงฆ์มาแล้วไม่ต่ำกว่า 5 ปี

5.       สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอกหรืออย่างน้อยปริญญาโททางด้านพระคัมภีร์เทวศาสตร์หรือกฎหมายพระศาสนจักรจากสถาบันการศึกษาชั้นสูงที่ได้รับการรับรองจากสันตะสำนักหรืออย่างน้อยเป็นผู้เชี่ยวชาญจริงๆ ในวิชาเหล่านี้

วรรค 2 สันตะสำนักเป็นผู้ตัดสินชี้ขาดผู้ที่เหมาะสมจะได้รับตำแหน่ง

มาตรา 379 เว้นไว้แต่ว่า มีอุปสรรคอันชอบด้วยกฎหมายผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งให้เป็นพระสังฆราชต้องรับการอภิเษกเป็นสังฆราชภายใน 3 เดือน นับจากการรับหนังสือแต่งตั้งจากพระสันตะปาปา และอันที่จริงให้กระทำก่อนเข้ารับตำแหน่งด้วย

มาตรา 380 ก่อนเข้าครอบครองตำแหน่งอย่างถูกต้องตามกฎหมายพระศาสนจักรผู้ที่ได้รับการแต่งตั้งจะต้องประกาศยืนยันความเชื่อ และสาบานตนว่าจะซื่อสัตย์ต่อสันตะสำนัก ตามแบบที่ได้รับการรับรองจากสันตะสำนัก

ส่วน 2 พระสังฆราชสังฆมณฑล

มาตรา 381 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑล ในสังฆมณฑลที่ท่านได้รับมอบมีอำนาจปกติเฉพาะและโดยตรงทั้งหมดซึ่งจำเป็นเพื่อปฏิบัติหน้าที่อภิบาลของท่านยกเว้นบางเรื่องซึ่งกฎหมายหรือกฤษฎีกาของพระสันตะปาปาสงวนไว้สำหรับอำนาจสูงสุดของพระศาสนจักรหรือสำหรับอำนาจอื่นบางอำนาจในพระศาสนจักร

วรรค 2 เว้นไว้แต่ว่าจะปรากฎ เป็นอย่างอื่นจากธรรมชาติของเรื่องนั้นๆหรือจากข้อกำหนดของกฎหมายบุคคลที่เป็นหัวหน้ากลุ่มคริสตชนที่กล่าวไว้ในมาตรา 368 ถือว่าเทียบเท่าพระสังฆราชสังฆมณฑลตามกฎหมาย

มาตรา 382 วรรค 1 บุคคลที่ได้รับแต่งตั้งเป็นพระสังฆราชไม่สามารถปฏิบัติหน้าที่ที่ท่านได้รับมอบก่อนที่ท่านจะได้ทำการครอบครองสังฆมณฑลอย่างถูกต้องตามกฎหมายพระศาสนจักรอย่างไรก็ตามท่านสามารถปฏิบัติหน้าที่ซึ่งมีอยู่ก่อนแล้วในสังฆมณฑลในเวลาที่ท่านได้รับเลือกเป็นพระสังฆราชโดยยังคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 409  วรรค 2

วรรค 2 เว้นไว้แต่ว่า มีอุปสรรคอันชอบด้วยกฎหมายผู้ที่ได้รับตำแหน่งพระสังฆราชสังฆมณฑลถ้าหากยังไม่ได้อภิเษกเป็นพระสังฆราชต้องทำการครอบครองสังฆมณฑลอย่างถูกต้องตามกฎหมายพระศาสนจักรภายใน 4 เดือนนับแต่วันที่ได้หนังสือแต่งตั้งจากสันตะสำนักถ้าท่านได้รับอภิเษกแล้วต้องทำการครอบครองสังฆมณฑลภายใน 2 เดือนนับแต่วันที่ได้รับหนังสือแต่งตั้งดังกล่าว

วรรค 3 พระสังฆราชทำการครอบครองสังฆมณฑลอย่างถูกต้องตามกฎหมายพระศาสนจักรพร้อมกับแสดงหนังสือแต่งตั้งจากสันตะสำนักแก่คณะที่ปรึกษาด้วยตนเองหรือโดยทางผู้แทน ภายในเขตสังฆมณฑลเอง โดยมีเลขาธิการสังฆมณฑลอยู่ด้วยซึ่งเป็นผู้บันทึกเหตุการณ์ในหนังสือบันทึก (acta) หรือถ้าเป็นสังฆมณฑลที่ตั้งขึ้นใหม่พระสังฆราชทำการครอบครองพร้อมกับเมื่อท่านจัดให้มีการประกาศหนังสือแต่งตั้งต่อหน้าคณะสงฆ์ และประชาชนที่ชุมนุมอยู่ในอาสนวิหารโดยมีพระสงฆ์อาวุโสกว่าหมดที่อยู่ที่นั่นเป็นผู้บันทึกเหตุการณ์ในหนังสือบันทึก

วรรค 4 ควรอย่างยิ่งที่จะทำการครอบครองสังฆมณฑลตามกฎหมายพระศาสนจักร ระหว่างพิธีกรรมในอาสน-วิหารต่อหน้าคณะสงฆ์และประชาชน

มาตรา 383 วรรค 1 ในการปฏิบัติหน้าที่อภิบาลพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเอาใจใส่คริสตชนทุกคนที่อยู่ภายใต้การดูแลของท่านโดยไม่คำนึงถึงอายุ สภาพชีวิตหรือสัญชาติ ทั้งผู้ที่อาศัยอยู่ และผู้ที่มาอาศัยอยู่ชั่วคราวในเขตพื้นที่ของท่านท่านต้องเอาใจใส่ด้วยจิตตารมณ์อัครสาวกไปยังผู้ที่ไม่สามารถรับการอภิบาลด้วยวิธีธรรมดา เพราะสภาพชีวิตของเขา รวมทั้งผู้ที่ไม่ปฏิบัติศาสนาด้วย

วรรค 2 ถ้าหากมีสัตบุรุษจารีตอื่นในสังฆมณฑลของตนเองท่านต้องจัดให้ความช่วยเหลือแก่ความต้องการฝ่ายจิตของพวกเขาโดยอาศัยพระสงฆ์หรือเขตปกครองวัดของจารีตนั้นหรือโดยอาศัยผู้ช่วยพระสังฆราช (episcopal vicar)

วรรค 3 ให้ท่านปฏิบัติต่อพี่น้องที่ไม่มีความสัมพันธ์เต็มรูปแบบกับพระศาสนจักรคาทอลิกด้วยไมตรีจิตและด้วยความรักพร้อมทั้งส่งเสริมศาสนสัมพันธ์ตามที่พระศาสนจักรเข้าใจ

วรรค 4 พระสังฆราชต้องถือว่าท่านได้รับมอบหมายในพระเจ้าผู้ที่ยังมิได้รับศีลล้างบาป เพื่อความรักของพระคริสต์ซึ่งท่านต้องเป็นพยานถึงพระองค์ต่อหน้าทุกคนจะได้ฉายแสงแก่เขา

มาตรา 384 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเอาใจใส่พระสงฆ์เป็นพิเศษต้องฟังพวกเขาในฐานะผู้ช่วยงานและผู้ให้คำปรึกษาต้องป้องกันสิทธิของเขา และเอาใจใส่ให้เขาทำหน้าที่ที่เหมาะสมกับฐานะของตนอย่างถูกต้องพร้อมกับให้มีเครื่องมือ และการอบรมซึ่งพวกเขามีความต้องการเพื่อส่งเสริมชีวิตฝ่ายจิต และด้านสติปัญญาเช่นเดียวกันท่านต้องเอาใจใส่ให้พวกเขามีสิ่งจำเป็นต่อการยังชีพอย่างสมศักดิ์ศรี และสวัสดิการสังคมตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 385 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องส่งเสริมให้มีกระแสเรียกสำหรับศาสนบริการด้านต่างๆและกระแสเรียกสำหรับชีวิตที่ถวายแล้วให้มากที่สุดเท่าที่จะมากได้โดยเอาใจใส่เป็นพิเศษให้มีกระแสเรียกเป็นพระสงฆ์และผู้แพร่ธรรม

มาตรา 386 วรรค 1พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเสนอและอธิบายให้สัตบุรุษรู้ข้อความเชื่อที่ต้องเชื่อและต้องนำไปปฏิบัติทางจริยธรรม โดยการเทศน์สอนด้วยตนเองบ่อยๆ ท่านยังต้องเอาใจใส่ให้มีการปฏิบัติตามข้อกำหนดของกฎหมายพระศาสนจักรอย่างเคร่งครัดเกี่ยวกับศาสนบริการด้านพระวาจาโดยเฉพาะอย่างยิ่งต้องเอาใจใส่สิ่งที่เกี่ยวกับการแสดงธรรมและการอบรมด้านคำสอน เพื่อว่าทุกคนจะได้รับการสอนคำสอนคริสตชนอย่างครบถ้วน

วรรค 2 ท่านต้องป้องกันบูรณภาพ และเอกภาพของข้อความเชื่อที่ต้องเชื่ออย่างแข็งขันด้วยวิธีการที่ท่านเห็นว่าเหมาะสมกว่าหมด ถึงกระนั้นก็ดีโดยยอมรับเสรีภาพอันชอบธรรมในการค้นหาความจริงต่อไป

มาตรา 387 เนื่องจากพระสังฆราชสังฆมณฑลระลึกอยู่เสมอว่าท่านเองต้องเป็นแบบอย่างด้านความศักดิ์สิทธิ์ ความเมตตากรุณา ความสุภาพถ่อมตนและการดำรงชีวิตที่เรียบง่ายท่านจึงต้องพยายามทุกวิถีทางที่จะส่งเสริมคริสตชนให้มีความศักดิ์สิทธิ์ตามกระแสเรียกของตน ; เนื่องจากท่านเป็นผู้แจกจ่ายรหัสธรรมของพระเป็นเจ้าอันดับแรกท่านต้องพยายามอย่างสม่ำเสมอให้คริสตชนที่ท่านรับมอบให้ดูแลเจริญเติบโตในพระหรรษทานโดยอาศัยการประกอบพิธีศีลศักดิ์สิทธิ์ และพยายามให้คริสตชนเข้าใจและดำเนินชีวิตในรหัสธรรมปัสกาด้วย

มาตรา 388 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลหลังจากทำการครอบครองสังฆมณฑลแล้วต้องถวายมิสซาทุกวันอาทิตย์และวันฉลองบังคับเพื่อบรรดาคริสตชนในเขตปกครองของตน

วรรค 2 พระสังฆราชเองต้องถวายมิสซาด้วยตนเองและถวายเพื่อบรรดาคริสตชนในวันที่กล่าวถึงในวรรค 1 แต่ถ้ามีอุปสรรคขัดขวางอันชอบด้วยเหตุผล ไม่สามารถถวายมิสซาให้ได้ ก็จัดให้พระสงฆ์อื่นถวายมิสซาในวันเหล่านี้แทนหรือท่านถวายมิสซาเองในวันอื่น

วรรค 3 พระสังฆราชถวายมิสซาเดียวเท่านั้นก็เพียงพอเพื่อบรรดาคริสตชนทั้งหมดที่อยู่ภายใต้การดูแลของท่านทั้งในสังฆมณฑลของท่านเองและในสังฆมณฑลอื่นที่ท่านได้รับมอบหมายให้ดูแลแม้เพียงในฐานะเป็นผู้บริหารเท่านั้น

วรรค 4 พระสังฆราชที่ไม่สามารถปฏิบัติตามข้อบังคับดังที่กล่าวไว้ในวรรค1-3 ต้องถวายมิสซาชดเชยเพื่อบรรดาคริสตชน ตามจำนวนที่ขาดไปให้เร็วเท่าที่สามารถ

มาตรา 389 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเป็นประธานในพิธีเฉลิมฉลองศีลมหาสนิทบ่อยๆในอาสนวิหารหรือในวัดอื่นในสังฆมณฑลของท่านโดยเฉพาะอย่างยิ่งในวันฉลองบังคับ และในวันสมโภชอื่นๆ

มาตรา 390 พระสังฆราชสังฆมณฑลสามารถประกอบพิธีกรรมด้วยอาภรณ์เต็มยศได้ทั่วสังฆมณฑลของตน แต่ไม่สามารถทำเช่นเดียวกันนี้นอกสังฆมณฑลของตน โดยมิได้รับการยินยอมอย่างชัดแจ้งหรืออย่างน้อยโดยสันนิษฐานอย่างมีเหตุผลจากผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจท้องถิ่น

มาตรา 391 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องปกครองพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่ได้รับมอบหมายโดยใช้อำนาจนิติบัญญัติ อำนาจบริหารและอำนาจตุลาการ ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

วรรค 2 พระสังฆราชใช้อำนาจนิติบัญญัติด้วยตัวเองท่านใช้อำนาจบริหารทั้งโดยตนเองหรือโดยผ่านอุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราช ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายใช้อำนาจตุลาการทั้งโดยตนเองหรือโดยผู้ช่วยฝ่ายอรรถคดี (judical vicar) และผู้พิพากษาตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย

มาตรา 392 วรรค 1 โดยที่พระสังฆราชต้องปกป้องกันความเป็นหนึ่งเดียวในพระศาสนจักรสากลท่านจึงมีหน้าที่ต้องส่งเสริมระเบียบวินัยทั่วไปของพระศาสนจักรทั้งมวล และดังนี้จึงมีหน้าที่ต้องกระตุ้นให้รักษากฎหมายพระศาสนจักรทั้งมวล

วรรค 2 พระสังฆราชต้องเฝ้าระวังมิให้การปฏิบัตินอกลู่นอกทางแทรกซึมเข้าในกฎระเบียบพระศาสนจักรโดยเฉพาะอย่างยิ่งที่เกี่ยวกับการบริการด้านพระวาจา, การประกอบพิธีศีลศักดิ์สิทธิ์ และสิ่งคล้ายศีลการถวายบูชาแด่พระเป็นเจ้า และความศรัทธาต่อบรรดานักบุญ และการบริหารทรัพย์สินด้วย

มาตรา 393 พระสังฆราชสังฆมณฑลเป็นตัวแทนของสังฆมณฑลของตนในการทำนิติกรรมทั้งหมด

มาตรา 394 วรรค 1 พระสังฆราชต้องส่งเสริมงานแพร่ธรรมในรูปแบบต่างๆในสังฆมณฑลของตน และเอาใจใส่ให้งานแพร่ธรรมภายในสังฆมณฑลทั้งหมดหรือในแต่ละเขตดำเนินไปโดยมีการประสานกันภายใต้การนำของท่านพร้อมทั้งคำนึงถึงคุณลักษณะเฉพาะที่แตกต่างกันด้วย

วรรค 2 พระสังฆราชต้องกระตุ้นให้บรรดาคริสตชนทำงานแพร่ธรรมตามความเหมาะสมแก่สภาพและความสามารถของแต่ละคน เนื่องจากเป็นหน้าที่ที่พวกเขาต้องทำท่านยังต้องแนะนำให้พวกเขามีส่วนร่วมและช่วยเหลืองานแพร่ธรรมด้านต่างๆ ด้วยตามความต้องการของสถานที่ และกาลเวลา

มาตรา 395 วรรค 1 ถึงแม้ว่า พระสังฆฆราชสังฆมณฑลมีพระสังฆราชรอง (coadjutor) หรือพระสังฆราชผู้ช่วยก็ตาม โดยกฎหมายท่านต้องมีภูมิลำเนาอยู่ในเขตสังฆมณฑลของท่าน

วรรค 2 พระสังฆราชไม่อยู่ในสังฆมณฑลของตนได้ ถ้ามีเหตุจำเป็น แต่ต้องไม่เกิน 1 เดือน จะต่อเนื่องหรือไม่ก็ตามช่วงเวลาดังกล่าวไม่รวมระยะเวลาที่ไปเฝ้าถวายรายงานที่กรุงโรม (ad limina) หรือเวลาที่ต้องไปและอยู่ประชุมสังคายนา สมัชชาพระสังฆราชหรือสภาพระสังฆราชหรือเวลาที่ท่านต้องไปปฏิบัติหน้าที่อื่นที่ได้รับมอบอย่างถูกต้องตามกฎหมาย โดยมีเงื่อนไขว่าได้มีการจัดการมิให้สังฆมณฑลได้รับความเสียหายจากการไม่อยู่ของท่าน

วรรค 3 พระสังฆราชต้องไม่จากสังฆมณฑลในวันสมโภชพระคริสตสมภพระหว่างสัปดาห์ศักดิ์สิทธิ์ วันปัสกา วันสมโภชพระจิต หรือในวันฉลองพระคริสตวรกายเว้นแต่จะมีเหตุผลสำคัญ และเร่งด่วนเท่านั้น

วรรค 4 ถ้าพระสังฆราชไม่อยู่ในสังฆมณฑล โดยมิชอบด้วยกฎหมายเกิน 6 เดือนพระอัครสังฆราชแห่งสังฆมณฑลนครต้องรายงานต่อสันตะสำนักแต่ถ้าเป็นพระอัครสังฆราชแห่งสังฆมณฑลนครที่ไม่อยู่โดยมิชอบด้วยกฎหมายก็ให้พระสังฆราชในเขตปกครองรองที่อาวุโสกว่าเป็นผู้รายงาน

มาตรา 396 วรรค 1 พระสังฆราชมีหน้าที่ต้องเยี่ยมสังฆมณฑลของตนทุกปีไม่ว่าจะเป็นทั้งสังฆมณฑลหรือบางส่วน อย่างที่ว่า อย่างน้อยทุกๆ 5 ปีท่านต้องเยี่ยมให้ครบทั้งสังฆมณฑล ท่านอาจจะเยี่ยมเยียนด้วยตนเองหรือหากท่านถูกกีดกัน มิให้ออกเยี่ยมด้วยตนเองโดยชอบด้วยกฎหมายก็อาจมอบให้พระสังฆราชรอง หรือพระสังฆราชผู้ช่วยหรืออุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราช หรือพระสงฆ์อื่นทำแทนได้

วรรค 2 พระสังฆราชมีสิทธิเลือกสมณะที่ท่านปรารถนาให้ไปเป็นเพื่อนหรือเป็นผู้ช่วยในการเยี่ยมเยียน สิทธิพิเศษหรือประเพณีใดๆ ที่ขัดแย้งให้ยกเลิก

มาตรา 397 วรรค 1 บุคคล สถาบันคาทอลิก สิ่งของและสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ที่ตั้งอยู่ ภายในเขตสังฆมณฑลอยู่ภายใต้อำนาจการเยี่ยมตามปกติของพระสังฆราช

วรรค 2 พระสังฆราชสามารถเยี่ยมเยียนสมาชิกของสถาบันนักพรตสิทธิสันตะสำนัก และบ้านนักพรตเหล่านั้นในกรณีที่กฎหมายระบุไว้อย่างแจ้งชัดเท่านั้น

มาตรา 398 พระสังฆราชต้องพยายามทำหน้าที่ในการเยี่ยมเยียนเชิงอภิบาลด้วยความขยันขันแข็งอันพึงมีและต้องระวังมิให้ผู้ใดถูกบังคับหรือต้องแบกภาระค่าใช้จ่ายที่ไม่จำเป็น

มาตรา 399 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเสนอรายงานต่อพระสันตะปาปาทุกๆ 5 ปีเกี่ยวกับสถานะของสังฆมณฑลที่ได้รับมอบหมายตามแบบฟอร์ม และตามเวลาที่สันตะสำนักกำหนด

วรรค 2 ถ้าปีที่กำหนดไว้สำหรับการเสนอรายงานนี้ ตกภายใน 2 ปีแรกของการปกครองสังฆมณฑล ไม่ว่าจะครบหรือไม่ครบ 2 ปีก็ตามพระสังฆราชสามารถละเว้นการเขียน และเสนอการรายงานในครั้งนั้นได้

มาตรา 400 วรรค 1 ระหว่างปีซึ่งพระสังฆราชต้องเสนอรายงานต่อพระสันตะปาปาและเว้นไว้แต่ว่าสันตะสำนักได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเดินทางไปกรุงโรมเพื่อคารวะหลุมศพของอัครสาวกเปโตรและเปาโล และต้องเข้าเฝ้าพระสันตะปาปา

วรรค 2 พระสังฆราชต้องปฏิบัติหน้าที่ดังกล่าวด้วยตนเอง เว้นไว้แต่ว่าถูกขัดขวางมิให้ปฏิบัติเช่นนั้นโดยชอบด้วยกฎหมายในกรณีที่ท่านถูกขัดขวางเช่นนั้นท่านต้องทำหน้าที่นี้โดยพระสังฆราชรองถ้ามีโดยพระสังฆราชผู้ช่วยหรือโดยพระสงฆ์ที่เหมาะสมองค์หนึ่งจากคณะสงฆ์ของท่านซึ่งพำนักอยู่ในสังฆมณฑลของท่าน

วรรค 3 ผู้แทนสันตะสำนัก (Apostolic vicar) สามารถทำหน้าที่นี้โดยตัวแทนได้ แม้บุคคลนั้นจะพำนักอยู่ในกรุงโรมสังฆรักษ์ (Apostolic prefect) ไม่ถูกผูกมัดให้ทำหน้าที่นี้

มาตรา 401 วรรค 1 ขอให้พระสังฆราชสังฆ-มณฑล ผู้มีอายุครบ 75 ปียื่นใบลาออกจากตำแหน่งหน้าที่ต่อพระสันตะปาปาพระองค์จะพิจารณาจัดการอย่างใดอย่างหนึ่งหลังจากได้ตรวจสอบกรณีแวดล้อมต่างๆ ทั้งหมดแล้ว

วรรค 2 ขอร้องอย่างจริงจังให้พระสังฆราชสังฆมณฑลยื่นใบลาออกจากตำแหน่งเมื่อท่านหย่อนสมรรถภาพในการปฏิบัติหน้าที่ เนื่องจากสุขภาพไม่ดีหรือสาเหตุสำคัญอื่นๆ

มาตรา 402 วรรค 1 พระสังฆราชผู้ซึ่งได้รับการอนุมัติให้ลาออกจากตำแหน่งหน้าที่แล้วยังรักษาไว้ซึ่งตำแหน่งพระสังฆราชกิรติคุณ (emeritus) ของสังฆมณฑลของท่าน และสามารถรักษาที่พำนักในสังฆมณฑลไว้ ถ้าท่านปรารถนาเช่นนั้นเว้นไว้แต่ว่าสันตะสำนักได้จัดการไว้เป็นอย่างอื่นในบางกรณีอันเนื่องมาจากกรณีแวดล้อมพิเศษ

วรรค 2 สภาพระสังฆราชต้องดูแลให้พระสังฆราชที่ลาออกได้รับการช่วยเหลือที่เหมาะ และสมศักดิ์ศรีโดยคำนึงว่าหน้าที่แรกเป็นของสังฆมณฑล ซึ่งท่านได้เคยรับใช้

ส่วน 3 พระสังฆราชรอง และพระสังฆราชผู้ช่วย

มาตรา 403 วรรค 1 เมื่อความต้องการด้านอภิบาลของสังฆมณฑลเรียกร้องให้มีให้แต่งตั้งพระสังฆราชผู้ช่วย องค์หนึ่ง หรือหลายองค์ตามคำขอร้องของพระสังฆราชสังฆมณฑลพระสังฆราชผู้ช่วยไม่ได้รับสิทธิ์สืบตำแหน่ง

วรรค 2 พระสังฆราชผู้ช่วยที่พร้อมกับมีอำนาจพิเศษสามารถได้รับการแต่งตั้งมาช่วยพระสังฆราชสังฆมณฑล ในกรณีแวดล้อมที่มีความสำคัญค่อนข้างมากหรือแม้เพราะเห็นแก่คุณสมบัติพิเศษ ส่วนตัวของท่านเอง

วรรค 3 โดยหน้าที่แล้วหากสันตะสำนักเห็นว่าเหมาะกว่าก็สามารถแต่งตั้งพระสังฆราชรองพร้อมกับมีอำนาจพิเศษด้วย พระสังฆราชรองมีสิทธิ์สืบตำแหน่ง

มาตรา 404 วรรค 1 พระสังฆราชรองเข้ารับตำแหน่งหน้าที่เมื่อท่านเองหรือโดยตัวแทนยื่นหนังสือแต่งตั้งจากสันตะสำนักต่อพระสังฆราชสังฆมณฑล และคณะที่ปรึกษาต่อหน้าเลขาธิการสำนักสังฆมณฑล ซึ่งเป็นผู้บันทึกเหตุการณ์อย่างเป็นทางการ

วรรค 2 พระสังฆราชผู้ช่วยเข้ารับตำแหน่งหน้าที่เมื่อท่านยื่นหนังสือแต่งตั้งจากสันตะสำนักต่อพระสังฆราชสังฆมณฑลต่อหน้าเลขาธิการสำนักงานสังฆมณฑลซึ่งเป็นผู้บันทึกเหตุการณ์อย่างเป็นทางการ

วรรค 3 อย่างไรก็ตาม ถ้าพระสังฆราชสังฆมณฑลถูกขัดขวางโดยสิ้นเชิงเป็นการเพียงพอที่พระสังฆราชรองและพระสังฆราชผู้ช่วยจะยื่นหนังสือแต่งตั้งจากสันตะสำนักต่อคณะที่ปรึกษาต่อหน้าเลขาธิการสำนักงานสังฆมณฑล

มาตรา 405 วรรค 1 พระสังฆราชรองและพระสังฆราชผู้ช่วยมีหน้าที่ และสิทธิซึ่งบัญญัติไว้ในข้อกำหนดของมาตราต่อไปรวมทั้งที่กำหนดไว้ในหนังสือแต่งตั้งด้วย

วรรค 2 พระสังฆราชรอง และพระ-สังฆราชผู้ช่วยดังที่กล่าวไว้ในมาตรา 403วรรค 2ช่วยพระสังฆราชสังฆมณฑลในการปกครองทั้งหมดของสังฆมณฑลและทำหน้าที่แทนเมื่อท่านไม่อยู่หรือถูกขัดขวาง

มาตรา 406 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องแต่งตั้งพระสังฆราชรอง และเช่นเดียวกันพระสังฆราชผู้ช่วยที่กล่าวไว้ในมาตรา 403 วรรค 2 เป็นอุปสังฆราชยิ่งไปกว่านั้นพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องมอบหมายงานซึ่งตามกฎหมายต้องมีคำสั่งพิเศษให้แก่พระสังฆราชดังกล่าวก่อนผู้อื่น

วรรค 2 เว้นไว้แต่ว่ามีระบุไว้เป็นอย่างอื่นในหนังสือแต่งตั้งจากสันตะสำนักและโดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของวรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลควรแต่งตั้งผู้ช่วยองค์หนึ่งหรือหลายองค์เป็นอุปสังฆราชหรืออย่างน้อยเป็นผู้ช่วยพระสังฆราชโดยขึ้นกับท่านเพียงผู้เดียวหรือขึ้นกับพระสังฆราชรองหรือพระสังฆราชผู้ช่วยที่กล่าวไว้ในมาตรา 403 วรรค2

มาตรา 407 วรรค 1 เพื่อส่งเสริมผลประโยชน์ทั้งในปัจจุบัน และอนาคตของสังฆมณฑลเท่าที่สามารถทำได้ พระสังฆราชสังฆมณฑลพระสังฆราชรองและพระสังฆราชผู้ช่วยตามที่มีกล่าวไว้ในมาตรา 403 วรรค 2 ต้องปรึกษาซึ่งกันและกันในเรื่องที่มีความสำคัญมาก

วรรค 2 ในการพิจารณาเรื่องที่มีความสำคัญมากโดยเฉพาะเรื่องที่มีลักษณะเป็นการอภิบาลพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องปรึกษากับพระสังฆราชผู้ช่วยก่อนผู้อื่น

วรรค 3 พระสังฆราชรองและพระสังฆราชผู้ช่วยต้องพยายามและตั้งใจปฏิบัติหน้าที่ให้สอดคล้องกับพระ-สังฆราชสังฆมณฑลเพราะพวกท่านถูกเรียกให้มามีส่วนร่วมในงานของพระสังฆราช

มาตรา 408 วรรค 1 เว้นไว้แต่ว่า พระสังฆราชรองและพระสังฆราชผู้ช่วยมีอุปสรรคขัดขวางอันชอบ พวกท่านต้องประกอบพิธีกรรมอย่างสง่าและหน้าที่อื่นๆ ซึ่งพระสังฆราชสังฆมณฑลต้องปฏิบัติ เมื่อไรก็ตามเมื่อพระสังฆราชขอร้องพวกท่านให้กระทำแทน

วรรค 2 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องไม่มอบสิทธิและหน้าที่ซึ่งพระสังฆราชรอง และพระสังฆราชผู้ช่วยสามารถปฏิบัติได้แก่ผู้อื่นเป็นประจำ

มาตรา 409 วรรค 1 เมื่อตำแหน่งพระสังฆราชว่างลงพระสังฆราชรองขึ้นเป็นพระสังฆราชสังฆมณฑลทันทีซึ่งท่านได้รับการแต่งตั้งมาแล้วขอแต่ว่าท่านได้ทำการครอบครองตำแหน่งอย่างถูกต้องตามกฎหมายเสียก่อน

วรรค 2 เว้นไว้แต่ว่า มีกำหนดไว้เป็นอย่างอื่นโดยผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจเมื่อตำแหน่งพระสังฆราชว่างลงพระสังฆราชผู้ช่วยยังคงไว้เพียงแต่อำนาจและหน้าที่ทั้งหมดที่ท่านมีในฐานะเป็นอุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชในขณะที่ตำแหน่งพระสังฆราชยังไม่ว่างลง จนกว่าพระสังฆราชองค์ใหม่ขึ้นครองตำแหน่ง อย่างไรก็ตามถ้าท่านมิได้รับแต่งตั้งเป็นผู้รักษาการสังฆมณฑลท่านก็สามารถใช้อำนาจเดียวกันนี้ที่กฎหมายมอบให้ภายใต้อำนาจของผู้บริหารสังฆมณฑล ผู้ซึ่งทำหน้าที่ปกครองสังฆ-มณฑล

มาตรา 410 พระสังฆราชรองและพระสังฆราชผู้ช่วยต้องพำนักอยู่ในสังฆมณฑลเช่นเดียวกับ พระสังฆราชสังฆมณฑล และต้องไม่ออกนอกสังฆมณฑลเว้นแต่ช่วงเวลาสั้นๆเว้นไว้แต่ว่าพวกท่านต้องไปปฏิบัติหน้าที่อื่นนอกสังฆมณฑลหรืออยู่ระหว่างพักร้อน ซึ่งต้องไม่เกินหนึ่งเดือน

มาตรา 411 ข้อกำหนดของมาตรา 401 และ 402 วรรค 2 ในเรื่องการลาออกจากตำแหน่งหน้าที่ใช้กับพระสังฆราชรองและพระสังฆราชผู้ช่วยด้วย

หมวด 3 ตำแหน่งพระสังฆราชที่ถูกขัดขวาง และว่างลง

ส่วน 1 ตำแหน่งพระสังฆราชที่ถูกขัดขวาง

มาตรา 412 ให้เข้าใจว่าตำแหน่งพระสังฆราช ถูกขัดขวางถ้าหากเพราะการถูกกักขัง ถูกขับไล่ (Banishment) ถูกเนรเทศ (exile) หรือเพราะไร้ความสามารถ (incapacity) พระสังฆราชสังฆมณฑลถูกขัดขวางโดยสิ้นเชิงมิให้ปฏิบัติหน้าที่อภิบาลในสังฆมณฑลและไม่สามารถติดต่อกับคริสตชนในสังฆมณฑลของตน แม้โดยทางจดหมาย

มาตรา 413 วรรค 1 เว้นไว้แต่ว่าสันตะสำนักจัดการเป็นอย่างอื่นเมื่อตำแหน่งพระสังฆราชถูกขัดขวางการปกครองสังฆมณฑลเป็นหน้าที่ของพระสังฆราชรองถ้ามีถ้าไม่มีหรือถ้าท่านถูกขัดขวางก็เป็นหน้าที่ของพระสังฆราชผู้ช่วยหรืออุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราช หรือพระสงฆ์องค์อื่นตามลำดับบุคคลที่กำหนดไว้ในบัญชีรายชื่อที่จัดโดยพระสังฆราชสังฆมณฑลทันทีที่ขึ้นปกครองสังฆมณฑลบัญชีนี้ต้องจัดส่งให้สังฆมณฑลนคร และต้องจัดทำขึ้นใหม่อย่างน้อยทุก 3 ปีเลขาธิการต้องจัดเก็บบัญชีรายชื่อนี้เป็นความลับ

วรรค 2 หากไม่มีพระสังฆราชรองหรือหากท่านถูกขัดขวางและบัญชีรายชื่อที่กล่าวไว้ในวรรค 1 ก็ไม่มีด้วยคณะที่ปรึกษาพระสังฆราชต้องเลือกพระสงฆ์องค์หนึ่งขึ้นปกครองสังฆมณฑล

วรรค 3 ผู้ใดก็ตามที่ขึ้นปกครองสังฆมณฑลตามกฎเกณฑ์ของวรรค 1 หรือ 2 ต้องแจ้งให้สันตะสำนักทราบทันทีถึงตำแหน่งพระสังฆราชที่ถูกขัดขวางและการรับตำแหน่งหน้าที่ของท่าน

มาตรา 414 ผู้ใดก็ตามที่รับเรียกให้ปฏิบัติหน้าที่อภิบาลสังฆมณฑลชั่วคราวเพียงในขณะที่ดำรงตำแหน่งพระสังฆราชถูกขัดขวางตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 413 ในการปฏิบัติหน้าที่อภิบาลสังฆมณฑลต้องปฏิบัติตามข้อบังคับ และมีอำนาจที่ผู้รักษาการสังฆมณฑลมีตามกฎหมาย

มาตรา 415 หากพระสังฆราชสังฆมณฑลถูกห้ามมิให้ปฏิบัติหน้าที่โดยต้องโทษทางพระศาสนจักรสังฆมณฑลนครต้องเข้าแจ้งต่อสันตะสำนักเพื่อจัดการทันทีถ้าไม่มีสังฆมณฑลนครหรือถ้าท่านเองเป็นผู้ต้องโทษก็ให้พระสังฆราชสังฆมณฑลรองที่ได้รับแต่งตั้งก่อนเป็นผู้เข้าแจ้ง

ส่วน 2 ตำแหน่งพระสังฆราชที่ว่างลง

มาตรา 416 ตำแหน่งพระสังฆราชว่างลง เมื่อพระสังฆราชสังฆมณฑลถึงแก่มรณภาพเมื่อพระสันตะปาปายอมรับการลาออกและ เมื่อมีการโยกย้ายหรือเมื่อพระสังฆราชได้รับแจ้งการถูกถอดถอน

มาตรา 417 ให้ถือว่าทุกสิ่งที่อุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชได้กระทำไปมีผลสมบูรณ์จนกว่าพวกท่านได้รับแจ้งอย่างแน่นอน ถึงการมรณภาพของพระสังฆราชสังฆมณฑลเช่นเดียวกัน ให้ถือว่าทุกสิ่งที่พระสังฆราชสังฆมณฑล หรืออุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชได้กระทำมีผลสมบูรณ์จนกว่าจะได้รับแจ้งอย่างแน่นอนถึงการจัดการของสันตะสำนักดังที่กล่าวมาแล้วข้างต้น

มาตรา 418 วรรค 1 เมื่อพระสังฆราชได้รับแจ้งอย่างแน่นอนถึงการโยกย้ายท่านต้องไปยังสังฆมณฑลใหม่ภายในสองเดือนและขึ้นครองตำแหน่งตามกฎหมายพระศาสนจักร และนับจากวันที่ท่านขึ้นครองตำแหน่งในสังฆมณฑลใหม่ให้ถือว่าตำแหน่งพระสังฆราชในสังฆมณฑลเดิมว่างลง

วรรค 2 นับจากวันที่ได้รับการแจ้งที่แน่นอนของการโยกย้ายจนถึงวันที่ขึ้นครองตำแหน่งในสังฆมณฑลใหม่พระสังฆราชที่ถูกโยกย้ายในสังฆมณฑลเดิม

1.       ได้รับอำนาจเป็นผู้รักษาการสังฆมณฑล และต้องปฏิบัติหน้าที่เหล่านั้นอำนาจทั้งหมดของ   อุปสังฆราช และผู้ช่วยพระสังฆราชสิ้นสุดลง โดยคงไว้ซึ่งมาตรา 409 วรรค 2

2.       ยังคงรับเงินตอบแทนทั้งครบต่อไปตามตำแหน่งหน้าที่นี้

มาตรา 419 เมื่อตำแหน่งพระสังฆราชว่างลง จนกว่ามีการตั้งผู้รักษาการสังฆมณฑลการปกครองสังฆมณฑลตกเป็นหน้าที่ของพระสังฆราชผู้ช่วยหรือหากมีหลายองค์ก็ตกเป็นหน้าที่ของพระสังฆราชผู้ช่วยที่ได้รับการแต่งตั้งก่อนหรือหากไม่มีพระสังฆราชผู้ช่วยก็ตกเป็นหน้าที่ของคณะที่ปรึกษาพระสังฆราชเว้นไว้แต่ว่าสันตะสำนักได้จัดการเป็นอย่างอื่นผู้ใดก็ตามที่ขึ้นปกครองสังฆมณฑลตามรูปแบบนี้ต้องเรียกประชุมคณะที่ปรึกษาโดยปราศจากการรีรอซึ่งมีอำนาจแต่งตั้งผู้รักษาการสังฆมณฑล

มาตรา 420 เว้นไว้แต่ว่า สันตะสำนักได้กำหนดไว้เป็นอย่างอื่นเมื่อตำแหน่งในเขตปกครองโดยผู้ปกครองในนามสันตะสำนักหรือโดยสังฆรักษ์ว่างลงให้รองผู้ปกครองในนามสันตะสำนักหรือรองสังฆรักษ์รับหน้าที่ปกครองซึ่งผู้ปกครองในนามสันตะสำนักหรือสังฆรักษ์ได้เลือกเพื่อมีผลเช่นนี้เท่านั้น ทันทีที่ท่านได้ขึ้นครองตำแหน่ง

มาตรา 421 วรรค 1 ภายใน 8 วัน เมื่อได้รับทราบถึงตำแหน่งพระสังฆราชว่างลงผู้รักษาการสังฆมณฑล กล่าวคือ ผู้ปกครองสังฆมณฑลในระหว่างนั้นต้องได้รับเลือกจากคณะที่ปรึกษาพระสังฆราช โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 502 วรรค 3

วรรค 2 ด้วยเหตุผลใดก็ตาม หากภายในระยะเวลาที่กำหนดไว้ยังไม่สามารถเลือกผู้รักษาการสังฆมณฑลอย่างถูกต้องตามกฎหมายการเลือกตำแหน่งดังกล่าว ตกเป็นหน้าที่ของสังฆมณฑลนคร และถ้าหากตำแหน่งพระสังฆราชที่ว่างลงเป็นสังฆมณฑลนครเองหรือสังฆมณฑลนครว่างลงพร้อมกับสังฆมณฑลรองการเลือกตกเป็นหน้าที่ของพระสังฆราชสังฆมณฑลรองที่ได้รับแต่งตั้งก่อน

มาตรา 422 ให้พระสังฆราชผู้ช่วยหรือถ้าไม่มีก็ให้คณะที่ปรึกษาพระสังฆราชเป็นผู้แจ้งให้สันตะสำนักทราบทันทีถึงการมรณภาพของพระสังฆราชผู้รักษาการสังฆมณฑลที่ได้รับเลือกตั้งต้องปฏิบัติเช่นเดียวกันเกี่ยวกับการรับเลือกของตน

มาตรา 423 วรรค 1 ต้องเลือกทั้งบุคคลผู้หนึ่งเป็นผู้รักษาการสังฆมณฑล และยกเลิกประเพณีทุกอย่างที่ขัดต่อการเลือกตั้งนี้มิฉะนั้นให้ถือว่าการเลือกตั้งนี้เป็นโมฆะ

วรรค 2 ผู้รักษาการสังฆมณฑลต้องไม่เป็นผู้บริหารการเงินในเวลาเดียวกันเพราะเหตุนี้หากผู้บริหารการเงินของสังฆมณฑลได้รับเลือกเป็นผู้บริหารสังฆมณฑล คณะกรรมการการเงินต้องเลือกผู้บริหารการเงินคนอื่นแทนชั่วคราว

มาตรา 424 ต้องเลือกผู้รักษาการสังฆมณฑล ตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 165–178

มาตรา 425 วรรค 1 เพื่อให้ผู้ที่ได้รับการเลือกทำหน้าที่เป็นผู้รักษาการสังฆมณฑลมีผลผู้นั้นต้องเป็นพระสงฆ์ที่มีอายุอย่างน้อย 35 ปีบริบูรณ์ และต้องไม่เป็นบุคคลที่ได้รับการเลือกหรือแต่งตั้งหรือรับการเสนอชื่อให้รับตำแหน่งพระสังฆราชที่ว่างลงก่อนแล้ว

วรรค 2 ต้องเลือกพระสงฆ์ที่เด่นด้านคำสอนและสุขุมรอบคอบเป็นผู้รักษาการสังฆมณฑล

วรรค 3 หากเงื่อนไขที่กล่าวแล้วในวรรค 1 ถูกละเลย สังฆมณฑลนครหรือถ้าเป็นสังฆมณฑลนครเองที่ว่างลงพระสังฆราชสังฆมณฑลรองที่ได้รับการแต่งตั้งก่อนต้องแต่งตั้งผู้รักษาการสังฆมณฑลแทนหลังจากได้ตรวจสอบความจริงของเรื่องราวแล้วการกระทำของผู้ที่ได้รับเลือกที่ขัดต่อข้อกำหนดของวรรค 1 เป็นโมฆะโดยกฎหมาย

มาตรา 426 ผู้ใดก็ตามที่ปกครองสังฆมณฑล ขณะที่ตำแหน่งพระสังฆราชว่างลง และก่อนการแต่งตั้งผู้รักษาการสังฆมณฑล มีอำนาจที่กฎหมายให้แก่อุปสังฆราช

มาตรา 427 วรรค 1 ผู้รักษาการสังฆมณฑลมีหน้าที่ต้องปฏิบัติ และมีอำนาจเช่นพระสังฆราชสังฆมณฑลไม่รวมสิ่งซึ่งยกเว้นโดยธรรมชาติของเรื่องหรือโดยกฎหมายเอง

วรรค 2 เมื่อผู้รักษาการสังฆมณฑลยอมรับการเลือกตั้ง ก็ได้รับอำนาจโดยไม่จำเป็นต้องมีการรับรองอีก แต่ให้คงไว้ซึ่งข้อบังคับของมาตรา 833 ข้อ 4

มาตรา 428 วรรค 1 เมื่อตำแหน่งพระสังฆราชว่างลง ต้องไม่มีการเปลี่ยนแปลงใดๆ

วรรค 2 ห้ามมิให้ผู้ที่ปกครองสังฆมณฑลเป็นการชั่วคราว กระทำการใดๆซึ่งก่อให้เกิดความเสียหายแก่สังฆมณฑล หรือต่อสิทธิต่างๆ ของพระสังฆราชโดยเฉพาะอย่างยิ่ง ห้ามมิให้ตนเองหรือบุคคลอื่น เคลื่อนย้าย ทำลายเปลี่ยนแปลงเอกสารใดๆ ของสำนักพระสังฆราช ไม่ว่าด้วยตนเองหรือโดยผู้อื่น

มาตรา 429 ผู้รักษาการสังฆมณฑลต้องพำนักอยู่ในสังฆมณฑล และถวายมิสซาให้สัตบุรุษตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 388

มาตรา 430 วรรค 1 ความรับผิดชอบของผู้รักษาการสังฆมณฑลสิ้นสุดลง เมื่อพระสังฆราชองค์ใหม่เข้าครอบครองสังฆมณฑล

วรรค 2 การถอดถอนผู้รักษาการสังฆมณฑล สงวนไว้แก่สันตะสำนัก การลาออกใดๆ ต้องใช้แบบฟอร์มที่ถูกต้องตามกฎหมาย ยื่นต่อคณะที่ปรึกษาที่มีอำนาจเลือกตั้งแต่ไม่ต้องรับการยินยอมจากคณะดังกล่าวถ้าผู้รักษาการสังฆมณฑลถูกถอดถอนหรือลาออก หรือเสีย ชีวิตก็ให้เลือกผู้รักษาการสังฆมณฑลตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 421

ลักษณะ 2 กลุ่มต่างๆ ของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่น

หมวด 1 แขวง และเขตต่างๆ ฝ่ายพระศาสนจักร

มาตรา 431 วรรค 1 พระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่อยู่ใกล้กันต้องรวมกันเป็นแขวงฝ่ายพระศาสนจักรมีขอบเขตที่แน่นอนเพื่อกิจการด้านการอภิบาลร่วมกันของสังฆมณฑลที่อยู่ใกล้กันเพื่อจะได้รับการสนับสนุนตามสภาพของบุคคลและสถานที่ และเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างพระสังฆราชสังฆมณฑลด้วยกันเองให้ดียิ่งขึ้น

วรรค 2 ให้ถือเป็นกฎว่า ไม่มีสังฆมณฑลที่แยกเป็นเอกเทศอีกต่อไป ดังนั้นสังฆมณฑลแต่ละแห่งและพระ-ศาสนจักรเฉพาะถิ่นอื่นๆ ซึ่งมีอยู่ในพื้นที่ของแขวงฝ่ายพระศาสนจักรต้องขึ้นต่อแขวงพระศาสนจักรนี้

วรรค 3 ผู้ใหญ่สูงสุดของพระศาสนจักรแต่ผู้เดียว มีอำนาจตั้ง ยุบหรือเปลี่ยนแปลงแขวงฝ่ายพระศาสนจักรหลังจากที่ได้ฟังความคิดเห็นของพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องแล้ว

มาตรา 432 วรรค 1 ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย สภาแขวง และสังฆมณฑลนคร มีอำนาจภายในแขวงฝ่ายพระศาสนจักร

วรรค 2 แขวงฝ่ายพระศาสนจักรเป็นนิติบุคคลโดยตัวบทกฎหมายเอง

มาตรา 433 วรรค 1 หากเห็นว่าเป็นประโยชน์โดยเฉพาะอย่างยิ่งในประเทศที่พระศาสนจักรท้องถิ่นมีจำนวนมากกว่าแขวงฝ่ายพระศาสนจักรที่อยู่ใกล้กันสามารถรวมกันเป็นเขตฝ่ายพระศาสนจักรโดยสันตะสำนักตามการเสนอของสภาพระสังฆราช

วรรค 2 เขตฝ่ายพระศาสนจักร สามารถตั้งเป็นนิติบุคคลได้

มาตรา 434 กลุ่มของบรรดาพระสังฆราชของเขตฝ่ายพระศาสนจักรต้องส่งเสริมการร่วมมือ และกิจการอภิบาลร่วมกันในเขตอย่างไรก็ตามอำนาจซึ่งให้แก่สภาพระสังฆราชตามมาตราต่างๆ ในประมวลกฎหมายไม่ใช่เป็นของกลุ่มเช่นนี้ เว้นไว้แต่ว่าบางกลุ่มได้รับอำนาจเป็นพิเศษจากสันตะสำนัก

หมวด 2 สังฆมณฑลนคร

มาตรา 435 ผู้ปกครองสังฆมณฑลนคร เป็นหัวหน้าของแขวงฝ่ายพระศาสนจักรท่านเป็นพระอัครสังฆราชของสังฆมณฑล ที่ท่านเป็นประมุขอยู่ตำแหน่งหน้าที่นี้เกี่ยวเนื่องกับตำแหน่งพระสังฆราชซึ่งพระสันตะปาปาได้กำหนดหรือได้รับรองแล้ว

มาตรา 436 วรรค 1 ภายในบรรดาสังฆมณฑลรอง สังฆมณฑลนครมีอำนาจ

1.       เฝ้าระวังให้มีการรักษาความเชื่อและวินัยฝ่ายพระศาสนจักรอย่างเคร่งครัดและถ้าหากมีการละเมิดใดๆ ต้องรายงานให้พระสันตะปาปาทราบ

2.       เยี่ยมเยียนตามกฎหมายฯ ถ้าพระสังฆราชแห่งสังฆมณฑลรองละเลยหน้าที่หลังจากเหตุผลของการกระทำดังกล่าวได้รับการรับรองจากสันตะสำนักก่อนแล้ว

3.       ตั้งผู้รักษาการสังฆมณฑลตามกฎเกณฑ์ของมาตรา 421 วรรค 2 และ 425 วรรค 3

วรรค 2 ที่ซึ่งสภาพแวดล้อมเรียกร้อง สันตะสำนักสามารถมอบหมายแก่สังฆมณฑลนคร ซึ่งหน้าที่พิเศษและอำนาจที่จะต้องกำหนดไว้ในกฎหมายเฉพาะ

วรรค 3 สังฆมณฑลนครไม่มีอำนาจปกครองภายในสังฆมณฑลรอง อย่างไรก็ตามท่านสามารถประกอบพิธีกรรมศักดิ์สิทธิ์ตามวัดต่างๆ เสมือนว่าท่านเป็นพระสังฆราชของสังฆมณฑลของท่านเองแต่ท่านต้องแจ้งให้พระสังฆราชสังฆมณฑลนั้นทราบ หากเป็นพิธีในอาสนวิหาร

มาตรา 437 วรรค 1 ภายในสามเดือน หลังจากที่ได้รับการอภิเษกเป็นพระสังฆราชหรือจากเวลาที่กำหนดไว้ตามกฎหมาย หากท่านได้รับการอภิเษกเป็นพระสังฆราชแล้วพระอัครสังฆราชสังฆมณฑลนครโดยตนเอง หรือโดยผ่านทางตัวแทนมีหน้าที่ต้องขอผ้าคลุมไหล่ (pallium) จากพระสันตะปาปาผ้าคลุมไหล่นี้หมายถึงอำนาจซึ่งพระอัครสังฆราชสังฆมณฑลนครได้รับตามกฎหมายภายในแขวงของตน โดยมีสายสัมพันธ์กับพระศาสนจักรโรมัน

วรรค 2 ตามกฎเกณฑ์ของกฎหมายพิธีกรรมพระอัครสังฆราชสังฆมณฑลนครสามารถใช้ผ้าคลุมไหล่ (pallium) ในวัดใดก็ได้ภายในแขวงฝ่ายศาสนจักรซึ่งท่านเป็นหัวหน้า แต่ไม่ใช่นอกเขตแม้พระสังฆราชสังฆมณฑลยินยอมก็ตาม

วรรค 3 พระอัครสังฆราชสังฆ-มณฑลนครต้องขอผ้าคลุมไหล่ใหม่ (pallium) หากย้ายไปรับตำแหน่งใน     สังฆมณฑลนครอื่น

มาตรา 438 ตำแหน่งพระอัครสังฆบิดร (patriarch) หรือพระราชาคณะ (primate) เป็นอภิสิทธิ์แห่งเกียรติยศ ไม่มีอำนาจปกครองในพระศาสนจักรลาตินเว้นไว้แต่ว่าในบางกรณีเป็นที่แจ้งชัดเป็นอย่างอื่นเพราะอภิสิทธิ์จากสันตะสำนักหรือเพราะประเพณีที่ได้รับการรับรองแล้ว

หมวด 3 สภาเฉพาะ

มาตรา 439 วรรค 1 การประชุมใหญ่ (plenary council) คือการประชุมที่จัดขึ้นสำหรับพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นทั้งหมดที่ขึ้นต่อสภาพระสังฆราชเดียวกันต้องจัดขึ้นบ่อยเท่าที่เห็นว่าจำเป็นหรือมีประโยชน์ต่อสภาพระสังฆราชโดยได้รับการรับรองจากสันตะสำนัก

วรรค 2 กฎเกณฑ์ที่กำหนดไว้ในวรรค 1 ยังใช้ได้กับการประชุมของสภาแขวงในแขวงฝ่ายพระศาสนจักรที่มีอาณาเขตเท่ากับอาณาเขตของประเทศ

มาตรา 440 วรรค 1 โดยคงไว้ซึ่งมาตรา 439 วรรค 2 การประชุมสภาแขวงสำหรับพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นต่างๆ ในแขวง ศาสนจักรเดียวกันต้องจัดประชุมบ่อยเท่าที่บรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑลส่วนใหญ่ในแขวงวินิจฉัยว่าเห็นสมควร

วรรค 2 เมื่อตำแหน่งพระอัครสังฆราชสังฆมณฑลนครว่างลง ต้องไม่เรียกประชุมสภาแขวง

มาตรา 441 บทบาทของสภาพระสังฆราชได้แก่

1.       เรียกประชุมใหญ่

2.       เลือกสถานที่ประชุมสภาภาย-ในเขตของสภาพระสังฆราช

3.       เลือกประธานการประชุมใหญ่จากบรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑล แต่ผู้ที่ได้รับเลือกต้องได้รับการรับรองจากสันตะสำนัก

4.       กำหนดวาระ และเรื่องที่จะประชุม กำหนดวันเปิดและระยะเวลาการประชุม เลื่อน ยืดเวลา และเลิกการประชุมใหญ่

มาตรา 442 วรรค 1 โดยความยินยอมของบรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑลรองส่วนใหญ่ บทบาทของพระอัครสังฆราชสังฆมณฑลนครได้แก่

1.       เรียกประชุมแขวง

2.       เลือกสถานที่ประชุมแขวงภายในอาณาเขตแขวง

3.       กำหนดวาระและเรื่องที่จะประชุม กำหนดวันเปิดและระยะเวลาการประชุม เลื่อน ยืดเวลาและเลิกการประชุมแขวง

วรรค 2 บทบาทของพระอัครสังฆราชสังฆมณฑลนครคือเป็นประธานของการประชุมแขวงถ้าท่านถูกขัดขวางมิให้ปฏิบัติหน้าที่โดยชอบด้วยกฎหมายบทบาทนี้ก็ตกแก่พระสังฆราชสังฆมณฑลรองที่ได้รับเลือกจากพระสังฆราชสังฆมณฑลรองอื่นๆ

มาตรา 443 วรรค 1 ต้องเรียกบุคคลต่อไปนี้ เข้าประชุมในการประชุมเฉพาะและมีสิทธิในการลงคะแนนเสียงตัดสินในการประชุม

1.       บรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑล

2.       บรรดาพระสังฆราชรอง และบรรดาพระสังฆราชผู้ช่วย

3.       บรรดาพระสังฆราชกิรติศักดิ์อื่น ซึ่งทำหน้าที่พิเศษที่ได้รับมอบหมายจากสันตะสำนักหรือสภาพระสังฆราชในเขตนั้น

วรรค 2 บรรดาพระสังฆราชกิรติศักดิ์อื่น ซึ่งอยู่ในเขตแม้เป็นพระสังฆราชกิตติคุณก็สามารถได้รับเชิญเข้าร่วมประชุมเฉพาะและมีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงตัดสิน

วรรค 3 ต้องเรียกบุคคลต่อไปนี้ เข้าประชุมในการประชุมเฉพาะ แต่พวกท่านมีเพียงคะแนนเสียงให้คำปรึกษาเท่านั้น

1.       บรรดาอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราชของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่น ทั้งหมดในอาณาเขต

2.       บรรดาอัครธิการของสถาบันนักพรต และคณะชีวิตธรรมทูตต่างรับเลือกโดยบรรดาอัครธิการทั้งหมดของสถาบันนักพรตและคณะชีวิตธรรมทูตเองซึ่งมีศูนย์กลางอยู่ในอาณาเขต ส่วนจำนวนชายและหญิงสภาพระสังฆราชหรือบรรดาพระสังฆราชของแขวงเป็นผู้กำหนด

3.       บรรดาอธิการบดีของมหาวิทยาลัยฝ่ายพระศาสนจักรและมหาวิทยาลัยคาทอลิกพร้อมทั้งคณบดีคณะเทววิทยาและคณะกฎหมายพระศาสนจักรซึ่งตั้งอยู่ภายในอาณาเขต

4.       บรรดาอธิการบางคนของสามเณราลัยใหญ่ได้รับเลือกจากบรรดาอธิการของสามเณราลัย ซึ่งตั้งอยู่ในอาณาเขตส่วนจำนวนนั้นต้องกำหนดตามข้อ 2 ข้างบน

วรรค 4 บรรดาพระสงฆ์และบรรดาคริสตชนสามารถได้รับเชิญเข้าร่วมประชุมในการประชุมเฉพาะด้วยพวกเขามีคะแนนเสียงเพียงให้คำปรึกษาเท่านั้นส่วนจำนวนนั้นต้องไม่เกินกึ่งหนึ่งของสมาชิกที่กล่าวไว้ในวรรค 1-3

วรรค 5 ต้องเชิญคณะสงฆ์ประจำอาสนวิหาร, สภาสงฆ์และสภาอภิบาลของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแต่ละแห่ง เข้าประชุมแขวงด้วยโดยให้แต่ละองค์กรส่งตัวแทนองค์กรละ 2 ท่านซึ่งควรได้รับเลือกจากหมู่คณะของแต่ละองค์กรพวกท่านมีคะแนนเสียงเพียงให้คำปรึกษาเท่านั้น

วรรค 6 ผู้อื่นอาจได้รับเชิญเป็นแขกในการประชุมเฉพาะได้หากสภาพระสังฆราชวินิจฉัยเห็นว่าเป็นประโยชน์ สำหรับการประชุมใหญ่หรือหากพระอัครสังฆราชสังฆมณฑลนครร่วมกับพระสังฆราชสังฆมณฑลรองวินิจฉัยเห็นว่าเป็นประโยชน์สำหรับการประชุมแขวง

มาตรา 444 วรรค 1 ทุกคนที่ได้รับเชิญเข้าประชุมในการประชุมเฉพาะต้องเข้าประชุมเว้นไว้แต่ว่า พวกเขามีข้อขัดขวางด้วยเหตุอันชอบซึ่งต้องแจ้งให้ประธานที่ประชุมทราบ

วรรค 2 บรรดาผู้ที่ได้รับเชิญเข้าประชุมในการประชุมเฉพาะและมีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงตัดสิน ถ้าพวกเขามีข้อขัดขวางด้วยเหตุอันชอบก็สามารถส่งตัวแทนเข้าร่วมประชุมได้ อย่างไรก็ตามตัวแทนมีสิทธิ์เพียงลงคะแนนเสียงให้คำปรึกษาเท่านั้น

มาตรา 445 ที่ประชุมเฉพาะต้องเอาใจใส่ดูแลถึงความจำเป็นด้านอภิบาลของประชากรของพระเป็นเจ้าในอาณาเขตของตนเอง และที่ประชุมนี้ ยังมีอำนาจปกครองโดยเฉพาะอย่างยิ่ง อำนาจนิติบัญญัติ ดังนั้นโดยคงไว้ซึ่งกฎหมายสากลของพระศาสนจักรเสมอที่ประชุมนี้สามารถออกข้อกฤษฎีกาที่เห็นว่าเหมาะสม เพื่อเพิ่มพูนความเชื่อจัดกิจกรรมด้านอภิบาลร่วมกัน ชี้นำด้านศีลธรรมและรักษาส่ง-เสริมหรือป้องกันระเบียบวินัยทั่วไปของพระศาสนจักร

มาตรา 446 เมื่อสิ้นสุดการประชุมเฉพาะประธานต้องเอาใจใส่ให้ส่งเอกสารทั้งหมดของการประชุมไปยังสันตะสำนักห้ามประกาศใช้กฤษฎีกาที่ออกโดยที่ประชุมจนกว่าได้รับการรับรองจากสันตะสำนักก่อนแล้วเป็นหน้าที่ของที่ประชุมเองที่จะกำหนดวิธีการประกาศกฤษฎีกาและกำหนดเวลาของกฤษฎีกาที่ประกาศแล้วเริ่มมีผลบังคับ

หมวด 4 สภาพระสังฆราช

มาตรา 447 สภาพระสังฆราชซึ่งเป็นสถาบันถาวร เป็นการรวมกลุ่มของบรรดาพระสังฆราชของประเทศใดประเทศหนึ่ง หรือของอาณาเขตใดอาณาเขตหนึ่งตามกฎเกณฑ์ของกฎหมาย บรรดาพระสังฆราชเหล่านี้รวมตัวกันปฏิบัติหน้าที่อภิบาลเพื่อคริสตชน ในอาณาเขตของตน โดยมีจุดประสงค์เพื่อส่งเสริมความดียิ่งขึ้น ซึ่งพระศาสนจักรมอบให้แก่มนุษยชาติโดยเฉพาะอย่างยิ่ง โดยรูปแบบและวิธีการ การแพร่ธรรมซึ่งปรับให้เหมาะตามสภาพของกาลเวลาและสถานที่

มาตรา 448 วรรค 1 โดยกฎเกณฑ์ทั่วไปสภาพระสังฆราชประกอบด้วยผู้ที่เป็นประมุขทั้งหมดของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นของประเทศเดียวกันตามมาตรา 450

วรรค 2 อย่างไรก็ตาม หากในการวินิจฉัยของสันตะสำนักเมื่อได้ปรึกษาหารือกับบรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑลที่เกี่ยวข้องก่อนสภาพแวดล้อมของบุคคลหรือสิ่งต่างๆเรียกร้องสภาพระสังฆราชอาจจะตั้งขึ้นในอาณาเขตที่ใหญ่หรือเล็กกว่าก็ได้ในลักษณะที่ว่าสภาพระสังฆราชที่ตั้งขึ้นนี้ประกอบด้วยพระสังฆราชของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่ตั้งอยู่ในอาณาเขตใดอาณาเขตหนึ่งเท่านั้น หรือประกอบด้วยประมุขของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นที่ตั้งอยู่ในประเทศที่แตกต่างกัน เป็นหน้าที่ของสันตะสำนักเดียวกัน ที่จะกำหนดกฎเกณฑ์เฉพาะสำหรับสภาแต่ละแห่งเหล่านี้

มาตรา 449 วรรค 1 เป็นอำนาจของผู้ใหญ่สูงสุดของพระศาสนจักรเท่านั้นเมื่อได้ฟังความเห็นของบรรดาพระสังฆราชที่เกี่ยวข้องแล้ว ที่จะตั้งยุบหรือเปลี่ยนแปลงสภาพระสังฆราช

วรรค 2 สภาพระสังฆราช เมื่อได้ตั้งขึ้นอย่างถูกต้องตามกฎหมายแล้ว ก็เป็นนิติบุคคลโดยกฎหมายเอง

มาตรา 450 วรรค 1 โดยกฎหมายเอง สมาชิกของสภาพระสังฆราชได้แก่บรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑลทั้งหมดที่อยู่ในอาณาเขตและผู้ที่มีตำแหน่งเทียบเท่าตามกฎหมายรวมทั้งพระสังฆราชรอง พระสังฆราชผู้ช่วยและพระสังฆราชกิรติศักดิ์อื่นๆ ซึ่งปฏิบัติงานเฉพาะอยู่ในอาณาเขตเดียวกันโดยได้รับมอบหมายจากสันตะสำนักหรือจากสภาพระสังฆราช ผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจในจารีตอื่นๆ ก็อาจได้รับเชิญอย่างไรก็ตาม พวกท่านมีเพียงคะแนนเสียงให้คำปรึกษาเท่านั้นเว้นไว้แต่ว่ากฎระเบียบของสภาพระสังฆราชกำหนดไว้เป็นอย่างอื่น

วรรค 2 โดยกฎหมายพระสังฆราชกิรติศักดิ์อื่นๆ และสมณทูตของพระสันตะปาปามิได้เป็นสมาชิกของสภาพระสังฆราช

มาตรา 451 สภาพระสังฆราชแต่ละแห่งต้องจัดทำกฎระเบียบของตนเองซึ่งต้องได้รับการตรวจสอบจากสันตะสำนัก นอกเหนือจากกฎระเบียบอื่นๆต้องมีกฎระเบียบเกี่ยวกับการประชุมใหญ่ของสภาพระสังฆราชและกฎระเบียบสำหรับคณะกรรมการสภาถาวรของบรรดาพระสังฆราชและเลขาธิการของสภาพระสังฆราชและหน่วยงานและคณะกรรมการอื่นๆซึ่งในการวินิจฉัยของสภาพระสังฆราชเห็นว่าจะช่วยให้สภาพระสังฆราชบรรลุเป้าหมายอย่างมีประสิทธิผลยิ่งขึ้น

มาตรา 452 วรรค 1 ตามกฎเกณฑ์ของธรรมนูญสภาพระสังฆราชแต่ละแห่งต้องเลือกประธานของตนเองกำหนดบุคคลที่จะทำหน้าที่รองประธานในกรณีที่ประธานมีอุปสรรคอันชอบด้วยกฎหมาย และกำหนดเลขาธิการด้วย

วรรค 2 ประธานการประชุมสภา และหากประธานมีอุปสรรคอันชอบด้วยกฎหมายรองประธานเป็นประธานไม่เพียงแต่ในการประชุมทั่วไปของสภาพระสังฆราชเท่านั้นแต่ยังเป็นประธานของคณะกรรมการบริหารถาวรด้วย

มาตรา 453 ตามข้อกำหนดของธรรมนูญต้องมีการประชุมใหญ่ของสภาพระสังฆราชอย่างน้อยปีละครั้ง และนอกนั้นให้จัดประชุมเท่าที่กรณีพิเศษเรียกร้อง

มาตรา 454 วรรค 1 ในการประชุมใหญ่ของสภาพระสังฆราชผู้ที่มีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงตัดสินตามกฎหมายคือ บรรดาพระสังฆราชสังฆมณฑลบุคคลที่มีตำแหน่งเทียบเท่าตามกฎหมาย และบรรดาพระ-สังฆราชรองด้วย

วรรค 2 บรรดาพระสังฆราชผู้ช่วย และพระสังฆราชกิรติศักดิ์อื่นๆซึ่งเป็นสมาชิกของสภาพระสังฆราชมีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงตัดสินหรือให้คำปรึกษาตามข้อกำหนดของธรรมนูญแห่งสภาอย่างไรก็ตามถ้าเกี่ยวกับการร่างหรือการเปลี่ยนแปลงธรรมนูญให้เป็นบุคคลที่กล่าวไว้ในวรรค 1 เท่านั้น มีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงตัดสิน

มาตรา 455 วรรค 1 สภาพระสังฆราชสามารถออกกฤษฎีกาทั่วไปได้เฉพาะในเรื่องที่กฎหมายสากลได้กำหนดไว้เท่านั้นหรือเมื่อสันตะสำนักมีคำสั่งพิเศษ ไม่ว่าจะมาจากอัตตาณัติ (motu proprio) หรือจากคำร้องขอของสภาฯ

วรรค 2 กฤษฎีกาทั่วไปที่กล่าวถึงในวรรค 1 สามารถออกได้อย่างถูกต้องเมื่อมีคะแนนเสียงสองในสามของสมาชิกสภาฯ ผู้มีสิทธิ์ลงคะแนนเสียงตัดสินของที่ประชุมใหญ่ให้การรับรองกฤษฎีกาดังกล่าวยังไม่มีผลบังคับใช้ เว้นไว้แต่ว่าได้รับการประกาศอย่างถูกต้องตามกฎหมาย หลังจากสันตะสำนักได้ตรวจสอบแล้ว

วรรค 3 สภาพระสังฆราชเองต้องกำหนดรูปแบบและเวลาการประกาศใช้ เพื่อให้กฤษฎีกามีผลบังคับ

วรรค 4 ในกรณีที่ไม่มีทั้งกฎหมายสากลและคำสั่งพิเศษจากสันตะ-สำนักให้อำนาจสภาพระสังฆราชที่กล่าวถึงในวรรค 1 อำนาจของพระสังฆราชสังฆมณฑลแต่ละองค์ยังคงเดิมอยู่สภาหรือประธานสภาไม่สามารถกระทำการใดๆ อย่างถูกต้องในนามของพระสังฆราชทั้งหมด เว้นไว้แต่ว่าพระสังฆราชทั้งหมด และแต่ละองค์ได้ให้ความยินยอม

มาตรา 456 เมื่อการประชุมใหญ่สภาพระสังฆราชสิ้นสุดลงประธานสภาต้องส่งรายงานการประชุมและกฤษฎีกาไปยังสันตะสำนักเพื่อสันตะสำนักจะได้รับรู้และสามารถตรวจสอบกฤษฎีกา ถ้าหากมี

มาตรา 457 คณะกรรมการบริหารวารของบรรดาพระสังฆราชต้องเตรียมวาระการประชุมสำหรับการประชุมใหญ่ของสภาฯ และต้องติดตามมติของที่ประชุมใหญ่ว่าได้รับการปฏิบัติตามที่ควรต้องเป็นคณะกรรมการบริหารยังต้องติดตามเรื่องอื่นๆ ที่ได้รับมอบหมายตามกฎเกณฑ์ของกฎระเบียบด้วย

มาตรา 458 หน้าที่ของเลขาธิการสภาคือ

1.       เตรียมรายงานการประชุมและกฤษฎีกาของการประชุมใหญ่ของสภาและเรื่องต่างๆ ของคณะกรรมการบริหารถาวรของบรรดาพระสังฆราชและส่งรายงานไปยังสมาชิกทั้งหมดของสภา ยังต้องบันทึกเรื่องอื่นๆที่ได้รับมอบหมายจากประธานสภาหรือจากคณะกรรมการบริหารถาวร

2.       ส่งรายงานการประชุม และเอกสารไปยังสภาพระสังฆราชที่อยู่ใกล้เคียง ซึ่งที่ประชุมใหญ่หรือคณะกรรมการบริหารมีมติให้ส่ง

มาตรา 459 วรรค 1 ต้องส่งเสริมความสัมพันธ์ต่อกันระหว่างสภาพระสังฆราชในเขตต่างๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งสภาพระสังฆราชที่อยู่ใกล้กันเพื่อสนับสนุนและปกป้องให้เกิดความดียิ่งขึ้น

วรรค 2 เมื่อไรก็ตาม ที่การประชุมสภาได้นำเรื่องหรือโครงการที่มีลักษณะเป็นนานาชาติเข้าที่ประชุม จำเป็นต้องมีการปรึกษาสันตะสำนัก

ลักษณะ 3 การจัดระเบียบภายในของพระศาสนจักรเฉพาะถิ่น

หมวด 1 สมัชชาสังฆมณฑล

มาตรา 460 สมัชชาสังฆมณฑลคือกลุ่มพระสงฆ์และคริสตชนที่ได้รับเลือกจากพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นเพื่อช่วยเหลือพระสังฆราชสังฆมณฑล ยังประโยชน์ของปวงชนทั่วเขตสังฆมณฑลตามกฎเกณฑ์ของมาตราต่อไปนี้

มาตรา 461 วรรค 1 ให้จัดประชุมสมัชชาสังฆมณฑลขึ้นในเขตพระศาสนจักรเฉพาะถิ่นแต่ละแห่ง เมื่อพระสังฆราชสังฆมณฑลวินิจฉัยว่าสถานการณ์เรียกร้อง หลังจากได้ปรึกษากับสภาสงฆ์แล้ว

วรรค 2 หากพระสังฆราชองค์หนึ่งต้องดูแลหลายสังฆมณฑลหรือหากมีสังฆมณฑลของตนเฉพาะและยังเป็นผู้รักษาการสังฆมณฑลอื่นอีกท่านก็สามารถเรียกประชุมสมัชชาเดียวสำหรับทุกสังฆมณฑลที่ท่านดูแล

มาตรา 462 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลเท่านั้นเป็นผู้เรียกประชุมสมัชชาสังฆมณฑลอย่างไรก็ตามพระสังฆราชนั้นต้องไม่เป็นพระสังฆราชรักษาการสังฆ-มณฑล

วรรค 2 พระสังฆราชสังฆมณฑลเป็นประธานสมัชชาสังฆมณฑลอย่างไรก็ตามท่านสามารถมอบให้อุปสังฆราชหรือผู้ช่วยพระสังฆราชทำหน้าที่เป็นประธานของแต่ละวาระในการประชุมสมัชชาได้

มาตรา 463 วรรค 1 บุคคลต่อไปนี้ต้องได้รับเรียกให้เข้าประชุมสมัชชาสังฆมณฑล ในฐานะเป็นสมาชิกของสมัชชาและมีหน้าที่ต้องเข้าร่วมประชุมด้วย

1.       พระสังฆราชรอง และพระ-สังฆราชผู้ช่วย

2.       อุปสังฆราช, ผู้ช่วยพระ-สังฆราชและผู้ช่วยฝ่ายอรรถคดี

3.       คณะสงฆ์ประจำอาสนวิหาร

4.       สมาชิกสภาสงฆ์

5.       คริสตชนฆราวาส และสมาชิกสถาบันชีวิตที่ถวายแล้วคัดเลือกโดยสภาอภิบาลตามวิธีการและจำนวนที่พระสังฆราชสังฆมณฑลกำหนดหรือหากไม่มีสภานี้ ก็ให้เป็นไปตามที่พระ-สังฆราชสังฆมณฑลกำหนด

6.       อธิการสามเณราลัยใหญ่ของสังฆมณฑล

7.       พระสงฆ์หัวหน้าเขต

8.       พระสงฆ์อย่างน้อยหนึ่งองค์ ที่คัดเลือกจากเขตปกครองแต่ละแห่งโดยผู้มีหน้าที่ดูแลวิญญาณทั้งหมดที่นั่นและยังต้องเลือกพระสงฆ์อีกองค์หนึ่ง เพื่อทำหน้าที่แทนหากคนแรกมีอุปสรรคไม่สามารถทำหน้าที่ได้

9.       อธิการบางองค์ของสถาบันนักพรตและคณะชีวิตแพร่ธรรม ซึ่งมีบ้านอยู่ในสังฆมณฑล คัดเลือกตามวิธีการและจำนวนที่พระสังฆราชสังฆมณฑลกำหนด

วรรค 2 พระสังฆราชสังฆมณฑลยังสามารถเรียกผู้อื่นเข้าร่วมประชุมสมัชชาสังฆมณฑลได้อีก ซึ่งอาจจะเป็นสมณะ, สมาชิกสถาบันชีวิตที่ถวายแล้วหรือคริสตชนฆราวาสก็ได้

วรรค 3 หากพระสังฆราชสังฆมณฑล พิจารณาเห็นว่าเหมาะสมสามารถเชิญศาสนาจารย์หรือสมาชิกบางท่านจากพระศาสนจักรหรือศาสนชุมชนอื่นซึ่งมิได้มีความสัมพันธ์เต็มรูปแบบกับพระศาสนจักรคาทอลิกเป็นผู้สังเกตการณ์ได้

มาตรา 464 สมาชิกสมัชชาที่ไม่มีอุปสรรคอันชอบด้วยกฎหมายไม่สามารถส่งตัวแทนเข้าร่วมประชุมแทนตนได้แต่สมาชิกผู้นั้นต้องแจ้งพระสังฆราชสังฆมณฑลให้ทราบถึงอุปสรรคนี้

มาตรา 465 บรรดาสมาชิกสามารถอภิปรายปัญหาที่เสนอทั้งหมดได้อย่างอิสระ ในการประชุมช่วงต่างๆ ของสมัชชา

มาตรา 466 พระสังฆราชสังฆมณฑลเป็นผู้ตรากฎหมายเพียงผู้เดียวในสมัชชาสังฆมณฑลส่วนสมาชิกอื่นของสมัชชามีเพียงคะแนนเสียงให้คำปรึกษาเท่านั้นท่านเพียงผู้เดียวเป็นผู้ลงนามในแถลงการณ์ และกฤษฎีกาของสมัชชาซึ่งท่านนั้นมีอำนาจประกาศใช้

มาตรา 467 พระสังฆราชสังฆมณฑล ต้องส่งแถลงการณ์ และกฤษฎีกาต้นฉบับต่างๆ ของสมัชชาไปยัง     สังฆมณฑลนคร และสภาพระสังฆราช

มาตรา 468 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลมีอำนาจระงับหรือยุบสมัชชาสังฆมณฑลตามการวินิจฉัยอันรอบคอบของท่านเอง

วรรค 2 หากตำแหน่งพระสังฆราชว่างลง หรือมีอุปสรรคขัดขวางสมัชชาสังฆมณฑลก็หยุดชะงักโดยตัวบทกฎหมายเองจนกระทั่งพระสังฆราชสังฆมณฑลที่สืบต่อจะออกกฤษฎีกาเพื่อดำเนินการต่อหรือปิดสมัชชา

หมวด 2 สำนักสังฆมณฑล

มาตรา 469 สำนักสังฆมณฑลประกอบด้วยองค์กรและบุคคลที่ช่วยพระสังฆราชในการปกครองสังฆมณฑลทั้งหมด โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการกำหนดแนวทางการอภิบาลการจัดการการบริหารสังฆมณฑล และการใช้อำนาจตุลาการ

มาตรา 470 พระสังฆราชสังฆมณฑล แต่งตั้งบุคคลผู้ปฏิบัติหน้าที่ต่างๆ ในสำนักสังฆมณฑล

มาตรา 471 ทุกคนที่ได้รับแต่งตั้งให้ทำหน้าที่ต่างๆในสำนักต้อง

1.       สัญญาที่จะปฏิบัติหน้าที่อย่างสัตย์ซื่อ ตามกฎเกณฑ์ที่กฎหมายหรือพระสังฆราชกำหนดไว้

2.       รักษาความลับไว้ในขอบเขต และตามรูปแบบที่กฎหมายหรือพระสังฆราชกำหนดไว้

มาตรา 472 เกี่ยวกับคดีและบุคคลที่เกี่ยวข้องกับการใช้อำนาจตุลาการในสำนักต้องปฏิบัติตามข้อกำหนดในบรรพ 7 ที่ว่าด้วยกระบวนการพิจารณาคดีส่วนที่เกี่ยวกับการบริหารสังฆมณฑล ให้ปฏิบัติตามข้อกำหนดของมาตราต่อไปนี้

มาตรา 473 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องเอาใจใส่ดูแลให้ทุกๆเรื่องที่เกี่ยวข้องกับการบริหารทั่ว    สังฆมณฑลได้มีการประสานและการจัดการอย่างเหมาะสมในลักษณะที่จะเป็นประโยชน์ที่สุดต่อประชากรของพระเป็นเจ้าที่ท่านได้รับมอบหมาย

วรรค 2 เป็นความรับผิดชอบของพระสังฆราชสังฆมณฑลเองที่จะประสานงานด้านอภิบาลของบรรดาอุปสังฆราช หรือบรรดาผู้ช่วยพระสังฆราชที่ใดก็ตาม ที่ท่านเห็นเหมาะสมท่านก็สามารถแต่งตั้งผู้ประสานงานสำนักซึ่งต้องเป็นพระสงฆ์ เขามีหน้าที่ปฏิบัติงานภายใต้อำนาจของพระสังฆราชในการประสานงานที่เกี่ยวกับการบริหาร และเช่นเดียวกันเขายังต้องเอาใจใส่ให้บุคคลอื่นที่ทำหน้าที่ในสำนักให้ทำหน้าที่ที่ได้รับมอบหมายอย่างถูกต้อง

วรรค 3 ให้ตั้งอุปสังฆราชหรือหากมีอุปสังฆราชหลายองค์ก็ตั้งองค์หนึ่งเป็นผู้ประสานงานสำนักเว้นไว้แต่ว่าพระสังฆราชวินิจฉัยเป็นอย่างอื่น ตามสภาพท้องถิ่น

วรรค 4 ที่ใดที่พระสังฆราชวินิจฉัยเห็นว่าจะส่งเสริมงานด้านอภิบาลได้อย่างเหมาะสมยิ่งขึ้นท่านก็สามารถแต่งตั้งคณะที่ปรึกษาอันประกอบด้วยบรรดาอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราช

มาตรา 474 เอกสารต่างๆ ของสำนัก ซึ่งโดยธรรมชาติของมันมีผลตามกฎหมายต้องมีลายมือชื่อของผู้ใหญ่ผู้ทรงอำนาจที่ออกเอกสารนั้น เช่นเดียวกันต้องมีลายมือชื่อเลขาธิการ (chancellor) หรือนิติกรณ์ (notary) ของสำนักด้วย เลขาธิการมีหน้าที่ต้องแจ้งผู้ประสานงานสำนักทราบเกี่ยวกับเอกสารเหล่านั้น

ส่วน 1 อุปสังฆราช และผู้ช่วยพระสังฆราช

มาตรา 475 วรรค 1 ในแต่ละสังฆมณฑล พระสังฆราชสังฆมณฑลต้องแต่งตั้งอุปสังฆราชองค์หนึ่ง เพื่อช่วยท่านในการปกครองสังฆมณฑล อุปสังฆราชมีอำนาจปกติตามมาตราต่อไปนี้

วรรค 2 ตามกฎทั่วๆ ไป มีเพียงอุปสังฆราชองค์เดียวเท่านั้นได้รับการแต่งตั้ง เว้นไว้แต่ว่าขนาดของสังฆมณฑล จำนวนคริสตชนที่อาศัยอยู่ หรือเหตุผลด้านอภิบาลทำให้เหนควรเป็นอย่างอื่น

มาตรา 476 ทุกครั้งที่ปกครองสังฆมณฑลที่ถูกต้อง เรียกร้องพระสังฆราชสังฆมณฑลสามารถแต่งตั้งผู้ช่วยพระสังฆราชองค์หนึ่งหรือหลายองค์ได้ ผู้ช่วยพระสังฆราชเหล่านี้มีอำนาจปกติเหมือนกับที่กฎหมายสากลให้ไว้แก่อุปสังฆราช ตามมาตราที่ตามมา กล่าวคือมีอำนาจในเขตที่กำหนดของสังฆมณฑล หรือในกิจการเฉพาะบางอย่าง หรือในการดูแลสัตบุรุษที่มีจารีตเฉพาะ หรือในการดูแลสัตบุรุษที่มีจารีตเฉพาะหรือกลุ่มชนบางกลุ่ม

มาตรา 477 วรรค 1 พระสังฆราชสังฆมณฑลแต่งตั้งอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราชอย่างอิสระ และสามารถปลดพวกเขาอย่างอิสระด้วย โดยคงไว้ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 406 ผู้ช่วยพระสังฆราชที่ไม่ใช่พระสังฆราชผู้ช่วย ต้องได้รับการแต่งตั้งให้ปฏิบัติหน้าที่ตามเวลาที่กำหนดไว้ในหนังสือแต่งตั้งเท่านั้น

วรรค 2 เมื่ออุปสังฆราชไม่อยู่หรือมีอุปสรรคโดยชอบด้วยกฎหมาย พระสังฆราชสังฆมณฑลสามารถแต่งตั้งผู้อื่น เพื่อรับหน้าที่แทน กฎเกณฑ์เดียวกันนี้ให้ใช้กับผู้ช่วยพระสังฆราชด้วย

มาตรา 478 วรรค 1 อุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราช ต้องเป็นพระสงฆ์ อายุไม่ต่ำกว่า 30 ปี สำเร็จการศึกษาระดับปริญญาเอก หรือปริญญาโทด้านกฎหมายพระศาสนจักร หรือด้านเทววิทยา หรืออย่างน้อยเป็นผู้เชี่ยวชาญในวิชาเหล่านี้จริงๆ เป็นผู้ที่ได้รับการยอมรับว่าเป็นคนที่สอนถูกต้อง มีความประพฤติไม่ด่างพร้อย มีความสุขุมรอบคอบ และมีประสบการณ์ในการจัดการเรื่องต่างๆ

วรรค 2 ผู้ที่มีหน้าที่เป็นอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราช ต้องมิใช่เป็นบุคคลเดียวกันกับผู้ที่ทำหน้าที่เกี่ยวกับโทษในศีลอภัยบาป (canon penitentiary) ทั้งต้องไม่เป็นญาติทางสายโลหิตกับพระสังฆราชจนถึงขั้นที่ 4

มาตรา 479 วรรค 1 อุปสังฆราชโดยตำแหน่งหน้าที่มีอำนาจบริหารทั่วไปสังฆมณฑล ซึ่งเป็นอำนาจของพระสังฆราชสังฆมณฑลตามกฎหมาย กล่าวคือ มีอำนาจบริหารในทุกเรื่อง ยกเว้นในเรื่องซึ่งพระสังฆราชสงวนไว้สำหรับตนเองหรือตามกฎหมายแล้ว ต้องได้รับมอบอำนาจพิเศษจากพระสังฆราช

วรรค 2 โดยตัวบทกฎหมายเอง ผู้ช่วยพระสังฆราชมีอำนาจเดียวกันกับที่กล่าวไว้ในวรรค 1 เพียงแต่ในเขตพื้นที่ที่กำหนดหรืองานเฉพาะบางอย่าง หรือกลุ่มสัตบุรุษที่มีจารีตพิธีกรรมเฉพาะหรือกลุ่มที่เขาได้รับมอบหมาย ยกเว้นในเรื่องซึ้งพระสังฆราชสังฆมณฑลสงวนไว้สำหรับตนเองหรืออุปสังฆราชหรือซึ่งตามกฎหมายแล้ว ต้องได้รับมอบอำนาจพิเศษจากพระสังฆราช

วรรค 3 ภายในขอบเขตของตน อุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราช มีอำนาจปฏิบัติปกติ ซึ่งสันตสำนักมอบให้แก่พระสังฆราช รวมทั้งมีอำนาจตปฏิบัติตามหนังสือตอบ เว้นไว้แต่ว่ากำหนดไว้เป็นอย่างอื่นชัดเจนหรือเว้นไว้แต่ว่าพระสังฆราชสังฆมณฑลได้รับเลือกให้ปฏิบัติงานเพราะคุณสมบัติส่วนตัว

มาตรา 480 อุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราช ต้องรายงานต่อพระสังฆราชสังฆมณฑล ในเรื่องสำคัญทั้งที่ต้องทำและได้กระทำแล้ว อุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราชต้องไม่กระทำสิ่งที่ตรงกันข้ามกับความประสงค์ และความคิดของพระสังฆราชเลย

มาตรา 481 วรรค 1 อำนาจของอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราชสิ้นสุดลงเมื่อลาอก หรือเช่นเดียวกัน เมื่อได้รับแจ้งจากพระสังฆราชสังฆมณฑลถึงการปลดออก และเมื่อตำแหน่งพระสังฆราชว่างลง โดยคงไว้ซึ่งมาตรา 406 และ 409

วรรค 2 เมื่อพระสังฆราชสังฆมณฑลพ้นจากตำแหน่งหน้าที่ อำนาจของอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราชก็ถูกพักด้วย เว้นไว้แต่ว่าอุปสังฆราชและผู้ช่วยพระสังฆราชมีฐานันดรเป็นพระสังฆราช

ส่วน 2 เลขาธิการ นิติกรณ์ และที่เก็บเอกสาร